بیماری تب مالت یک بیماری مشترک بین دام و انسان است و از طریق خوراکی ها و فرآورده های غیربهداشتی دام به انسان انتقال می یابد. تب مالت به عنوان نوعی بیماری عفونی توسط نوعی باکتری به نام بروسلا ایجاد می شود. این باکتری ها از حیوانات به انسان منتقل می شوند.
چندین سویه مختلف باکتری بروسلا وجود دارد که برخی از آنها در گاوها مشاهده می شود. موارد دیگر در سگ، خوک، گوسفند، بز و شتر نیز دیده می شود. اخیرا دانشمندان گونه های جدیدی در روباه قرمز و برخی حیوانات دریایی از جمله فک مشاهده کرده اند. به گزارش وب ام دی، بروسلا در حیوانات قابل درمان نیست.
تب مالت به دلیل برنامه های موثر کنترل بیماری حیوانات در ایالات متحده نادر است. کمتر از 200 نفر هر ساله در ایالات متحده به این بیماری مبتلا می شوند و اغلب در ماه های بهار و تابستان در موارد زیر مشاهده می شود:
- تگزاس
- کالیفرنیا
- ویرجینیا
- فلوریدا
تب مالت در سایر مناطق جهان یک تهدید قابل توجه برای سلامتی محسوب می شود. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، این بیماری سالانه در بیش از نیم میلیون نفر در 100 کشور گزارش شده است.
بیماری تب مالت چیست:
بیماری تب مالت، یک عفونت باکتریایی است که از گاوها، گوسفندان یا بزهای آلوده و عفونی شده به انسان انتقال می یابد، این بیماری از انسان به انسان مسری نیست. این بیماری، در حیوان به نام سقط جنین واگیر مرسوم است و به نام های دیگری نظیر تب مواج، تب دیوانه، تب مدیترانه ای نیز نامیده می شود.
بروسلوز انسانی (تب مالت) ناشی از «بروسلا ملی تنسیس» در جاهایی که گوسفند و بز آلوده زیاد است خطر جدی بهداشت عمومی در آن مناطق می باشد و بیشتر در فصول تابستان و بهار یعنی فصل زایش و شیردهی دام ها دیده می شود.
چه عواملی باعث تب مالت می شوند؟
تب مالت در انسان زمانی اتفاق می افتد که فرد با یک حیوان یا محصول حیوانی آلوده به باکتری بروسلا در تماس بوده باشد. به ندرت، باکتری از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.
مادران شیرده مبتلا به تب مالت ممکن است باکتری را به کودک خود منتقل کنند، همچنین بروسلا نیز از طریق تماس جنسی نیز انتقال می یابد. باکتری ها به روش های مختلف مانند موارد زیر وارد بدن انسان می شوند:
- از طریق بریدگی یا خراش روی پوست
- هنگام تنفس در هوای آلوده (نادر)
- هنگامی که مواد غذایی آلوده به باکتری ها خورده یا نوشیده می شود مانند شیر غیرپاستوریزه یا گوشت نپخته
چهار نوع باکتری بروسلا باعث ایجاد بیشتر عفونت های تب مالت در انسان می شود:
melitensis. این نوع باکتری باعث بروز بیشتر موارد تب مالت در انسان می شود و به طور عمده در گوسفند و بز مشاهده می شود. این باکتری اغلب در کشورهای زیر مشاهده می شود:
- اسپانیا
- یونان
- آمریکای لاتین
- خاورمیانه
- هند
suis. این عفونت در خوک های وحشی رایج ترین نوع بروسلا است که در موارد ابتلا به تب مالت در ایالات متحده مشاهده می شود به دلیل این سویه اغلب در جنوب شرقی و کالیفرنیا رخ می دهد، همچنین در اروپا، آمریکای جنوبی و آسیای جنوب شرقی نیز مشاهده می شود.
.B. canis عفونت ناشی از این نوع باکتری ها از سگ به انسان منتقل می شود. این باکتری اغلب در کشورهای زیر مشاهده می شود:
- آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی
- ژاپن
- اروپای مرکزی
abortus. این عفونت از گاو ناشی می شود و سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. البته در چندین کشور اروپایی، ژاپن، اسرائیل، کانادا، استرالیا و نیوزیلند از بین رفته است.
آیا بیماری تب مالت از سگ قابل انتقال است؟
سگ ها می توانند به باکتری B. canis آلوده شوند. برخی از صاحبان حیوانات خانگی از این طریق به بیماری تب مالت مبتلا شده اند، اما این بیماری به طور معمول خفیف است.
حداقل یک مورد شناخته شده وجود دارد که تب مالت توسط گازگرفتن سگ به انسان منتقل شده است، اما شیوع بیماری تب مالت غیرمعمول است.
اکثر سگ های آلوده به باکتری بروسلا این بیماری را به صاحبان خود منتقل نمی کنند. در صورت تماس با خون یا ترشحات دیگر حیوان احتمال ابتلا به تب مالت وجود دارد.
اگر به دلیل مصرف دارو یا بیماری های خاص سیستم ایمنی ضعیفی دارید نباید سگ های آلوده به باکتری بروسلا را لمس کنید.
عوامل خطر ابتلا به بیماری تب مالت چیست؟
در ایالات متحده تب مالت بیشتر در مردان مشاهده می شود. مردانی که به این بیماری مبتلا می شوند اغلب در اطراف دام کار می کنند یا کار کرده اند. تب مالت در کودکان نیز امری غیرمعمول است.
در صورت ابتلا به بیماری تب مالت احتمال بیشتری دارد:
- از گاوها، بزها یا سایر حیواناتی که به این باکتری آلوده اند محصولات لبنی غیرپاستوریزه بخورید یا بنوشید
- پنیرهای غیرپاستوریزه دیگری که در روستاها تهیه شده را بخورید. این نواحی از مناطق پر خطر برای ابتلا به تب مالت محسوب می شوند
- سفر به مناطقی که باکتری بروسلا در آنها رایج است
- کار در یک کارخانه فرآوری گوشت یا کشتارگاه
- کار در مزرعه یا دامداری
تب مالت در موارد زیر نیز گزارش شده است:
- شکارچیان در ایالات متحده
- دامپزشکی که گاوها را با واکسن بروسلا ایمن سازی کرده است
بیشتر بخوانید:سه سوته دندان درد را درمان کنید
بیماری تب مالت چه علائمی دارد؟
علائم این بیماری در انسان عبارتنداز:
تب که عصر و شب افزایش می یابد،عرق فراوان و خیس کننده بخصوص هنگام شب، لرزه، سردرد، خستگی، بی اشتهایی، بی حالی، ضعف عمومی، کاهش وزن، درد مفاصل و کمر به خصوص ستون فقرات، دردهای شکمی، بزرگ شدن گره های لنفاوی، بزرگ شدن کبد و طحال، رنگ پریدگی، افسردگی، درد عمومی بدن، یبوست، ناتوانی جنسی، درگیری قرنیه چشم و ضایعات پوستی، درد سیاتیک، سندرم مننژه و ندرتا بروز آبسه در تخمدان ها، کلیه ها و مغز.
علائم تب مالت چیست؟
علائم عمومی تب مالت اغلب مبهم و شبیه آنفولانزا هستند که شامل موارد زیر است:
- تب (شایع ترین علامت که به طور معمول بعدازظهر رخ می دهد)
- کمردرد
- درد و درد در بدن
- اشتهای ضعیف و کاهش وزن
- سردرد
- عرق شبانه
- ضعف
- درد شکم
- سرفه کردن
علائم به طور معمول طی 5 تا 30 روز پس از تماس با باکتری ظاهر می شوند. اینکه علائم چقدر بد و شدید باشند به نوع بیماری ناشی از بروسلا بستگی دارد:
- abortus. به طور معمول با علائم خفیف یا متوسط همراه است، اما به احتمال زیاد مزمن (طولانی مدت) می شوند.
- canis. علائم در این نوع می آیند و می روند و مشابه عفونت B. abortus است اگرچه افراد مبتلا به B. canis اغلب با استفراغ و اسهال نیز دست و پنجه نرم می کنند.
- suis. ممکن است باعث ایجاد آلودگی هایی به نام آبسه در اندام های مختلف شود.
- melitensis. با ایجاد علائم ناگهانی و شدید منجر به ناتوانی می شود.
چگونه تب مالت تشخیص داده می شود؟
پزشک ضمن معاینه فیزیکی از فرد سوالاتی می پرسد، حتی ممکن است شما را معاینه می کند. فرد ممکن است با یکی از موارد زیر درگیر باشد:
- کبد متورم
- تورم غدد لنفاوی
- طحال متورم
- تب غیرقابل توضیح
- تورم و درد مفصل
- بثورات
آزمایش خون برای تشخیص عفونت و تعیین نوع بیماری بروسلا توسط پزشک تجویز می شود. شناسایی صحیح باکتری ها به تعیین دقیق منبع عفونت کمک می کند.
عامل بیماری تب مالت چیست؟
بروسلوز گوسفند و بز خطرناک ترین عامل بیماری تب مالت در انسان است، زیرا قدرت بیماری زایی آن نسبت به سایر انواع دیگر بیشتر است. عامل بیماری تب مالت می تواند در حرارت 60 درجه سانتی گراد برای 10 دقیقه، در معرض آفتاب چند ساعته، در پنیر تازه تا 3 هفته در گرد و غبار به مدت 6 هفته در مدفوع حیوانات 100 روز، در شیر خام به مدت 10 روز، در پنیر تازه تا سه ماه و در بستنی و خامه نیز تا مدتی زنده بمانند و در گوشت نمک زده نیز ممکن است تا مدتی مقاومت کند. ولی از طرفی به وسیله دود دادن منجمد کردن و نمک زدن گوشت آلوده، تعداد آنها در عرض چند روز شدیداً کاهش می یابد.
بیماری تب مالت چگونه منتقل می شود؟
راههای سرایت بیماری به انسان:
– به صورت تماس مستقیم بابافتهای حیوان آلوده نظیر خون،ترشحات رحمی و ترشحات جنین‌سقط شده.
– به صورت غیرمستقیم از راه
– مصرف شیرخام و فرآورده‌های‌لبنی آلوده خصوصا پنیر تازه، خامه،سرشیر و کره
– انتقال تنفسی از طریق‌افشانه‌های موجود در هوای آغل واصطبل آلوده یا آزمایشگاه
– فرو رفتن سر سوزن سرنگ‌حاوی واکسن‌های حیوانی به دست‌انسان
بیماری تب مالت چگونه درمان می شود؟
رژیم‌های درمانی‌متفاوتی برای درمان بیماران مبتلا به‌تب مالت توصیه می‌شود، لیکن هیچ‌گاه‌از یک دارو به تنهایی در درمان بیمارنباید استفاده کرد (مگر در زمان‌حاملگی و با توصیه پزشک). طول‌دوره درمان حداقل ۸ هفته (دو ماه)می‌باشد.
چگونه تب مالت درمان می شود؟
درمان بیماری تب مالت سخت است. در صورت ابتلا به بیماری تب مالت پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. آنتی بیوتیک هایی که به طور معمول برای درمان تب مالت استفاده می شوند عبارتند از:
- داکسی سایکلین (Acticlate ،doxa ، Doryx ، Monodox ، Oracea ، Vibra-Tabs ، Vibramycin)بیماری
- استرپتومایسین
- سیپروفلوکساسین یا افلوکساسین
- ریفامپین (ریفادین)
- سولفامتوکسازول/ تری متوپریم
- تتراسایکلین
به طور کلی به مدت 6 تا 8 هفته به بیمار ترکیب داکسی سایکلین و ریفامپین داده می شود. برای جلوگیری از بازگشت و عود بیماری باید هفته ها آنتی بیوتیک مصرف شود. میزان عود پس از درمان حدود 5 تا 15 درصد است که به طور معمول در 6 ماه نخست پس از درمان رخ می دهد.
بهبودی ممکن است هفته ها حتی ماه ها طول بکشد. بیمارانی که ظرف یک ماه از شروع علائم تحت درمان قرار می گیرند می توانند از شر این بیماری خلاص شوند.
عوارض تب مالت چیست؟
تب مالت شدید باعث بروز موارد زیر می شود:
- عفونت سیستم عصبی مرکزی
- آندوکاردیت (عفونت پوشش قلب یا دریچه ها)
- آبسه کبد
تب مالت می تواند علائمی طولانی مدت ایجاد کند که شبیه بیماری عدم تحمل فعالیت سیستمیک است. بیماری عدم تحمل فعالیت سیستمیک در گذشته به عنوان سندرم خستگی مزمن/ انسفالومیلیت مایالژیک شناخته می شد که علائم آن می تواند منجر به ناتوانی شود. این علائم شامل موارد زیر است:
- خستگی
- تب هایی که می آیند و می روند
- درد مفصل
- تب مالت در زنان باردار منجر به بروز موارد زیر می شود:
- سقط جنین
- نقایص مادرزادی در نوزاد
مرگ ناشی از تب مالت غیرمعمول است و بیشتر مرگ های مربوط به آن از آندوکاردیت ناشی می شود.
بیشتر بخوانید:علائمی که می‌توانند نشان‌دهنده عملکرد نادرست ریه باشند
چگونه می توان از بروز تب مالت جلوگیری کرد؟
با مراحل زیر می توان از بروز تب مالت جلوگیری کرد:
- از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه خودداری کنید.
- در صورت اشتغال در صنعت فرآوری دام از دستکش لاستیکی استفاده کنید.
- در صورت تماس با یک حیوان آلوده به باکتری بروسلا حتی با وجود نداشتن علائم به پزشک مراجعه کنید. حداقل 6 ماه باید تحت نظر باشید و دقت داشته باشید هیچ واکسن انسانی موثری برای جلوگیری از ابتلا به تب مالت وجود ندارد.
رژیم غذایی برای بیماران مبتلا به تب مالت
تب مالت ازجمله بیماری های عفونی است که ممکن است مدتی حدود چند ماه طول بکشد و از این رو جزو بیماری های عفونی مزمن محسوب می شود.
رژیم غذایی باید طوری تنظیم شود که نیاز به پروتئین، انرژی و سایرمواد مغذی که در این حالت افزایش یافته است را برطرف کند. رعایت نکات زیر در رژیم غذایی این بیماران ضروری است:
انرژی
رژیم غذایی باید حاوی انرژی زیادی باشد. میزان انرزی مورد نیاز این بیماران 2 هزار و 500 تا 3 هزار کیلوکالری در روز است و در برخی شرایط برای مثال زمانی که این بیماری همراه با تب زیاد باشد تا 5 هزار کیلوکالری در روز نیز توصیه می شود.
پروتئین
میزان پروتئین دریافتی در طول این بیماری باید بالا باشد تا کمبود پروتئین بدن جبران شود، همچنین وزن بدن در حد مطلوب حفظ شود که در این خصوص میزان نیاز به پروتئین می تواند از 100 تا 150 گرم در روز متغیر باشد.
کربوهیدرات ها
مقدار زیادی از انرژی رژیم باید از کربوهیدرات ها تامین شود، همچنین برای جبران ذخیره گلیکوژن بدن لازم است انواع کربوهیدرات های زودهضم در برنامه غذایی این بیماری گنجانده شوند. گلوکز از جمله کربوهیدرات هایی است که باید هر چه زودتر به همراه مایعات توسط بیمار مصرف شود تا ذخیره گلیکوژن بدن تامین شود.
مواد معدنی
هنگام تب به علت تعریق زیاد ممکن است مقادیر زیادی سدیم و پتاسیم از بدن خارج شود، بنابراین لازم است به غذاهایی مانند سوپ کمی نمک اضافه شود. بهترین منابع غذایی تامین پتاسیم در این حالت شیر و آبمیوه است.
ویتامین ها
کمبود ویتامین C ازجمله مواردی است که باید در این بیماران مورد توجه قرار گیرد زیرا کمبود این ویتامین موجب تضعیف توانایی بدن در تولید عوامل موثر برای عکس العمل های سیستم دفاعی بدن می شود.
در صورتی که مواد غذایی از گروه های مختلف انتخاب شود بدون تردید کلسیم، فسفر، آهن و سایر مواد معدنی مورد نیاز بدن تامین می شود.
کمبود ویتامین ها موجب کاهش مقاومت طبیعی بدن می شود و میزان بعضی از ویتامین های سرم نظیر ویتامین A نیز کاهش می یابد. دریافت مقدار کافی ویتامین A موجب تحریک مرکز فعالیت ایمنی بدن می شود.
نیاز به ویتامین B نیز در طول بیماری تب مالت افزایش می یابد زیرا با افزایش سطح انرژی میزان نیاز به ویتامین B1، B2 و نیاسین افزایش می یابد.
در ضمن مصرف آنتی بیوتیک و داروها نیز ممکن است از سنتز ویتامین های گروه B در روده جلوگیری کند، بنابراین مصرف مکمل ها نیز توصیه می شود.
مترجم: الهه زارعی
کافیه ویسی
سلام مادرم تب مالت داره و میگن یه کم هم خونش عفونت داره زیاد نیست برایه عفونت خون و تب مال دارو دا ه