سردرد یکی از مشکلات شایعی است که هر فردی بارها با آن مواجه شده است. در میان انواع سردردها درد در ناحیه پشت سر یکی از آزاردهنده ترین نوع سردردها است که علاوه بر ناحیه سر، گردن را نیز درگیر می کند و به همین دلیل گاهی می تواند نگران کننده باشد. در این مطلب قصد داریم به بررسیدلایل ایجاد درد در ناحیه پشت سر بپردازیم.
چه عاملی باعث ایجاد درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن می‌شود؟
سر با وجود مهره‌هایی در ناحیه‌ی گردن نگه داشته می‌شود. این مهره‌ها وزن سر را نگه می‌دارند و به همان خوبی امکان حرکت را فراهم می‌آورند. زمانی که هم راستایی استخوانی دچار تغییر شود و یا عضلات درون گردن سفت گردند، این امر موجب بروز درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن می‌شود. پس علت بروز چنین دردی چیست؟
استخوانها و عضلات گردن به نگه داشتن سر کمک می‌نمایند. زمانی که سر شما به طور ناگهانی به سمت جلو حرکت نماید، این کار باعث روی هم قرار گرفتن استخوانهای گردن می‌شود. این امر باعث ایجاد فشار بر روی عضلات و عصب‌های سر و گردن می‌گردد. ممکن است شما در ناحیه‌ی گردن خود احساس سفتی و فشار نمایید. این امر سبب بروز سردرد در ناحیه‌ی پشت گردن و هم چنین ایجاد درد در گردن می‌شود.
این درد می‌تواند از کم تا متوسط و یا حتی شدید متغیر باشد. افراد مختلف از شدت‌ها و الگوهای درد متفاوتی در ناحیه‌ی عقب سر و گردن رنج می‌برند. عوامل این دردها نیز از فردی تا فرد دیگر فرق می‌کنند. اکثر اوقات درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن نشان دهنده‌ی هیچ مشکل عصبی وخیمی نمی‌باشد. آنها را می‌توان به راحتی و با استفاده از برخی داروهای مسکن داروخانه‌ای، استراحت در رخت خواب و ایجاد تغییرات در سبک زندگی رفع نمود.
سردرد کششی
انقباض عضلات سر و گردن موجب کشش عضلات می‌شود. این شکل یکی از شایع‌ترین انواع سردردها است. این درد در برخی از افراد به علت فشار مداوم، خستگی، نحوه‌ی ایستادن و نشستن غلط، فشار بر چشم، اعتیاد، نوشیدن الکل و در زنانی که به خاطر دوره‌ی ماهانه‌ی خود تحت برخی تغییرات هورمونی قرار می‌گیرند به صورت سردردی مزمن و همیشگی در می‌آید.
نشانه‌های سردرد کششی
- سردرد کششی موجب بروز دردی عمومی در ناحیه‌ی پشت سر و گردن می‌شود.
- درد به مانند “نواری محکم” به دور ناحیه‌ی پشت گردن و سر به نظر می‌رسد.
- سفتی عضلات در ناحیه‌ی پشت گردن احساس می‌شود.
- در صورتی که این سردرد را با استفاده از داروهای مسکن درمان نماییم برای مدت زمان کوتاهی دوام خواهد داشت.
سردرد میگرنی
دومین علت شایع درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن میگرن است. گرفتگی عروق خونی در ناحیه‌ی سر و گردن موجب کاهش جریان خون می‌شود. به هنگام وقوع این اتفاق، این امر سبب بروز یک حمله‌ی میگرنی بسیار بد می‌شود. این نوع سردرد معمولاً موجب بروز دردی بسیار شدید و دردناک در هر دو طرف سر می‌شود. افرادی که از میگرن رنج می‌برند به شدت به نور و صدا حساس می‌گردند. در اکثر موارد آنها از حالت تهوع رنج می‌برند، تنها استفراغ کردن است که به تسکین و فرو نشاندن سردرد کمک می‌نماید.
این نوع سردرد به علت تاریخچه‌ی دور و دراز خانوادگی در میگرن به وقوع می‌پیوندد. عوامل مؤثر دیگر در بروز میگرن شامل فشار طولانی مدت بر عضله، استرس، اعتیاد، مصرف الکل، کم خوابی و غیره می‌شوند. در برخی موارد انواع خاصی از غذاها مانند شکلات، آجیل، ترشی، پنیر، غذاهای حاوی مواد نگه دارنده و یا شیرین کننده‌های مصنوعی و غیره می‌توانند سبب بروز حمله‌ی میگرنی شوند. زنان قبل و در طول دوره عادات ماهانه‌ی خود و پس از مصرف داروهایی زبانی ضد باروری از بروز حملات میگرنی رنج می‌برند.
نشانه‌های سردرد میگرنی
- میگرن موجب بروز دردی تپنده در یک طرف سر می‌شود.
- درد خفیف و یا شدید است و معمولاً در طول صبح شروع می‌شود.
- شخص بی نهایت به نور و هم چنین صدا حساس می‌گردد.
- حالت تهوع، استفراغ، سر گیجه و دیگر اختلالات بینایی احساس می‌شوند.
- درد به مرور زمان بدتر می‌شود.
- در موارد حاد سردردهای میگرنی به مدت چند ساعت و حتی تا 48 ساعت دوام خواهند داشت.
سردردهای مهره‌ای
سردردهای مهره‌ای باعث بروز درد در ناحیه‌ی گردن می‌شود که در ناحیه‌ی سر ضربان خواهد داشت. منشأ و اساس درد معمولاً سر است که از این نقطه ناحیه‌ی پشت چشم‌ها و گوش‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد و در برخی موارد به سمت بالای سر نیز حرکت خواهد داشت. این سردرد معمولاً به دلیل نحوه‌ی بد قرار گیری بدن به هنگام نشستن یا ایستادن رخ می‌دهد که منجر به ناراستی ستون فقرات و نقص در عمل کرد مفاصل می‌شود. صدمات وارده به ناحیه‌ی سر و گردن در تصادف اتومبیل و یا حرکات تند و ناگهانی نیز می‌توانند منجر به بروز سردردهای مهره‌ای شوند.
علائم سردردهای مهره‌ای
- دردی خفیف و مداوم در یک طرف سر وجود خواهد داشت.
- فرد در ناحیه‌ی گردن خود حساسیت را تجربه می‌کند.
- درد در ناحیه‌ی عقب گردن ناحیه‌ی پشت سر و چشم‌ها را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد.
- مدت سردرد ممکن است بین یکی دو ساعت تا چند هفته متغیر باشد.
سردردهای عضلانی
زمانی که عضلات ناحیه‌ی گردن بیش از حد کشیده شده و یا دردناک شوند، این امر موجب بروز سردردهای عضلانی می‌شود. این سردرد معمولاً با سفت یا محکم شدن عضلات گردن به علت ضرباتی چون شکستگی گردن، نحوه‌ی بد حالت نشستن یا ایستادن، استرس‌های تفریحی، استرس‌های شغلی، خوابیدن و ایستادن در وضعیت‌هایی بسیار بد و غیره ایجاد می‌شود.
علائم سردردهای عضلانی
- دردی ملایم تا شدید در یک و یا هر دو طرف سر وجود خواهد داشت.
- درد از ناحیه‌ی گردن آغاز می‌گردد و ناحیه‌ی پشت گردن مانند فک را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
- درد ممکن است شقیقه‌های سر، چشم‌ها و حتی قسمت بالای سر را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
- گردن تمایل به مقاومت در برابر حرکاتی خاص را دارد و نمی‌تواند دامنه‌ی عادی حرکت خود را به انجام برساند.
- مدت زمان درد می‌تواند چند ساعت و یا چند هفته به طول انجامد.
روش تسکین درد در ناحیه پشت سر
روش مناسب برای تسکین درد به علت درد پشت سر بستگی دارد. امروزه از انواع مختلف روش‌های درمان خانگی به این منظور می‌توان استفاده کرد. همچنین لازم است در این شرایط از انجام اقدامات مشخص خودداری شود.
استراحت و خواب
در مواردی که عضله یا رباط دچار آسیب‌دیدگی یا کشیدگی شده باشند، اکثر متخصصان به بیمار پیشنهاد می‌کنند به ناحیه آسیب دیده استراحت بدهد. به این ترتیب پزشک احتمالاً از بیمار می‌خواهد از پوشش محافظ گردن برای مدت چند روز استفاده نماید تا به این ترتیب حمایت از ساختارهای گردن امکان‌پذیر گردد. به این ترتیب هر گونه درد یا ناراحتی که در این شرایط با استراحت کردن تسکین پیدا نکند، می‌بایست توسط پزشک مورد ارزیابی و معاینه قرار گیرد.
مصرف دارو
مصرف داروهای مسکن درد قابل تهیه از داروخانه‌ها بدون نسخه پزشک همچون استامینوفن، آسپیرین، و ایبوپروفن می‌تواند برای تسکین درد شدید در ناحیه گردن و سر بسیار موثر باشد. به این ترتیب مصرف ایبوپروفن و سایر داروهای ضد التهاب می‌توانند بطور خاص در مواقعی بسیار مفید باشند که درد در نتیجه ورم یا التهاب ایجاد شده باشد.
کارهایی که باید از انجام آنها خودداری کرد
هنگامی که فرد از درد در ناحیه پشت سر و گردن رنج می‌برد، لازم است از انجام فعالیت‌های زیر به منظور بهبود شرایط خودداری کند:
- تا زمانی که درد و ناراحتی در ناحیه پشت سر و گردن وجود دارد، لازم است از وارد شدن آسیب جدید به ناحیه مورد نظر خودداری گردد.
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا نور شدید زیرا این شرایط می‌تواند سر درد بیمار را افزایش دهد.
- مصرف مقدار زیاد کافئین می‌تواند شدت سر درد را افزایش دهد. به هر حال توجه داشته باشید توقف مصرف کافئین بطور کامل نیز می‌تواند علائم مشابه برای فرد به همراه داشته باشد.
- جویدن آدامس یا مصرف شکلات نرم می‌تواند باعث سفت شدن عضلات فک و گردن شود.
- مصرف نمک و منو سدیم گلوتامات (MSG) به عنوان عوامل محرک سر درد شناخته شده‌اند. به همین خاطر بهتر است تا حد ممکن از مصرف این چاشنی‌ها خودداری گردد.
- سیگار کشیدن و مصرف الکل هر دو می‌توانند باعث ایجاد سر درد و سایر آسیب‌های احتمالی برای بدن شود. به همین خاطر لازم است در صورت امکان این عادت‌ها ترک شده یا مقدار آنها به حداقل کاهش پیدا کند.