ریحان با نام علمی ocimum basilicum و از خانواده labiateae یا نعناعیان، گیاهی یکساله است که در گروه سبزیجات برگی طبقه‌بندی می‌شود این گیاه از نظر تیپ رشدی بهاره بوده و مصرف آن به علت عطر و طعم فوق‌العاده و خواص درمانی مورد تاکید است. وی با بیان اینکه اصل این گیاه بومی ایران و افغانستان و سند است، افزود: بالغ بر ۶۰ نوع ریحان در دنیا وجود دارد که ریحان‌های سبز و بنفش و کرمانی و فری و ریحان کوچک و بزرگ معروف‌ترین آنها است. مزه‌ی بیشتر آنها شیرین و تند است و در برخی نیز مانند ریحان لیمویی و دارچینی مزه آنها لیمویی و دارچینی است.

این کارشناس ارشد زراعت و اصلاح نباتات افزود: این گیاه مانند دیگر گیاهان هم خانواده خود، ماده‌ی موثره‌ی اسانس را دارد که در کرک‌های ترشحی یا حجره‌های مخصوص در برگ، ساقه و گل‌ها ساخته و ذخیره می‌شوند و در اندام‌های مختلف آنها نیز موسیلاژوتانن و مواد تلخ نیز وجود دارد. ترامشلو با بیان اینکه ریحان در اکثر نقاط کشور بعنوان یک سبزی خوراکی کشت، مصرف و از برگ‌های آن استفاده می‌شود، اظهار کرد: در ایران دو نوع سبز و بنفش آن کشت می‌شود و بنفش آن، مزه‌ی تند و تیزتری دارد آنالیز اسانس این دو نوع نشان می‌دهد که میزان ترکیبات آنها با هم تفاوت دارد.

وی با اشاره به نیازهای اکولوژیکی این سبزی، افزود: ریحان گیاهی یک ساله است که در آب و هوای معتدل تا گرم و مرطوب می‌روئید و به سرماهای پائین و یخبندان حساس است هم‌چنین در دماهای بیشتر از ۳۵ درجه طعم تندتری به خود گرفته و برگ‌های آن کیفیت خود را از دست می‌دهند. ریحان دامنه‌ی سازگاری وسیعی با انواع اقلیم‌ها، آب و خاک‌ها داشته و در اکثر نقاط قابلیت رویش دارد و پس از برطرف شدن سرمای زمستانه و افزایش دمای هوا و خاک، بذرهای آن رویش می‌کند. این کارشناس زراعت و کشاورزی اظهار کرد: ریحان، به رطوبت کافی نیاز دارد و باید از خشک شدن سطح خاک در آن جلوگیری شود. در صورت کاهش رطوبت خاک، رشد رویشی متوقف و یا کند شده و اندام‌های هوایی آن کیفیت خود را از دست می‌دهند و طعم و مزه‌ی آنها تلخ و ناخوشایند می شود.

ترامشلو با اشاره به خواص درمانی گیاه ریحان اظهار کرد: ریحان منبع مهم ویتامین A است که بعنوان منبع غنی و خالص ویتامین شناخته می‌شود و چون براحتی به ویتامین A تبدیل می‌شود و سرشار از بتاکاروتن آنتی‌اکسیدان است نه تنها سلول‌های اپیتلیال را از آسیب‌های اساسی مصون نگه می‌دارد بلکه از تشکیل کلسترول اکسید شده در جریان خون و تجمع آن در دیواره‌ی رگ‌ها که سبب گرفتگی و در نتیجه حملات قلبی یا مغزی می‌شود جلوگیری می‌کند.

وی ادامه داد: آسیب رادیکال‌های آزاد ممکن است در پدید آمدن وضعیت‌هایی مانند آرتروز، آسم و روماتیسم مفصلی نقش داشته باشند که بتاکاروتن موجود در ریحان سبب کاهش چنین وضعی می‌شوند. ریحان منبع خوبی از منیزیم است که باعث افزایش سلامت قلب و راحتی ماهیچه‌ها و رگ‌های خونی شده که نتیجه آن در بهبود جریان خون و کاهش تپش قلب موثر است. هم‌چنین ریحان از منابع مهم کلسیم، آهن، پتاسیم و ویتامین C است. کارشناس جهاد کشاورزی گرمسار افزود: در طب سنتی از ریحان بعنوان بادشکن و آرام بخش اعصاب و روان هم‌چنین برای برطرف کردن سردردهای عصبی و میگرنی، رفع گلو درد و دل پیچه و تب بر و درمان اسهال از آن استفاده می‌شود.

ترامشلو گفت: اگر ۲۰ تا ۵۰ گرم ساقه‌ی ریحان را در یک لیتر آب جوش به مدت ۱۲دقیقه دم کنید و پس از صاف و شیرین کردن پس از هر غذا یک فنجان بنوشید غم و افسردگی و اندوه را برطرف می‌کند. هم‌چنین بر تسکین دردهای میگرنی موثر است. وی با بیان اینکه دانه‌ی ریحان به علت داشتن لعاب فراوان نرم‌کننده است، خاطرنشان کرد: براساس طب سنتی دانه‌ی ریحان در رفع ورم کلیه و ترشحات زنانگی نیز مفید و موثر است. کارشناس زراعت و کشاورزی هم‌چنین با بیان اینکه خوردن تخم بو داده ریحان برای درمان اسهال بسیار مفید است، یادآور شد: دم کرده‌ی ۵۰ گرم ریحان که با عسل، شیرین شده باشد برای برطرف کردن گلودرد و آنژین نیز موثر است.

منبع: باشگاه خبرنگاران

درمان خانگی برای سفیدکردن دندان با ریحان