سرطان شامل انواع تومورهای بدخیم می‌شود که در پزشکی آنها را بیشتر با نام نئوپلاسم می‌شناسند. سلول‌های سرطانی از سازوکارهای عادی تقسیم و رشد سلول‌ها جدا می‌افتند. علت دقیق این پدیده نامشخص است ولی احتمال دارد عوامل ژنتیکی یا مواردی که موجب اختلال در فعالیت سلول‌ها می‌شوند در هسته سلول اشکال وارد کنند. براساس گزارشهای نظام ثبت سرطان در ایران ، سرطان پستان شایع‌ترین و اولین سرطان در این کشور است. در این مطلب به بررسی 10 سرطان شایع در کشور می پردازیم.
سرطان بیماری پیش رونده است و گفته می‌شود ۷۰ درصد مرگ‌های ناشی از سرطان در کشورهای درحال توسعه رخ می‌دهد. این در حالی است که مرگ و میر در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته که روند افزایشی را طی کرده‌اند به خوبی تحت کنترل درآمده‌است.
براساس گزارش های نظام ثبت سرطان در ایران ، سرطان معده در مردان و سرطان سینه در زنان شایع‌ترین سرطان‌های کشور ایران هستند.
به دنبال افزایش آگاهی و سطح فرهنگ تغذیه‌ای مردم، میزان بروز سرطان‌های مری و معده به عنوان سرطان‌های شایع مردان کشور کاهش یافته و این نوید وجود دارد که طی سال‌های آتی میزان بروز این دو سرطان کم و کمتر شود.
شایع ترین سرطان ها در میان مردان و زنان کدام است؟
سرطان معده شایع‌ترین سرطان در مردان کشور است و پس از سرطان معده، سرطان‌های مثانه، پروستات، روده بزرگ، دستگاه خونساز، ریه، مری، دستگاه اعصاب مرکزی و غدد لنفاوی پس از سرطان پوست به ترتیب 10 سرطان شایع مردان کشور هستند.
در جمعیت زنان کشور نیز شایع‌ترین سرطان‌ها شاملسرطان سینه، پوست، روده و راست‌روده، معده و مری، دستگاه خونساز، تیروئید، تخمدان و رحم می‌شود. این اطلاعات دستاورد نظام ثبت سرطان در کشور است. برای دیگر سرطان‌ها در کشور نیز آمار دقیق وجود دارد و اکنون مشخص است در چه استان‌هایی کدام سرطان‌ها شایع‌ترند.
مقایسه آمار سرطان در کشور طی سال‌های 86 و 87 حاکی از آن است که میزان بروز سرطان مری کاهش یافته است.
همچنین سرطان معده با وجود آن که شایع‌ترین سرطان مردان است، اما میزان بروز آن به طور کلی در کشور کاهش یافته است.
بر این اساس آنچه باعث کاهش میزان بروز سرطان‌های دستگاه گوارش می‌شود به عوامل خطر و سطح آگاهی مردم از این عوامل بازمی‌گردد.
به عنوان مثال مصرف مایعات داغ نوعی عامل تخریبی برای سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی به شمار می‌رود. کاهش استعمال دخانیات نیز به کاهش بروز سرطان‌های دستگاه‌های گوارش منجر می‌شود.
هر چند سرطان‌های مری و معده متد تشخیص زودرس ندارند، اما با تغییر نگرش و تغییر فرهنگ تغذیه‌ای مردم می‌توان این دو سرطان را نسبتا کنترل کرد.
سرطان معده شایع ترین سرطان مردان ایران
مرگ ومیر ناشی از سرطان معده در مردان به یکی از مشکلات مهم بهداشتی -درمانی کشور ایران تبدیل شده است و عفونت هلیکوباکترپیلوری مهم ترین عامل خطر ابتلا به این بیماری محسوب می شود.
مصرف غذاهای حاوی نیترات بالا به ویژه در فست فودها و نیز مصرف غذاهای نمک سود و دودی شده، آماده سازی نامناسب غذا، استفاده از غذاهای مانده، مصرف آب ناسالم و غیربهداشتی، مصرف ناکافی ویتامین های گروه ای و سی در رژیم غذایی، سابقه خانوادگی مثبت ابتلا به این بیماری و در نهایت استعمال دخانیات از مهم ترین عوامل ابتلا بهسرطان معده محسوب می شود.
هر چند در برخی از کشورهای جهان از جمله ژاپن از شیوه غربالگری به روش اندوسکوپی برای افراد پرخطر استفاده می شود اما هنوز هیچ روش علمی و استانداردی برای غربالگری و شناسایی زودرس بیماری در مراحل ابتدایی آن وجود ندارد و این امر لزوم آموزش مردم در مورد روش های پیشگیری از این بیماری را دو چندان می کند.
ضروری است افراد به محض مشاهده علایم و نشانه های مشکوک گوارشی از جمله بلع سخت، سیری زودرس، کاهش وزن و سوء هاضمه طولانی مدت به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنند تا تحت بررسی لازم و تخصصی قرار گیرند و از خود درمانی در این زمینه پرهیز کنند.
سرطان معده در ایران دوبرابر میانگین جهانی
طبق آمارهای منتشر شده از طرف وزارت بهداشت ایران ، سرطان معده در کشور یکی از علل عمده مرگ و میر شناخته شده است.
براساس آمار این وزارتخانه، بروز سرطان برحسب جمعیت دنیا 10 در هر 100 هزار نفر است اما در تهران و در میان مردان، از هر 100 هزار نفر 20 نفر به این بیماری مبتلا می شوند.
اردبیل مرکز سرطان معده در کشور
با توجه به شیوع بسیار زیاد بیماری‌های گوارشی در اردبیل، این استان کانون سرطان معده در کشور به حساب می‌آید و به احتمال زیاد عللی چون شرایط اکولوژیکی، مسائل تغذیه‌ای و ژنتیکی در پدید آمدن و شیوع این سرطان نقش موثری دارند.
منطقه آذربایجان و اردبیل یکی از مرکز اصلی سرطان مری و معده در دنیا به شمار می رود است و هر چه از طرف اردبیل به مرکز و جنوب ایران پیش می‌رویم از شدت این بیماری کاسته می‌شود.
شیوع این بیماری در مردان به ازای هر 100 هزار نفر، 50 نفر است و در خانم‌ها نیز به ازای 100 هزار نفر، 25 نفر است.
علت اصلی شیوع سرطان گوارش در این منطقه به نحوه زندگی، تغذیه مردم و شیوع احتمالی میکروبی به نام “لیگماتو پروی” که در منطقه ترکیه، آذربایجان و کشورهای آسیای میانه است برمی‌گردد.
این سرطان قابل پیشگیری است و در تمام دنیا برای آن درمان قطعی پیدا شده است که امیدواریم با مطالعات تحقیقاتی متخصصان ایرانی بتوان در این منطقه هم سرطان‌های گوارشی را کنترل کرد.
سرطان سینه، شایع‌ترین سرطان در میان زنان ایران
سابق بر این سرطان معده شایع‌ترین و پرتعدادترین سرطان در میان زنان و مردان بود اما در حال حاضر آمار سرطان سینه در زنان به حدی بالا رفته است که سبب شده بالاترین تعداد بیماران سرطان را در زنان به خود اختصاص دهد.
با اینکه سرطان سینه بسیار شایع است اما با انجام آزمایشات مداوم و توجه به موقع به علائم آن از رسیدن این سرطان به مرحله پیشرفته ممانعت کرده و می‌توان آن را در مراحل اولیه تحت کنترل درآورد.
هر زنی که سنش از 20 سال بالا می‌رود باید شخصا به صورت ماهیانه معایناتی بر موضع سینه داشته باشد و در صورت مشاهده مسئله غیرعادی به پزشک متخصص مراجعه کند.
زنان باید به صورت مستمر هر 3 سال یکبار برای معاینه دقیق به متخصص زنان مراجعه کرده و اینکار را تا سن 40 سالگی ادامه دهند.
درمان و پیشگیری از سرطان
پیشگیری و درمان سرطان وابستگی زیادی به برنامه‌های غربالگری و پیشگیری و پیگیری سرطان دارد که در ایران برنامه غربالگری مدون دولتی در این زمینه وجود ندارد.
هر چه برنامه غربالگری در ایران گسترده‌تر و کاملتر انجام شود، سرطان‌ها در مراحل زودتری مشخص شده و درمان آنها کم هزینه‌تر، ساده‌تر و قطعی‌تر می‌شود.
بیماری سرطان بیماری بسیار پرهزینه و وقت‌گیری است به همین دلیل نیازمند کمک سازمان‌های دولتی است .
همچنین داروهای مورد نیاز بیماران سرطانی و همچنین دوره‌های شیمی درمانی و رادیوتراپی هزینه‌های بالایی دارند و گاها بیماران به خاطر مشکلات مالی و پرهزینه بودن درمان، درمان را قطع کرده و بیماری آنها پیشرفت می‌کند.
بیماران سرطانی با هزینه‌های بالای درمان مشکل دارند که این مسئله باید مورد توجه سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف قرار گیرد.
لازم است بیماری سرطان نیز به عنوان یک بیماری خاص جزو دسته بیماری‌های خاص قرار گرفته و بیمار هزینه‌های درمانی کمتری را پرداخت کرد و تا بتواند به این صورت طول عمر خود را بالا ببرند.
۷ سرطان که به سادگی درمان می‌شوند
سرطان معده چه کسانی را تهدید می‌کند؟