از امام رضا(ع) نقل است که فرمودند: اگر در چیزی شفا باشد در حجامت و نوشیدن عسل است. همچنین فرموده‌اند: به هر کس از شما که عسل تعارف کردند رد نکند. (طب الرضا(ع) صفحه ۲۵۵).

همچنین موضوع های خاصیت ضد میکروبی و ضدعفونی عسل، عسل و طب اطفال، عسل و پیشگیری از عوارض تابش انواع اشعه و سرطان و عسل و بیماری های پوستی (Dermatolojy)، مورد بحث قرار گرفت. در ادامه این مبحث تأثیر این ماده شگفت انگیز که در قرآن از آن به عنوان شفا دهنده یاد شده است بر بیماری های گوارشی، تنفسی، بیماری های چشم، بیماری های زنان و زایمان و … مطرح می شود.

عسل و بیماری‌های گوارشی:

عناصر گوناگون شیمیایی موجود در عسل به نوعی است که قادر است تأثیرات نیکوئی بر برخی از بیماری های دستگاه گوارش بگذارد. برای مثال: به دلیل داشتن آنزیم های گوارشی، به هضم غذا کمک می کند. این آنزیم ها عبارتند از: آمیلاز، ساکاراز، لیپاز و …

عسل از شدت ترش کردن معده می کاهد (افزایش ترشحات اسیدی معده را تعدیل می کند.) برای زخم معده و التهاب معده مفید است.

کاهش ترشحات اسیدی معده را تعدیل می کند و در حقیقت می توان گفت عسل نقش مؤثری در تنظیم اسیدهای معده دارد. در همین زمینه یک بررسی جالب توسط پروفسور «خوتکین» بر روی تعداد زیادی از بیماران مبتلا به زخم معده و زخم روده انجام گرفت. در این بررسی گروهی از این بیماران به روال معمول مراکز درمانی تحت معالجه قرار گرفتند و گروهی دیگر فقط به وسیله عسل، نتیجه فوق‌العاده جالب بود. ۶۱% از گروه اول کاملاً بهبود یافته و ۱۸% آنها کماکان از درد رنج می بردند، اما از گروه دوم ۸۴% کاملاً بهبود یافته و ۵/۹% آنها کماکان از درد شکایت داشتند.

دانشمندان بر این عقیده اند که عسل به طور مضاعف روی زخم معده تأثیر می گذارد: یک تأثیر موضعی که باعث التیام سریع زخم و تعدیل اسیدهای معده می گردد و یک تأثیر کلی که بر اثر آن حال عمومی بیمار بهتر شده و دستگاه عصبی او آرامش می یابد.

حسن تأثیر فعال عسل در درمان عفونت های روده ای به ویژه نزد اطفال، کاملاً روشن و اثبات شده می باشد. از رسول اکرم(ص) نیز نقل شده که در موارد بسیاری خوردن عسل را برای درمان اسهال سفارش فرموده اند.

عسل مانع به وجود آمدن یبوست است، به ویژه یبوستی که بعد از اعمال جراحی عارض می شود؛ زیرا باعث افزایش فعالیت روده ها می گردد.

در اکثر بیماریهای کبدی و کیسه صفرا، اگر عسل را جزء رژیم غذای بیمار قرار دهند، مفید و مؤثر خواهد بود؛ زیرا عسل برای بافت های کبد یک ماده مغذی است و ذخیره مواد قندی در کبد را افزایش می دهد.

اگر عسل را با گرده گل و شاه انگبین (غذای ملکه زنبورهای عسل) ممزوح کنند، به دلیل داشتن املاح معدنی، ویتامین ها، هورمون ها ، اسیدها و … در اکثر بیماری های کبد مؤثر بوده و فعالیت تبادلات مواد قندی کبد را افزایش می دهد. دکتر کخ این قدرت تأثیر در عسل را مرهون ماده ای به نام (Glueatilic Factory) می داند که تأثیری ویژه بر کبد و دستگاه جریان خون و قلب دارد.

عسل و بیماریهای تنفسی:

در بیماری سل: عسل تأثیر مفیدی بر بیماری سل دارد و شاید این حسن تأثیر در نتیجه این باشد که عسل مقاومت بدن را در مقابل التهاب سلی افزایش می دهد. خوراندن ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم عسل به بیمار مبتلا به سل ریوی، باعث می شود که وزن بیمار نسبت به سایر بیمارانی که عسل نخورده اند، افزایش یافته؛ از میزان سرفه وی کاسته و شفافیت خون او زیاد شود.

سیاه سرفه و التهاب حنجره و گلو از بیماری هایی هستند که عسل در بهبودی آنها بسیار مؤثر است.

التهاب ریه: مصرف عسل در التهاب ریه و برطرف کردن سرفه سودمند است و به همین دلیل شرکت داروئی Natterman  آلمان، عسل را به ترکیبات داروئی ضد سرفه خود اضافه کرده است. از جمله شربت Melrosum که یکی از بهترین داروهای ضد سرفه و التهاب قصب الریه به ویژه برای اطفال است.

در بیماری های آسم و ذات الریه، عسل به صورت شربت به همراه کلرورکلسیم و محلول دیمدرول مصرف می شود.

عسل و درمان بیماری‌های چشم:

عسل را از قدیم الایام در معالجه بیماری‌های چشم به کار می برده اند و به نتایج مطلوبی نیز دست می یافتند. امروزه تجارب و آزمایشات بی شمار تأثیر و فایده ی عسل را در درمان بیماری های زیر ثابت کرده است:

*التهاب پلک ها

*انواع التهابات قرنیه از قبیل التهاب سلی چشم، سیفیلیس و تراخم.

*آلودگی و زخم قرنیه.

*انواع سوزش های چشم، ( با به کارگیری ترکیبی از عسل با روغن ماهی) به همین دلیل اکثر پزشکان توصیه می کنند که در ترکیبات داروئی ضد التهابات چشمی عسل را نیز به دلیل خاصیت ضد میکروبی ، طراوت بخشی، مغذی و ترمیم کنندگی بافتها(Regeneration) به ویژه در قرنیه، ملحوظ دارند.

*جدیدترین مطلبی که درباره ی عسل و بیماریهای چشم منتشر گردیده، کتابی است از دو محقق به نامهای ماکسیمنکو و بالوتینا درباره معالجه نزدیک بینی (Myopia) . در این کتاب موفقیت عسل در جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبودی دید چشم و افزایش قدرت بینایی طی تجارب فراوانی اثبات شده است.

عسل و درمان بیماری های زنان و زایمان:

*درمان استفراغ‌های دوران بارداری. از نظر علمی ثابت گردیده که اگر محلول ملکائین عسلی (عسل + نوکائین)را فقط ۲ـ۳ بار به صورت تزریق وریدی بکار برند، اکثر حالات استفراغ دوره بارداری را از بین می برد.

*تزوریق وریدی محلول تصفیه شده عسل(۴۰%) شرایط زایمان کم درد و راحتی را برای زائو فراهم می کند.

*در التهاب مهبل، عسل را به مدت ۶ روز به جداره مهبل، گردن رحم و قسمت های خارجی دستگاه تناسلی می مالند، البته قبل از مالیدن عسل موضع را باید با آب اکسیژنه شستشو داد. نتایج مثبت پس از گذشت فقط یک روز با برطرف شدن خارش و سوزش آشکار می شود و پس از ۲ ـ ۳ روز میکروبهای مهبل از بین می روند.

به نظر می رسد ماده (Inhibin) موجود در عسل است که موجب از بین رفتن میکروب ها می گردد . از طرفی عسل باعث افزایش ترشح اسید مهبل می شود و این خود در نابودی میکروب ها بسیار کمک می کند.

*خارش فرج: در معالجه خارش هایی که ریشه ی نامشخصی دارند و معالجات معمولی درباره آن مؤثر نمی باشد، عسل داروئی است مؤثر که ارزش تجربه را دارد.

*دکتر کابلون معتقد است که تزریق محلول ۳۳% عسل و ۰/۵ نوکائین در مثانه بهترین روش درمانی برای معالجه التهاب حاد مثانه می باشد.

*پس از انجام اعمال جراحی زنان به ویژه در قسمت فرج استفاده از عسل از هر نوع پماد دیگری مؤثرتر و در التیام سریع زخم ها مفیدتر است.

عسل و درمان بیماری های گوش، حلق و بینی:

*عسل و انواع سرماخوردگی: از قدیم گفته شده که سرماخوردگی‌ها(زکام، آنفلوونزا و گریپ) بدون معالجه در مدت هفت روز و با معالجه در یک هفته!! بهبود می یابند (کنایه از اینکه دارو تأثیر چندانی در بهبودی سریع این بیماری ها ندارد). ولی گویا عسل این قاعده را تغییر داده است؛ زیرا تجربه ثابت کرده در صورت مصرف عسل همراه با شیر داغ و یا با عصاره لیمو و یا با چای، مدت بیماری به سه روز تقلیل می یابد.

*التهاب پنهان مجاری تنفسی: مانند التهاب پنهان بینی و حلق که با معالجات معمولی بهبود نیافته باشند. در این گونه موارد عسل را به صورت محلول رقیق شده در آب درآورده و استنشاق می نمایند. این عمل نتایج بسیار خوبی در پی خواهد داشت.

*التهاب مزمن سینوسها و التهاب چرکی مزمن گوش میانی اگر با محلول عسل شستشو داده شوند، بهبود می یابند؛ زیرا استفاده از محلولی که ۳۰% آن را عسل تشکیل دهد ، برای متوقف ساختن رشد انواع میکروب ها کفایت می کند.

*زکام حاد(Rhinitis)  و التهاب حلق و نایژه ها را برطرف می سازد.

*در التهاب خشک بینی و حلق، معالجه با عسل نتایج سودمند و امیدوار کننده ای دربرخواهد داشت.

*التهاب دهان (Aphthose) در برابر معالجه موضعی با عسل به مدت پنج روز، واکنش مساعد نشان می دهد.

عسل و درمان بیماری های قلبی:

عسل باعث می شود خون بیشتری به عضله قلب برسد و از طریق مواد قندی موجود در آن انرژی بیشتری به قلب می دهد. همچنین باعث انبساط شریان های اکلیلی قلب شده و در تنظیم ضربان نامنظم قلب نیز مؤثر می باشد. مهمترین بیماری های قلبی که عسل در درمان آنها مؤثر است عبارتند از :

*التهاب دیفتریایی قلب که گاهی نیز توأم با نامنظم بودن ضربان می باشد.

*پس از اعمال جراحی به عنوان تقویت کننده .

*خناق سینه و سوزش قلب.

*ناتوانی توأم با پایین آمدن ضربان قلب چه همراه با سوزش سینه باشد و چه نباشد.

عسل و بیماری های کلیه:

در مواردی که فعالیت کلیه دچار نارسائی گردد، از عسل به دلیل دارا بودن مقدار اندکی پروئین و املاح معدنی می توان به عنوان رژیم غذایی استفاده کرد و به عنوان داروی مؤثر نیز نتیجه بخش خواهد بود. عده ای از پزشکان با استفاده از عسل در ترکیبات گیاهی مثل عصاره تره و یا روغن زیتون و یا عصاره لیمو، نتایج مثبتی در دفع سنگ مثانه به دست آورده اند.

عسل و دستگاه عصبی:

عسل در حالات زیر مفید خواهد بود:

*گرفتگی مویرگ های مغزی.

*به عنوان آرام بخش دستگاه عصبی.

*التهاب عصب سیاتیک با استفاده از ملکاتین (Malcatin).

و در پایان، عسل در درمان کم خونی مفید بوده، گلبول های قرمز و هموگلوبین را افزایش می دهد و خاصیت ضد خونریزی دارد و از این بابت می تواند نقص ویتامین k بدن را جبران کند.

با توجه به آنچه به صورت خلاصه گذشت به حیطه تأثیر وسیع این ترکیب عجیب که خداوند حشره کوچکی را مأمور تهیه آن فرموده، پی می بریم . حشره ای که شاید از نظر حجم کوچک باشد، ولی از نظر نظم و تلاش و کوشش و انجام وظایف بسیار آگاه و با مهارت و بزرگ است.

بحث درباره ی عسل در این مختصر نمی گنجد و شاید اسرار بسیاری وجود داشته باشد که هنوز کشف نشده زیرا:« و ما أوتیتم من العلم الا قلیلاً»

 منبع: ایکنا

با عسل از ریزش مو و طاسی سر جلوگیری کنید