والدین معمولا بازیگوشی و بیش فعالی را اشتباها به جای هم استفاده می کنند. گاهی اوقات بچه ها فقط در حال کودکی کردن هستند و نمی توان به آن ها بیش فعال گفت. در این مقاله بیشتر در مورد بیش فعالی و انواع مختلف آن اطلاعات کسب کنید.
تعریف بیش فعالی:
بیش فعالی که به اختصار ADHD خوانده می شود نوعی اختلال شایع است که حدود هشت تا ۱۰ درصد کودکان را مبتلا می کند.برای دانستن تفاوت بین بیش فعالی و اوتیسم مقاله (اوتیسم | علائم بیماری اوتیسم در کودکان) را بخوانید. این بیماری در پسران شایعتر از دختران است که هنوز دلیل اصلی آن مشخص نشده است. ویژگی های اولیه بیش فعالی از سال های اولیه رشد یعنی قبل از ورود به مدرسه شروع می شود.
تفاوت کودک بازیگوش و بیش فعال چیست ؟
در اغلب خانواده ها کودکانی دیده می شود که در حین بازی کردن شیطنت ، سر و صدا و هیجانات کنترل نشده ای دارند که در برخی مواقع با بی توجهی آنها به تذکرات مواجه می شوید که در این شرایط والدین و اطرافیان این بازیگوشی و شیطنت کودک را ، به اشتباه بیش فعالی خطاب می کنند .
بسیاری از روانشناسان متخصص ، عنوان می کند که بیش فعالی از مشکلات رفتاری است و یک اختلال روانپزشکی است که در پسران بیش از دختران شایع است و به گفته ی روانشناسان و مشاوران متخصص علت بروز این اختلال بسیار متعدد و پیچیده است که شامل عواملی همچون ژنتیک ، محیط ، سابقه و شرایط خانوادگی و اجتماعی است .
از دیگر علل بیش فعالی در کودکان عوامل روانشناختی و رفتاری ، فرهنگی است حتی برخی از مادران در دوره ی بارداری احساس می کنند که حرکات و جنبش های کودک غیرعادی و بیش از حد طبیعی بوده است که این جزئی از عوامل ارثی محسوب می شود .
علائم بیش فعالی
تعدادی از علائم مربوط به بیش فعالی و اختلال توجه و تمرکز شامل موارد زیر است:
ـ کودک غالباً با دست هایش بازی می کند و در جایش می لولد.
ـ کودک معمولاً کلاس را ترک می کند.
ـ غالباً می دود یا می پرد.
ـ اغلب بازی یا فعالیت هایش پر سروصداست.
ـ به نظر می رسد کودک همیشه در حال حرکت است.
ـ زیاد صحبت می کند.
ـ از توجه به جزئیات ناتوان است.
ـ اغلب قادر به پیگیری دستوران یا اتمام کارها نیست.
ـ اغلب وسایل خود را گم می کند.
بیش فعالی کودک از نوع پرتحرکی
به گفته این روانپزشک، بچه‌هایی که دچار بیش فعالی از نوع پرتحرکی هستند، بچه‌هایی بی‌قرار و ناآرام‌اند که هیچگاه در یک جا به شکل ثابت نمی‌نشینند و دائم در حال راه رفتن هستند. این مشکلات در مدرسه، نمود بیشتری پیدا می‌کند چرا که با رفتارهای خود موجب برهم زدن نظم کلاس می‌شوند یا اگر بتوانند خود را کنترل کنند، دائم روی صندلی خود در حال حرکت هستند. اصطلاحی که معمولا در مورد این گروه از بچه‌ها به کار می‌برند این است که گویا موتوری به پای این کودکان وصل شده که از ابتدای روز تا اواخر شب دائم روشن است و خاموشی ندارد. این کودکان از انجام رفتارهای پرخطر لذت می‌برند و پرحرفی، مشخصه از بیش فعالی کودک است.
بیش فعالی کودک از نوع بی‌توجهی
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان می‌گوید: «کودکان بیش فعال، از نوع کم‌توجه، کودکانی هستند که به طور پیوسته در حال رویاپردازی هستند و این موجب تمرکز نداشتن در این کودکان می‌شود که این مشکل هم در مدرسه بیشتر خود را نشان می‌دهد. بیش فعالی در این کودکان منجر می‌شود این کودکان علاقه‌ای به انجام تکلیف‌هایی که نیاز به دقت زیادی دارد، نداشته و برای درس خواندن مشکل داشته باشند. برای نمونه زمانی که در کلاس درس، معلم در حال دیکته گفتن به بچه‌ها است، کودک بیش فعال ممکن است به سبب نداشتن تمرکز و توجه، کلمه‌هایی را که نوشتن آن را هم بلد است، جا بیندازد. در حالی که در خانه، زمانی که مادر به او متنی را دیکته می‌کند، به خاطر توجه مادر بر او و این که کودک تنها است و کسی در اطرافش نیست، به خوبی دیکته را می‌نویسد و نمره خوبی هم به دست می‌آورد. این کودکان در نوشتن تکلیف‌ها در منزل مشکل دارند و با گوشزدهای پشت‌سرهم پدر و مادر و با تاخیر زیاد، تکلیف‌های خود را انجام می‌دهند.»
او درباره نشانه‌های دیگر بیش فعالی کودک می‌گوید: «مشخصه دیگر کودکان بیش فعال نوع کم‌توجه، فراموشکاری آنان است به طوری که ممکن است دائما وسایل خود را در مکانی گم کنند یا جا بگذارند. همچنین این کودکان در برنامه‌ریزی برای کارهای خود مشکل دارند؛ برای نمونه، اگر قرار باشد سه کار را در روز انجام دهد، نمی‌داند نخست کدام یک را در اولویت قرار دهد و نمی‌تواند از پس آن برآید. معمولا پدر و مادر باید برایش برنامه‌ریزی کنند و همیشه باید کسی او را در برنامه‌ریزی برای کارهایش کمک کند.»
بیش فعالی کودک از نوع رفتارهای تکانه‌ای
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه می‌گوید: «نوع دیگر بیش فعالی کودک، رفتارهای تکانه‌ای او است. مشخصه بارز کودکان بیش فعال با رفتارهای تکانه‌ای، این است که صبر و تحمل کمی دارند و میان صحبت‌های دیگران می‌پرند و نمی‌توانند صبر کنند صحبت‌های طرف مقابل تمام شود یا حوصله ایستادن داخل صف در حیاط مدرسه را ندارند.»
این متخصص تاکید می‌کند: «ممکن است کودکان بیش فعال تمام نشانه‌های گفته شده را نداشته باشند؛ اما این کودکان باید حداقل معیارها را داشته باشند. با تشخیص روانپزشک کودک است که مشخص می‌شود کودکی طبیعت پرتحرکی دارد و یا دچار بیش فعالی است.»
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان درباره علل بروز بیش فعالی کودک گفت: «بیش فعالی کودک در بیشتر موارد علت واضحی ندارد اما نکته مهم در این میان، ژنتیک و عوامل بیولوژیک است که نقش مهمی در بروز این اختلالات در کودک دارد. نقش تغذیه در بروز بیش فعالی و یا بهبود آن، مسئله‌ای است که هنوز ثابت نشده است و در برخی مطالعات گفته شده مصرف اسیدهای چرب و برخی ویتامین‌ها موجب بهبود بیش فعالی می‌شود؛ اما مطالعات فعلی هنوز آن را اثبات نکرده است و می‌توان در کنار مصرف داروها برای درمان بیش فعالی، از مصرف اسیدهای چرب و امگا٣ نیز استفاده کرد که ضرری هم برای کودک ندارد؛ اما نمی‌توان صرفا از آن برای درمان بیش فعالی کودکان استفاده کرد.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان می‌کند: «درمان‌های دارویی و به‌کارگیری روش‌های شناخت‌درمانی و آموزش فرزندپروری به والدین، از جمله روش‌های درمان بیش فعالی کودک و نوجوان است.»
خوراکی های ممنوعه برای کودکان بیش فعال
افزایش خطر چاقی در کودکان مبتلا به بیش فعالی