گردش خون ضعیف معمولا بیشتر در اندام‌های انتهایی مثل پاها و دست‌ها احساس می‌شود. گردش خون ضعیف چیزی نیست که بدون دلیل به‌وجود بیاید. درواقع این اتفاق نشانه‌ای است که درنتیجهی تغییرات بدن رخ می‌دهد. بنابراین برطرف کردن و درمان علت آن بسیار مهم است. عوامل مختلفی می‌تواند در ضعیف شدن گردش خون نقش داشته باشد که از جمله‌ی آن می‌توان به چاقی، دیابت و شرایط قلبی- عروقی اشاره کرد. در این مطلب نکاتی در رابطه با دلایل و نشانه های گردش خون ضعیف آورده شده است. با ما همراه باشید.
نشانه های گردش خون ضعیف
بیشتر نشانه های گردش خون ضعیف شامل موارد زیر است:
مورمور شدن بدن؛
بی‌حسی اندام؛
خستگی یا درد ناگهانی در اندام‌ها؛
درد؛
کوفتگی ماهیچه.
هر عاملی که سبب گردش خون ضعیف شود، می‌تواند یک نشانه‌ی مخصوص هم داشته باشد. برای مثال افرادی که مبتلا به بیماری عروق محیطی هستند ممکن است دچار اختلال نعوظ همراه با درد کلی، بی‌حسی و احساس مورمور شوند.
دلایل گردش خون ضعیف
عوامل مختلفی در گردش خون ضعیف نقش دارند که بعضی از آنها در زیر آورده شده است:
۱. بیماری عروق محیطی
بیماری عروق محیطی (PAD) می‌تواند موجب گردش خون ضعیف در پاهایتان شود. این بیماری باعث تنگ شدن مسیر سیاه‌رگ‌ها و سرخ‌رگ‌های خونی می‌شود و به‌این‌ترتیب روی گردش خون تأثیر می‌گذارد. همچنین در بیماری دیگری به‌نام آترواسکلروزیس (atherosclerosis)، پلاک‌هایی در مسیر سرخ‌رگ‌ها و رگ‌های خونی ساخته می‌شود و آنها را سفت می‌کند. در هر دو بیماری جریان خون در اندام‌های انتهایی کاهش می‌یابد و سبب ایجاد درد می‌شود.
درنهایت با کاهش جریان خون در اندام‌های انتهایی موارد زیر ایجاد می‌شود:
بی‌حسی؛
مورمور شدن؛
آسیب عصبی؛
آسیب بافتی.
درصورتی‌که درمان به‌موقع انجام نشود، کاهش جریان خون و ایجاد پلاک در شریان کاروتید سبب ایجاد سکته مغزی خواهد شد. شریان کاروتید، یکی از رگ‌های خونی اصلی و مسئول غذارسانی به مغز است. درصورتی‌که پلاک در رگ‌های موجود در قلب ایجاد شود، خطر حمله قلبی افزایش می‌یابد.
PAD شایع‌ترین بیماری در افراد بالای ۵۰ سال است، بااین‌حال می‌تواند در افراد جوان‌تر هم رخ دهد. خطر ابتلا به این بیماری، در افراد سیگاری به میزان بیشتری افزایش می‌یابد.
۲. لخته‌ی خون
ایجاد لخته‌ی خون، جریان خون را به‌طور کامل یا جزئی مسدود می‌کند. لخته‌ی خون ممکن است در هر جایی از بدن ایجاد شود، اما درصورتی‌که در پاها یا بازوها باشد می‌تواند سبب مشکلات گردش خون شود.
لخته‌ی خون به‌دلایل مختلف گسترش می‌یابد و این موضوع خطرناک است. اگر لخته‌ی خون موجود در پایتان حرکت کند می‌تواند از سایر نقاط بدن مثل قلب یا ریه‌های شما عبور کند. همچنین می‌تواند منجر به سکته‌ی مغزی شود. نتیجه‌ی این اتفاق می‌تواند خیلی جدی باشد و حتی منجر به مرگ فرد شود. اگر قبل از ایجاد مشکلات بزرگ این موضوع شناسایی شود، اغلب با استفاده از درمان‌های مناسب، لخته‌ی خون برطرف می‌شود.
۳. رگ‌های واریسی
رگ‌های واریسی، رگ‌های بزرگی هستند که درنتیجهی آسیب دریچه‌های موجود در رگ ایجاد می‌شود. این رگ‌ها پیچ‌خورده و برجسته می‌شوند و معمولا در قسمت پشتی پا یافت می‌شوند. رگ‌های آسیب‌دیده نمی‌تواند مانند سایر رگ‌ها، خون را عبور دهد و ممکن است سبب گردش خون ضعیف شود. در موارد نادری، رگ‌های واریسی موجب ایجاد لخته‌ی خون می‌شود.
ژن‌ها به‌میزان زیادی احتمال ابتلای شما به رگ‌های واریسی را تعیین می‌کنند. اگر در خانواده افرادی رگ‌های واریسی داشته باشند، خطر ابتلا در شما نیز به واریس بالا می‌رود. علاوه‌بر افراد مبتلا به اضافه وزن و دیابت، خانم‌ها هم بیشتر درمعرض ابتلا به رگ‌های واریسی قرار می‌گیرند.
۴. دیابت
شاید فکر کنید که دیابت فقط روی قند خون تأثیر می‌گذارد، اما درواقع دیابت می‌تواند سبب گردش خون ضعیف در بعضی از نقاط بدن شود. این اتفاق می‌تواند سبب گرفتگی پاها و درد در ساق، ران و باسن شود. این درد به‌خصوص در زمان فعالیت‌های فیزیکی بیشتر می‌شود. افراد مبتلا به دیابت پیشرفته معمولا علائم و نشانه‌های گردش خون ضعیف را به‌خوبی تشخیص نمی‌دهند. علت این است که در بیماری دیابت، اعصاب در نواحی انتهایی بی‌حس می‌شوند.
دیابت همچنین می‌تواند سبب مشکلات قلبی- عروقی شود. خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل آترواسکلروزیس، افزایش فشار خون و بیماری‌های قلبی در افراد دیابتی بیشتر است.
۵. چاقی
داشتن اضافه‌وزن یک بارِ اضافه در بدن شما ایجاد می‌کند. درصورتی‌که اضافه‌وزن داشته باشید، نشستن و ایستادن طولانی‌مدت می‌تواند در گردش خون‌تان مشکل ایجاد کند.
همچنین داشتن اضافه‌وزن یا چاقی می‌تواند خطر ابتلا به سایر عواملی که سبب گردش خون ضعیف می‌شوند، مثل رگ‌های واریسی یا بیماری‌های مربوط به رگ‌های خونی را در شما بیشتر کند.
۶. نشانگان رینود (Raynaud’s disease)
بیماری نشانگان رینود می‌تواند یکی از علت های احساس سرمای شدید در دست و پا باشد. در این بیماری رگ‌های کوچک موجود در دست و انگشتان پا، تنگ و باریک می‌شوند. این باریک شدن سرخ‌رگ‌ها سبب می‌شود که خون به‌خوبی از میان رگ و درون اندام عبور نکند و شما علائمی از گردش خون ضعیف را تجربه می‌کنید. علائم نشانگان رینود معمولا زمانی که در دمای پایین قرار می‌گیرید یا دچار استرس می‌شوید بروز می‌کند.
همچنین اندام‌های نزدیک‌تر به انگشتان دست و پا می‌توانند بیشتر تحت تأثیر قرار بگیرند. بعضی از افراد این علائم را در لب‌ها، بینی، نوک سینه و گوش خود احساس می‌کنند.
زنان و افرادی که در نواحی سردسیر زندگی می‌کنند بیشتر این علائم را دارند.
تشخیص گردش خون ضعیف
ازآنجایی‌که عوامل مختلفی می‌تواند سبب گردش خون ضعیف شود، بررسی و تشخیص علائم می‌تواند به پزشک برای تشخیص بیماری کمک کند. در ابتدا، بررسی علائم در افراد بسیار نزدیک خانواده و همچنین بررسی بیماری مشابه بسیار مهم است. این کار به پزشک‌تان کمک می‌کند تا عوامل خطرساز را شناسایی کند. همچنین انجام آزمایش‌های تشخیصی بسیار باارزش است.
علاوه‌بر‌این ممکن است معاینه‌ی فیزیکی برای بررسی درد و تورم توسط پزشک انجام شود. آزمایش‌های احتمالی به شرح زیر است:
آزمایش آنتی‌بادیِ خون، برای تشخیص موارد التهاب مانند بیماری رینود؛
آزمایش قندخون، برای دیابت؛
آزمایش خون برای تعیین میزان دایمر دی (D) برای تعیین لخته‌ی خون؛
استفاده از سونوگرافی یا سی‌تی اسکن؛
تعیین فشار خون به‌خصوص در پاها.
درمان گردش خون ضعیف
درمان گردش خون ضعیف به عامل ایجاد آن وابسته است. روش‌های درمانی، شامل موارد زیر است:
استفاده از جوراب مخصوص واریس برای کنترل درد و تورم در پاها؛
تعیین برنامه‌ی ورزشی مخصوص توسط پزشک برای افزایش گردش خون؛
تجویز انسولین برای دیابت؛
جراحی‌های لیزری یا اندوسکوپیِ رگ برای رگ‌های واریسی.
از طرفی ممکن است بسته به شرایط بیمار، داروهای حل‌کننده‌ی لخته‌ی خون برای رقیق‌تر شدن خون، تجویز شود. مسدودکننده‌ی آلفا (Alpha blockers) و مسدودکننده‌ی کانال کلسیمی (calcium channel blockers) در بیماری نشانگان رینود استفاده می‌شود.
کلام آخر
برای تعیین دلایل ایجاد گردش خون ضعیف باید به پزشک خود مراجعه کنید. وجود علائم ناراحت‌کننده می‌تواند نشانه‌ای از وجود بیماری باشد و درصورتی‌که درمان نشود شاید مسائل جدی‌تری اتفاق بیفتد و سبب پیشرفته‌تر شدن بیماری شود. پزشک تلاش می‌کند تا علت این گردش خون ضعیف را تشخیص دهد و آن را درمان کند.
خوب است بدانید فلفل سیاه، به گردش خون کمک می‌کند و درنتیجه می‌تواند از دردهای مفصلی ناشی از گردش خون ضعیف، جلوگیری کند.