طبق تحقیقات صورت گرفته سرطان معده یکی از شایع ترین سرطان بین مردان ایرانی می‌باشد. اما سرطان معده چه علایمی دارد؟ سرطان معده چگونه ظاهر می‌شود؟
سرطان معده به گونه‌ای است که افراد زمانی متوجه بیماری خود یعنی سرطان معده می‌شوند که مدت زمان زیادی است که دچار این بیماری شده‌اند.
حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد از سرطان‌های معده را «آدنوکارسینوم معده» تشکیل می‌دهد. در این حالت سرطان از سلول‌های تولیدکننده‌‌ی مخاط (سلول‌های پوشاننده‌ی لایه‌ی داخلی معده) گسترش می‌یابد.
علائم سرطان معده
علائمی وجود دارد که می‌تواند از علائم سرطان معده به شمار آید، ولی چون برخی از این علائم می‌تواند برای بیماری‌های کم‌خطر دیگری نیز باشد، تشخیص زودهنگام سرطان معده کار دشواری است. معمولا سرطان معده زمانی شناسایی می‌شود که کاملا گسترش یافته است.
علائم اولیه‌ی سرطان معده شامل علائم زیر است:
احساس سیری بیش از حد یا سیری زودهنگام زمان مصرف وعده‌های غذایی؛
اختلال و دشواری در بلع؛
احساس نفخ بعد از صرف غذا؛
آروغ زدن‌های مکرر؛
سوزش معده؛
سوء هاضمه‌ای که برطرف نمی‌شود؛
معده‌درد یا درد در قفسه‌ی سینه؛
احساس به دام افتادن باد در شکم؛
استفراغ (گاهی همراه با خون).
وجود علائم و نشانه‌های زیر می‌تواند نشانه‌ای از گسترش سرطان باشد و فرد باید آنها را جدی بگیرد (در صورت مشاهده به پزشک مراجعه کنید).
۱. دیسفاژی یا اختلال و دشواری در بلع.
۲. سوءِ هاضمه به همراه حداقل یکی از علائم کاهش وزن غیرمنتظره، ناخوشی و کم‌خونی (بیمار معمولا احساس خستگی می‌کند و ممکن است مشکل تنفسی نیز داشته باشد).
بر اساس اعلام سرویس سلامت همگانی بریتانیا افراد بالای ۵۵ سال که به‌طور مداوم مشکل سوءِ هاضمه دارند، باید به پزشک مراجعه کنند.
افرادی که مشکل سوءِ هاضمه به همراه یکی از موارد زیر را در سوابق پزشکی خود دارند، باید به پزشک مراجعه کنند:
فامیل نزدیک یا عضوی از خانواده که سابقهی سرطان معده داشته باشد؛
بیماری مری بارت که تغییر بافت قسمت انتهایی مری از اپیتلیوم سنگفرشی به مخاط گوارشی است؛
دیسپلازیا که اجتماع غیرطبیعی سلول‌هاست. معمولا حالت پیش سرطانی سلول‌هاست؛
گاستریت یا ورم معده؛
کم‌خونی پرنیشیوز که در این بیماری معده نمی‌تواند ویتامین ب۱۲ را به خوبی از غذا جذب کند؛
سابقهی زخم معده.
با پیشرفت سرطان معده کم‌کم علائم و نشانه‌های زیر در فرد نمایان می‌شوند:
تجمع مایعات در معده؛
کم‌خونی؛
مدفوع سیاه یا وجود خون در مدفوع؛
خستگی؛
از دست دادن اشتها؛
کاهش وزن.
عوامل افزایش‌دهنده‌ی خطر ابتلا به سرطان معده
عواملی که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
شرایط خاص پزشکی: از جمله بیماری‌های ازوفاژیت (التهاب مری)، ریفلاکس معده‌ای مروی (بازگشت اسید به مری)، زخم معده، مری بارت، ورم معدهی مزمن و پولیپ معده.
سیگار: افرادی که برای مدتی طولانی و به طور منظم سیگار کشیده‌اند در مقایسه با افراد غیرسیگاری دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان معده هستند؛
عفونت هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری برای اغلب افراد بی‌خطر است، اما در برخی از افراد می‌تواند موجب عفونت و زخم معده شود. زخم معدهی مزمن خطر سرطان معده را افزایش می‌دهد؛
سابقهی خانوادگی: فامیل نزدیک یا عضوی از خانواده که سابقهی سرطان معده داشته باشد؛
مصرف غذاهایی که امکان دارد در آنها سموم قارچی آفلاتوکسین وجود داشته باشد: این سموم می‌تواند در روغن‌های خام گیاهی، دانه‌های کاکائو، برخی از خشکبار مانند پسته، بادام زمینی، انجیر و سایر غذاهای خشک‌شده و ادویه‌جات وجود داشته باشد؛
رژیم غذایی: افرادی که به‌طور منظم ماهی شور، غذاهای پرنمک، گوشت‌های دودی و ترشیجات مصرف می‌کنند، احتمال ابتلا به سرطان معده در آنها بیشتر است؛
سن: خطر ابتلا به سرطان معده پس از ۵۵ سالگی به طرز چشمگیری افزایش می‌یابد؛
جنسیت: احتمال ابتلا به سرطان معده در مردان دو برابر زنان است؛
سابقهی ابتلا به سرطان یا داشتن بیماری سرطان در حال حاضر: احتمال ابتلا به سرطان معده در مبتلایان به سرطان مری یا سرطان لنفوم غیر هوچکین بیشتر است. احتمال بروز سرطان معده در مردانی که سرطان پروستات و بیضه داشته‌اند یا دارند و زنانی که سرطان دهانه‌ی رحم، تخمدان و پستان داشته‌اند یا دارند نیز بیشتر اشت؛
برخی از عمل‌های جراحی: مخصوصا عمل جراحی روی معده یا بخش‌هایی که روی معده تأثیر دارند، مانند عصب واگ.
علل سرطان معده
سرطان با تغییر در ساختار DNA شروع می‌شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، دستورالعمل‌های کنترل رشد سلولی مختل می‌شوند. به دنبال این اتفاق شاید سلول‌هایی که باید از بین بروند، نمی‌میرند یا سلول‌ها با سرعتی بیش از حد و غیر قابل کنترل تولید شوند. دانشمندان هنوز در مورد علت جهش بعضی سلول‌های معده و سرطانی شدن آنها مطمئن نیستند. اینکه چرا سرطان معده دامن برخی از افراد می‌گیرد، هنوز هم رازی سر به مهر است.
روش‌های تشخیص سرطان معده
پیش‌تر گفتیم چه نشانه‌ها و علائمی به شما می‌گوید باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک از نشانه‌ها، سابقهی خانوادگی، برخی از عادات مربوط به سبک زندگی (مانند عادت غذایی) و سابقهی پزشکی شما سوالاتی می‌پرسد، سپس یک معاینه‌ی فیزیکی روی شما انجام خواهد داد تا حساسیت معده یا توده را بسنجد.
اگر پزشک به بیماری شما شک کند، شما را به متخصص ارجاع می‌دهد تا آزمون‌های تکمیلی صورت گیرد. روش‌های تشخیص سرطان معده می‌توانند شامل مواردی باشند که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
۱. آزمایش گاستروسکوپیک
متخصص به کمک دوربین بسیار کوچکی داخل معدهی فرد را مشاهده می‌کند. چنان‌چه متخصص مشکوک به ابتلای فرد به سرطان باشد، امکان دارد بخشی از بافت را بردارد که به این کار بافت‌برداری یا نمونه‌برداری می‌گویند.
۲. اسکن فراصوت
اگر متخصص به سرطان در بخش بالایی معده مشکوک باشد، ممکن است اسکن فراصوت انجام دهد (اندوسکوپی فراصوت).
۳. آزمایش پرتوی ایکس با نوشیدن مایع حاوی باریم
در این روش فرد یک نوشیدنی محتوی باریم می‌نوشد. این کار به تشخیص بهتر سرطان به کمک پرتو ایکس کمک می‌کند.
۴. لاپاروسکوپی
ممکن است متخصص برای تشخیص میزان گستردگی سرطان بخواهد درون شکم را با جزئیات بیشتری مشاهده کند. در این فرآیند بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد، سپس یک لاپاروسکوپ (لوله‌ای که دوربینی در نوک آن قرار دارد) از طریق ایجاد برشی در قسمت پایینی معده، وارد آن می‌شود.
۵. سی‌تی‌اسکن یا پت‌اسکن
در این روش‌ها یک مجموعه تصاویر رادیوگرفی از داخل بدن تهیه می‌شود. این تصاویر به متخصص در سنجش میزان پیشرفت بیماری کمک می‌کند. همچنین به کمک این تصاویر متخصص از گسترش سرطان در بدن اطلاع می‌یابد. این تصاویر همچنین برای انتخاب روش درمانی مناسب به دکتر کمک شایانی می‌کند.
۶. اسکن فراصوت کبد
اگر دکتر به سرایت سرطان به کبد شک کند، بهتراست یک اسکن فراصوت روی کبد نیز صورت پذیرد.