پاها یکی از پرتحرک ترین عضوهای بدن در طول روز هستند. ما بر روی پاها می ایستیم، با آن ها راه می رویم، می دویم، هنگام نشستن آن ها را روی هم می اندازیم و … . فعالیت بیش از حد پاها سبب احساس خستگی در پاها در هنگام استراحت یا پس از یک روز کاری می شود. گاهی به دلیل فعالیت زیاد یا نشستن طولانی مدت پاها متورم می شوند که جای نگرانی نیست و بال کمی استراحت و ماساژ این مشکل برطرف می شود، اما گاهی تورم پاها به این دلایل نیست و در این حالت می تواند سبب نگرانی شود.در ادامه این مطلب مهمترین دلایل تورم پاها را به شما معرفی می کنیم.
ادم (Edema)
بیماری ادم یا احتباس آب در پا، یکی از دلایل ورم کردن پاهاست. در چنین شرایطی، بدن شما آب زیادی را در خود نگه می‌دارد و گاهی آن‌ها را در پا، دست و حتی صورت انبار می‌کند. احتباس آب در بدن به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. سفرهای هوایی طولانی و زیاد ایستادن از دلایل شایع این اتفاق است. گذشته از این، خانم‌ها در دوره عادت ماهیانه اغلب این حالت را تجربه می‌کنند.
اگر زیاد نشستن و ایستادن و خستگی دلیل ورم کردن پاهای شما باشد، با استراحت کردن می‌توانید به کاهش تورم کمک کنید. برای بهبود شرایطتان، بعد از تمام شدن کارتان دراز بکشید و پاهایتان را حدود نیم‌متر از بدنتان بالاتر نگه دارید تا مایعات از پاهایتان دور شود. گذشته از این، با تغییر دادن حالت بدنتان در ساعات کاری، می‌توانید جریان خون در پاهایتان را سریع‌تر کنید و این مشکل را کاهش دهید. برای مثال اگر ایستاده‌اید هرچند دقیقه یک‌بار قدم بردارید و اگر نشسته‌اید، هر نیم‌ساعت یک‌بار از روی صندلی‌تان بلند شوید و چند قدم راه بروید.
آسیب‌دیدگی
گاهی بدون آنکه بدانید، به پاهایتان آسیب می‌زنید و آسیب دیدن استخوان پاهایتان، خود را با دردی خفیف و تورم نشان می‌دهد. این مشکل بیشتر در ناحیه مچ و قوزک پا دیده می‌شود و پیچ‌خوردگی‌های گاه‌وبیگاه پا می‌تواند دلیل آن باشد.
کمپرس آب یخ باعث تنگ‌تر شدن رگ‌های خونی می‌شود و کند شدن جریان خون در ناحیه متورم، به کاهش تورم و درد کمک می‌کند.
بیماری کبدی
سیروز کبدی یعنی اینکه کبد زخم‌های گسترده، احتمالا ناشی از هپاتیت یا از نوشیدن زیاد الکل برای سالهای طولانی دارد. جای زخم با جریان خون و در کبد تداخل پیدا می‌کند. این باعث فشار خون بالا در وریدهای ورودی به کبد (به نام افزایش فشار خون ورودی) می‌شود که به طور بالقوه منجر به تورم در هر دو پا و همچنین در شکم (به نام آسیت) می‌شود. سیروز همچنین باعث تولید پروتئینی به نام آلبومین می‌شود که عامل دیگری است که منجر به ورم پا می‌شود.
داروها یعنی دیورتیک‌ها و سبک زندگی همچون محدود کردن نمک می‌تواند به کاهش علائم از جمله ورم پا کمک کند. اگر چه کاهش میزان ورم در هر پا یا شکم به کبد شما نمی‌کند اما می تواند حرکت و تنفس را آسان‌تر کند. همیشه این کار تحت نظر پزشک انجام دهید، زیرا افراد مبتلا به نارسایی کبدی باید آب اضافی بدن را به آرامی دفع کنند.
لنفدوم
آسیب دیدن یا از بین رفتن یک یا چند گره لنفاوی– غدد کوچکی که بخشی از سیستم ایمنی را تشکیل می‌دهند- به‌مرور می‌تواند زمینه را برای ابتلایتان به سرطان فراهم کند. در این دوران مایعات کمتری از بدن شما دفع می‌شود و مایعاتی که از طریق لنف‌ها باید خارج می‌شدند، در بدن جمع می‌شوند. تجمع این مایعات باعث ورم کردن ساق پا می‌شود و اگر خیلی زود با کمک متخصصان غدد مشکل را برطرف نکنید، ماجرا از تجمع آب در بدن فراتر می‌رود و سلامت شما را تهدید می‌کند.
آزمایش‌های خون و معاینات دوره‌ای زیر نظر متخصصان غدد، می‌تواند در صورت وجود این احتمال، به درمان سریع‌تر بیماری‌تان کمک کند.
نارسایی مزمن وریدی
خون در مسیر بازگشت به قلب شما، از ساق پاها حرکت می‌کند و اگر با بالا رفتن سن، نشستن در زمان‌های طولانی یا مدام ایستادن به این دریچه‌های انتقال خون آسیب برسد، جریان انتقال خون به قلب به‌خوبی صورت نمی‌گیرد و مازاد خون در پاها جمع و باعث ورم کردن آن می‌شود. این مشکل با گذشت زمان، شما را به بیماری‌های جدی قلبی دچار می‌کند. گذشته از این، گرچه نرسیدن خون کافی به قلب می‌تواند آن را بیمار کند، نارسایی قلبی هم می‌تواند درست برعکس، انتقال خون در بدن را دچار مشکل کند و باعث ورم کردن پاها شود.
مصرف برخی از داروها که برای کنترل فشارخون یا درمان دیابت تجویز می‌شود، به تجمع آب در بافت‌های مختلف بدن منجر می‌شود. اما برای کاهش تورم در پاهایتان نیازی به قطع این داروها ندارید. می‌توانید پس از مشورت با پزشکتان، از داروهای دیورتیک کمک بگیرید که با افزایش حجم ادرار، به خارج شدن آب اضافه از بدن کمک می‌کنند.
عفونت
ورم پا می‌تواند به وسیله یک عفونت پوستی ایجاد شود. داشتن عفونت باکتریایی می‌تواند سلولیت روی پا را به دنبال داشته باشد. در این حالت تورم معمولا با قرمزی، گرما، درد پوست همراه است.
افراد مبتلا به دیابت و بیماری عروق محیطی در معرض خطر بالای ابتلا به عفونت قرار دارند و به دلیل کاهش جریان خون به اندام‌های بدن از جمله پاها به سرعت مبتلا به عفونتها می‌شوند. اگر شما نوروپاتی دیابتی دارید، یک عارضه رایج دیابت اثر آن بر عملکرد اعصاب است که ممکن است شما دچار عفونت شوید اما متوجه آن نشوید و به این ترتیب عفونت بدتر می‌شود.
عفونتها همچنین می‌توانند پس از بریدگی پوست بوجود آیند که باز گذاشتن پوست برای وردود باکتری است یا حتی از کفشهایی که اندازه پای شما نیستند یا ناخنهای در حال رشد. بعضی بیماری‌ها از جمله لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز خطر عفونت پا را افزایش می‌دهند. اقدامات ساده مانند مرطوب کردن پوست پا به طور مرتب به صورتی که انعطاف پذیری خود را حفظ کند و به راحتی ترک برندارد می‌تواند به جلوگیری از عفونتها کمک کند. آنتی‌بیوتیک‌ها معمولا عفونت‌هایی باکتریایی را که اخیرا دارید را پاک می‌کنند اما لازم است که پزشک خود را ببینید تا سریعا برای شما دارو تجویز کند. عفونت‌های قارچی را می‌توان با داروهای ضد قارچ درمان کرد.
مصرف زیاد نمک
سدیم موجود در نمک بزرگترین مقصر در رژیم غذایی است که با حفظ آب در کل بدن ارتباط دارد. به این معنی که موجب ورم پا می‌شود. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که بزرگسالان هر روز بیش از ۲۳۰۰ میلی‌گرم یا حدود ۱ قاشق چایخوری نمک در روز مصرف نکنند.
چیزی که هست اینکه بیشتر مصرف سدیم مردم از طریق غذاهای فرآوری شده رستورانها و غذاهای بسته بندی شده است نه نمک پاش که اغلب این نمک در لیست مواد تشکیل دهنده این محصولات نشان داده نمی‌شود و از آن به عنوان یک نگهدارنده استفاده می‌شود.
منابع اصلی شامل کالباس، تنقلات فرآوری شده، غذاهای یخ زده، غذاهای کنسروی، نان و سس سالاد است. به جای همه اینها خیلی راحت بروید و از سدیم میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و دانه‌های خوراکی و غلات کامل استفاده کنید و در عین حال از غذاهای فرآوری شده پرهیز کنید.
تغییرات هورمونی
شما می‌دانید که چطور هفته قبل از پریود احساس نفخ می‌کنید؟ این احساس باد کردن شکم، طبیعی و ناشی از نوسانات هورمونی پس از تخمک گذاری است، زمانی که سندرم پیش از قاعدگی قرار دارد. اگر در چرخه قاعدگی شما، سندرم پیش از قاعدگی وجود داشته باشد، می‌تواند دلیل پای متورم باشد. دکتر مارکوسن می‌گوید: شما ممکن است در پاها احساس پف بیشتر یا تورم کنید. این مشکل بیشتر در پاها بوجود می‌آید چون به دلیل نیروی جاذبه، خون تمایل به جمع شدن در آن ناحیه دارد.
تغییرات هورمونی ناشی از داروهای ضد بارداری هورمونی یا درمان جایگزین هورمونی نیز می‌تواند به تورم در نقاط مختلف بدن از جمله پاها شود. برای از بین بردن نفخ، غذاهای شور را کنار بگذارید و تمرینات خود را از دست ندهید چون به گردش خون کمک می‌کند.