با شستشوی گوش مخاط و جرم تولید شده در گوش را خارج می کنند و از این طریق قدرت شنوایی بهتر می شود. گاهی اگر شستشوی گوش به طور صحیح انجام نشود عوارضی در پی خواهد داشت. در این مقاله به بررسی عوارض ناشی از شستشوی گوش پرداخته شده است.
عوارض شست وشوی گوش
در هرحال شست وشوی گوش هرچند کار ساده ای به نظر می رسد اما باید به وسیله فردی متخصص انجام شود. در پژوهش های به عمل آمده مشخص شده است میزان فشاری که قادر است پرده صماخ را به درد آورد میانگین ۵/۹۶ کیلو پاسکال تا ۲۲۷ کیلو پاسکال است که سرنگ شست وسوی گوش و هم شست وشو با روش دیگر، عملاً فشاری بیش از این ارقام را روی پرده صماخ وارد می آورد. در هرحال، شست وشوی گوش قاعده و روش خاص خود را دارد و همواره باید سابقهِ پارگی قدیمی پرده صماخ از بیمار سؤ ال شود. چون آب در هنگام شست وشو در پرده صماخ و گوش میانی رسوخ خواهد کرد و از طریق شیپوراوستاش به حلق و بینی رخنه کرده و عفونت زمینه ای و غیرفعال را موجب خواهد شد.به یاد داشته باشید پرده صماخ که سابقه پارگی قبلی داشته و جوش خورده است آسیب پذیری بیشتری نسبت به پرده صماخ سالم دارد و در اثر شست وشوی نامناسب و بی موقع ممکن است سوراخ شود.عوارض شست وشوی گوش به پارگی پرده صماخ محدود نمی شود.
در اثر شست وشوی گوش، التهاب مجاری خارجی گوش، گسترش پارگی قدیمی، گسیخته شدن استخوانچه ها و کم شنوایی حسی – عصبی در اثر ضربه های صوتی امکانپذیر است. شست وشوی گوش در افرادی که اگزمای گوش، زمینه بیماری های قارچی، زمینه بیماری های سیستمیک مانند دیابت یا زخم های فشارندهِ ناشی از موم گوش در مجرا را دارند وجود دارد. علاوه بر این، شست وشوی گوش موجب بیداری عفونت های قارچی و التهاب شدید مجرا می شود. شست وشوهای مکرر در افراد سالم، همچنین باعث برهم خوردن محیط اسیدی مجرا و تغییرPH به سمت قلیایی می شود که خود زمینه ساز بسیاری از بیماری های التهابی و عفونی است. شست وشو با جت هرچند روش پذیرفته شده در تخلیه موم از مجرای خارجی گوش است، اما چندان مطمئن تر از سرنگ شست وشو نیست. حتی با فشار ملایم این سیستم می توان نیرویی اعمال کرد که به پرده صماخ آسیب وارد سازد. پارگی صماخ از طریق این شیوه شست وشو می تواند موجب درهم گسیختگی استخوانچه ای، فیستول پنجرهِ گرد و بیضی و دررفتگی پایک استخوانچهِ رکابی شود.به طور خلاصه می توان گفت شست وشوی گوش هرچند عملی بسیار شایع و درمانگاهی است، اما بروز اتفاقی عوارض به صورت نادر، گاهی مسا له ساز و دردسرآفرین می شود و حتی کار را به مراجع قضایی می کشاند. ازاین رو تبحر در شست وشوی گوش و اتخاذ روش مناسب دربرابر بروز صدمات احتمالی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
بهترین روش خانگی برای شستشوی گوش
برای تمیز کردن و یا شستشوی گوش ابتدا سطح خارج آن را با یک پارچه تمیز پاک کنید. هیچ چیزی داخل گوش خود فرو نکنید. بیشتر موارد گرفتگی داخل مجرای گوش با درمان خانگی قابل رفع شدن است. روزی چند قطره روغن معدنی، روغن بچه یا گلیسیرین را داخل گوش خود بچکانید تا جرمهای داخل گوش نرم شوند.
شستشوی گوش با سرنگ آب رایجترین کاری است که برای خارج کردن جرم از گوش انجام میشود. این کار را میتوانید داخل منزل هم انجام دهید و خیلی تخصص نمیخواهد. بهتر است محلولی که به داخل گوش پمپاژ میکنید حاوی آب ولرم و نمک (به مقدار کم) باشد.
شستشوی گوش توسط پزشک
روش اول
از راه مکش به وسیله ساکشن که بهترین روش است و کاربرد بیشتری دارد. به این صورت که ابتدا بیمار به مدت سه تا چهار روز مرتب از قطره «گلیسیرین فنیکه» برای چرب کردن گوش استفاده میکند تا جرمها حالتی نرم پیدا کنند و تخلیهشان راحتتر شود. سپس پزشک با دستگاه ساکشن جرم نرمشده را از گوش خارج میکند. فشار این دستگاه استاندارد است و به گوش آسیب نمیرساند.
روش دوم
در روش دیگر که معمولاً کمتر انجام میشود، متخصص با شستشوی گوش با آب استریل و یا آبی که داخل آن مواد ضدعفونی ریخته شده است جرمها را تخلیه میکند. این روش در ۱۰ تا ۱۵ درصد از بیماران انجام میشود؛ یعنی زمانی که بیمار به خوبی از قطره گلیسیرین استفاده نکرده؛ بنابراین جرم به خوبی چرب نشده و سفت مانده است و امکان تخلیه با ساکشن وجود ندارد. در این شرایط پزشک مجبور به شستشوی گوش است. با این حساب، طرز استفاده صحیح از قطره اهمیت زیادی دارد.
چرا نباید از گوش پاک کن برای تمیز کردن جرم گوش استفاده کرد؟
بر اثر فرو بردن جسم خارجی به داخل گوش، علاوه بر خطر آسیبرسانی به پرده گوش، امکان ایجاد خراشهای ظریف میکروسکوپی در مجرای گوش وجود دارد. در این صورت و با توجه به احتمال وجود میکروب و یا قارچ در سطح گوش، چنانچه شخص زمینه آلودگی را پیدا کند، مبتلا به عفونت گوش خواهد شد.
بررسیها نشان میدهند کودکانی که از گوش پاککن استفاده میکنند بیش از سایرین در معرض خطر پارگی پرده گوش قرار دارند.
استفاده از گوش پاککن با تضعیف سیستم دفاعی گوش، موجب افزایش خطر ابتلا به خشکی و خارش گوش میشود.
بسته شدن کانال گوش به وسیله ی جرم یکی از شایع ترین علت های کم شنوایی است و معمولاً علت فشرده شدن و به عقب رانده شدن جرم گوش، استفاده از گوش پاک کن است.
چه زمانی باید برای شستشوی گوش اقدام شود؟