غده یتیروئید درست در انتهای گردن و زیر حنجره قرا رگرفته که وظیفه ی آن کنترل سرعت سوخت و ساز بدن می باشد و از ید موجود در غذاها تغذیه می کند. در این مقاله به غذاهایی که باعث تشدید بیماری تیروئید می شوند اشاره خواهیم کرد.
کم کاری تیروئید
وقتی غده ی تیروئید کمتر از حد طبیعی فعالیت کند، یا از بدو تولد ناقص شکل گرفته باشد، یا به وسیله جراحی کل تیروئید یا قسمتی از آن برداشته شده باشد، و یا ید کافی در رژیم غذایی موجود نباشد دیگر نمی تواند هورمون کافی تولید کند و به این حالت کم کاری تیروئید گفته می شود.
در بعضی موارد کم کاری تیروئید ناشی از مشکلی در غده ی هیپوفیز است که در مرکز مغز قرار دارد. این غده هورمون محرک تیروئید را تولید میکند (TSH) که باعث میشود تیروئید کارش را انجام دهد. اگر هیپوفیز کارش را درست انجام ندهد و به اندازه ی کافی TSH تولید نکند فعالیت تیروئید نیز کاهش می یابد. سایر دلایل کم کاری تیروئید التهاب موقت تیروئید و داروهایی است که بر کارکرد این غده تاثیر میگذارد.کم کاری مادر زادی تیروئید در نوزادان می تواند باعث ایجاد عقب ماندگی های ذهنی شود.
علائم کم کاری تیروئید:
– خستگی و فرسودگی
– کندی حرکات و تنبل شدن
– مشکل در تمرکز و فعالیتهای مغزی
– افزایش وزن بدون علت مشخص
– پوست خشک خشن و خارش دار
– خشک شدن، خشن شدن و نازک شدن موها
– احساس سرما مخصوصا در انتهای دست و پا
– یبوست
– گرفتگی عضلانی
– افزایش تعداد و میزان خونریزی ماهیانه
– ناباروری و یا سقط جنین
پرکاری تیروئید:
وقتی تیروئید بیش از اندازه فعالیت کند و هورمون زیادی تولید کند گفته می شود که فرد مبتلا به پرکاری تیروئید می باشد.
پرکاری تیروئید میتواند به دلیل گره در غده تیروئید ایجاد شود. این توده ها در تیروئید به وجود می آیند و گاهی شروع به تولید هورمون تیروئید میکنند. توده های بزرگ باعث ایجاد گواتر میشوند و مشهود هستند. توده های کوچک تر با سونوگرافی قابل تشخیص هستند.
علائم پرکاری تیروئید:
– عصبی شدن
– تحریک پذیری
– افزایش تعریق
– نازک شدن پوست و ناخن
– مشکل در دید
– نازک و شکننده شدن موها
– ضعف عضلانی مخصوصا در بالای بازو و رانها
استفاده بیش از حد سبزیجات چلیپایی
از مصرف مقدار زیاد سبزیجات چلیپایی ( کلم، شلغم، کلم بروکسل، بروکلی، گل کلم ) پرهیز کنید. این سبزیجات با اینکه بسیار مغذی هستند و سرشار از ویتامین و مواد معدنی اما در صورت مصرف بیش از حد در برخی از افراد می توانند باعث ایجاد گواتر شوند.
سعی کنید در روز 30 گرم از این نوع سبزیجات میل کنید نه بیشتر. بخارپز کردن و پختن این نوع سبزیجات می تواند تاثیر آنها روی ایجادگواتر را کاهش دهد بنابراین بهتر از خام خوردنشان است.
مصرف بیش از حد سبزیجات چلیپایی در برخی از افراد می توانند باعث ایجاد گواتر شوند
محدود کردن کربوهیدرات ها
کربوهیدرات ها بدنام هستند، اما شاید بعضی افراد به اندازه کافی کربوهیدرات مصرف نکنند. افرادی که رژیم های کم کربوهیدرات مانند کتوژنیک استفاده می کنند و مشکل تیروئید دارند، در واقع در حال دامن زدن و وخیم تر کردن اوضاع تیروئید خود هستند. بدن در این شرایط فرض می کند که در حالت بی غذایی به سر می برید و تیروئید اولین هورمونی است که به خطر می افتد. این را به خاطر داشته باشید در صورت داشتن مشکلات تیروئیدی باید از تمام گروه های غذایی به اندازه متعادل میل کنید. محدود کردن شدید کربوهیدرات، عوارض خاص خودش را روی تیروئید دارد.
سویا
ایزوفلاون موجود در سویا ممکن است مانع عملکرد تیروئید شود. مقدار زیاد سویا می تواند باعث تشدید پرکاری تیروئید و همچنین کمبود ید در افراد بزرگسال شود. افراد گیاه خوار زمانی که به جای گوشت مقدار زیادی محصولات حاوی سویا استفاده می کنند دچار مشکل می شوند. مصرف زیاد محصولات حاوی سویا می تواند پس از مدتی تاثیر منفی روی تیروئید بگذارد مخصوصا اگر استعداد ژنتیکی اش را نیز داشته باشید. اگر از داروهای تیروئیدی استفاده می کنید مطمئن شوید معده تان خالی باشد و اگر هم سویا استفاده کرده اید ابتدا اجازه دهید 30 دقیقه تا یک ساعت بگذرد.
مقدار زیاد یا خیلی کم ید
بسیاری از بیماران دیگر از نمک ید دار استفاده نمی کنند و به جایش نمک دریایی مصرف می کنند که در واقع یک محرّک شایع برای کم کاری تیروئید است و مقدار زیادی ید هم می تواند باعث پرکاری تیروئید شود.
ید را چه کم مصرف کنید چه زیاد، دچار مشکل می شوید بنابراین سعی کنید با کمک پزشک مقدار متعادلی از آن را به بدنتان برسانید. یک آزمایش ساده می تواند مشخص کند که آیا کمبود ید دارید یا خیر. خانم های باردار و خانم هایی که قصد بارداری دارند به ویژه باید به این مسئله توجه کنند.
گلوتن
گلوتن شامل غذاهایی می شود که باعث افزایش التهاب در بدن می شوند. افرادی که مشکل تیروئید دارند با محدود کردن گلوتن می توانند کمتر در معرض التهاب قرار بگیرند. این کار می تواند از به بهبود هاشیموتو که یک بیماری خودایمنی تیروئید است کمک کند. بیشتر افرادی که دچار بیماری سلیاک هستند در خطر هاشیموتو نیز هستند.
پرکاری تیروئید چگونه درمان می شود؟
آیا با داروی تیروئید می توان لاغر شد؟