خواب آلودگی بهاری، یعنی بیمار شده ایم؟
به گزارش سایت الودکتر کسالت بهاری از دیدگاه پزشکی بیماری محسوب نمی‌شود، بلکه این حالت ناشی از تغییرات بدن به واسطه گذر از فصل زمستان به فصل بهار و کاملاً طبیعی است. بسیاری از افراد از این تغییرات خلقی شکایت دارند، هر چند در بسیاری از موارد با گذشت فصل این عارضه از بین می‌رود. واقعیت این است که در فصل بهار به علت افزایش طول روز و تابیدن بیشتر نور خورشید اختلال خلقی در برخی افراد ایجاد می‌شود.در واقع ساعت بیولوژیک بدن که با ساعت‌های طولانی شب تنظیم شده است، حالا در فصل بهار نمی‌تواند با طولانی شدن روز هماهنگ شود، بنابراین فرد در اولین مرحله به اختلال خواب از نوع پرخوابی دچار می‌شود. از سوی دیگر گردش خون در بدن در فصل زمستان و بهار تفاوت عمده‌ای می‌کند. در فصل زمستان گردش خون در بدن کمتر و خون‌رسانی به مغز بیشتر می‌شود، اما در فصل بهار گردش خون در اندام‌ها بیشتر می‌شود و خون کمتری به مغز می‌رسد، به این ترتیب به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به مغز فرد احساس خواب آلودگی بیشتری می‌کند.
هورمون ها چه نقشی دارند؟
دانشمندان دریافتند که دو نوع هورمون در این رابطه نقش بسیار مهمی دارند؛ هورمون «ملاتونین» که هورمون خواب نیز نامیده می‌شود و هورمون «سروتونین» یا هورمون نشاط که شادی‌آور بوده و ترشح آن موجب ایجاد تحرک و انرژی در بدن می‌شود. هورمون ملاتونین توسط هیپوفیر در مغز تولید می‌شود و هدایت ریتم خواب و بیداری انسان بر عهده این هورمون است. میزان بالای ملاتونین در بدن فعالیت جسم را کاهش داده و میزان نشاط و سرحالی را پایین می‌آورد، اما در طول روز و ساعات روشن سروتونین (هورمون شادی) بیشتری تولید می‌شود و این هورمون میزان فعالیت جسم را بالا برده و نشاط و احساس شادی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. ۱ تا ۲ ساعت گردش در هوای آزاد بعد از طلوع خورشید می‌تواند به ترشح بیشتر سروتونین در فاصله زمانی کوتاه‌تر کمک کند که نتیجه آن افزایش نشاط در بدن و رفع خستگی و کسالت است.
راه هایی برای شکست خواب آلودگی بهاری
بنابر طب سنتی و اسلامی، خوردن خرما به دلیل فراوانیِ مواد حیاتی مانند فسفر و پتاسیم در آن، در جلوگیری از خواب‌آلودگی موثر است.
خوردن مواد حاوی فیبر، مانند سبزیجات و میوه‌جات نیز در کاهش احساس خواب‌آلودگی موثر هستند. خوراکی‌های فصل بهار به طور کلی فیبر کمتری در خود دارند که باید با مصرف مواد غذایی دیگر این کمبود را جبران کرد.
اگر در فصل بهار، پس از طلوع خورشید و صبح‌ها خود را در معرض نور خورشید قرار دهید خواب‌آلودگی در شما کمتر خواهد شد. این اقدام را باید با ورزش کوتاه صبحگاهی همگام کنید تا در طی روز سرحال و شاداب باشید. ورزش و فعالیت در صبح موجب هورمون سراتونین را در بدن افزایش می‌دهد که موجب ایجاد نشاط در بدن است.
بسیاری از افراد گمان می‌کنند که با خوابیدن این احساس در آن‌ها از بین خواهد رفت. این تصور اشتباه است. خوابیدن در این فصل تنها به افزایش حس خواب‌آلودگی دامن خواهد زد. اما به‌جای این، می‌توان در وسط روز ده الی پانزده دقیقه را برای استراحت نیمروزی اختصاص داد که بسیار موثر است.
اگر خواب شما به هم ریخته و شما به دلیل کوتاه شدن شب‌ها نمی‌توانید زود بخوابید، با یک برنامه‌ریزی، هر شب زمان خوابتان را به مدت 15 دقیقه جلو بیاندازید. اینکار را تا وقتی که به زمان مطلوب خواب شبانه‌روزی رسیدید ادامه دهید.
یکی دیگر از راه‌های کاهش حس خواب در بهار، تصفیه و رقیق‌کردن خون بدن است. چرا که در این فصل خون افراد دچار غلظت می‌شود. برای اینکار می‌توان از روش سنتی حجامت و یا اهدای خون استفاده کرد.
به اعتقاد پزشکان خوردن آب پرتقال، شیر، تخم‌مرغ، موز، کاهو و بخصوص آب گوجه‌فرنگی از به دلیل داشتن خاصیتی ضد دیاکسیدکربن دارند به ما کمک می‌کنند تا در برابر سستی و خواب آلودگی‌های فصل بهار مقاومت کنیم.
همانطور که آب در بسیاری از مشکلات بیولوژیک دیگر بسیار موثر است، در این امر نیز تاثیر زیادی دارد؛ در این فصل تا می‌توانید آب بخورید تا خواب به شما غلبه نکند. همچنین نوشیدن یک لیوان آب پس از بیدارشدن از خواب، از بهترین کارهایی است که می‌توانید انجام دهید زیرا پس از خواب طولانی، بدن آب خود را از دست می‌دهد و نوشیدن یک لیوان آب میزان زیادی از آن را به بدن باز می گرداند.