ژنتیک یکی از مهمترین فاکتورهایی است که بر سلامت بدن و وضعیت جسمانی حال و آینده انسان دارد. برخی بیماری ها به صورت ارثی منتقل می شوند و همچنین برخی رفتارها و واکنش های بدن کاملا بر اثر ژنتیک مانند بدن پدر یا مادر است. در این میان بدن دخترها بیشتر شبیه مادر و پسرهای بیشتر شبیه پدر خواهد بود. در ادامه این مطلببیماری هایی که دخترها از مادرشان به ارث می برندرا معرفی می کنیم.
استخوان بندی ضعیف
بیماری پوکی استخوان در میان زنان شایع تر از مردان است. شواهدی قوی وجود دارد که اگر مادرتان مبتلا به پوکی استخوان باشد، خطر ابتلا به این بیماری در شما بالاتر است. در اغلب موارد، این مسأله ناشی از ژنتیک ساختار بدنی و کم بودن وزن بدن است. سابقه ی شکستگی مفصل ران در والدین (پدر یا مادر) هم در این مسأله نقش دارد.
با این حال می توانید تأثیرات این مسأله را با مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین دی کاهش دهید.
چین و چروک های پوست
طبق تحقیقات، در مردان و زنان روند پیری پوست بسته به هورمون ها متفاوت است. سن شروع فرآیند کاهش تولید کلاژن در بدن مادر شما (در واقع سنی که پوست مادرتان شروع به چروک شدن می کند) و الگوهای این کاهش تولید به شما هم به ارث می رسد، مثلا اینکه اولین چروک های صورت مادرتان دور چشم های او ظاهر شدند یا دور لب هایش؟ به علاوه، شما نوع پوست تان را از پدر یا مادرتان به ارث می برید و این مسأله در احتمال آسیب های پوستی ناشی از نور خورشید و ابتلا به سرطان پوست تأثیرگذار است.
برای مقابله با این مسأله، هر روز کرم ضدآفتاب بزنید و از سرم های ضد پیری حاوی رتینول، ویتامین سی، فرولیک اسید و ویتامین ای استفاده کنید.
سلامت روان
زنان ۲ برابر بیشتر از مردان به افسردگی مبتلا می شوند که احتمالا دلیل آن تغییرات هورمونی زنان و واکنش آن ها به ضربات روحی و اضطراب است، یعنی افسردگی در زنان اغلب بیشتر و طولانی تر از مردان است. به علاوه ، برخی جهش های ژنتیکی مرتبط با افسردگی تنها در زنان رخ می دهد. بنابراین اگر مادر شما دچار افسردگی است، باید مراقب نشانه های این بیماری در خودتان باشید و در صورت لزوم برای درمان آن اقدام کنید.
با آگاهی از سابقه ی بیماری های روحی در خانواده ی خود می توانید نگرشی کنش گرایانه نسبت به سلامت روحی خود داشته باشید.
بیماری های چشمی
احتمال ابتلا به بیماری چشمی آب سیاه و نقص بینایی یا نابینایی ناشی از آن در زنان بیشتر است. از طرفی، زنان به دلیل یائسگی، احتمال ابتلا به سندرم خشکی چشم در آن ها بالاتر است. این سندرم اغلب با بیماری آب سیاه همراه است.
به علاوه آب سیاه از بیماری های ژنتیکی است. بنابراین اگر مادر (یا پدر) شما دچار این بیماری است، این مسأله را با چشم پزشک خود در میان بگذارید و مرتبا به معاینه بروید. اگر مادر شما به آب سیاه و تباهی لکه زرد (نوعی بیماری چشمی) مبتلا باشد، خطر ابتلا به این بیماری ها در شما بالاتر است. طبق تحقیقات، پرهیز از مصرف سیگار، خطر ابتلا به این بیماری های چشمی را کاهش می دهد.
میگرن
احتمال ابتلا به میگرن در زنان ۳ برابر بیشتر از مردان است که احتمالا دلیل آن تغییرات هورمونی زنان است. طبق تحقیقات، ۷۰ تا ۸۰ درصد افرادی که از میگرن رنج می برند خویشاوندی دارند که او هم مبتلا به میگرن است. سابقه ی خانوادگی برای میگرن یکی از ریسک فاکتورهای اصلی در ابتلا به این بیماری است. بنابراین اگر مادر شما دچار میگرن است، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بیشتر است. تحقیقات صورت گرفته در مورد نقش ژنتیک در این بیماری بیان می کند این مسأله با چگونگی عملکرد عروق خونی در مغز مرتبط است.
با ورزش منظم، خواب کافی، مدیریت اضطراب و پرهیز از کافئین و دیگر مواد غذایی محرک میگرن، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
آلزایمر
نزدیک به دو سوم مبتلایان آلزایمر زنان هستند. علت دقیق این مسأله هنوز مشخص نیست اما تحقیقات حاکی از نقش ژنتیک در این بیماری است و ژن هایی شناسایی شده اند که خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهند. اگر پدر یا مادر شما دچار جهش ژنتیکی آلزایمر زودهنگام (که در دهه ی سی تا میانه ی دهه ی شصت رخ می دهد) باشد، احتمال به ارث بردن این بیماری در شما پنجاه پنجاه است و اگر به ارث برده باشید، احتمال رشد این بیماری در شما زیاد است.
اگر مادر شما دچار آلزایمر یا زوال عقل است، خطر ابتلا به این بیماری ها را با ورزش، رژیم های غذایی مناسب قلب، حفظ روابط اجتماعی و فعالیت های ذهنی کاهش دهید.
وزن، فرم بدن و میزان تناسب اندام
اگرچه وزن و فرم بدن مادر در ویژگی های بدنی فرزندان او نقش دارد اما به طور قطع تنها عامل تأثیرگذار در این مسأله نیست. در بسیاری از موارد، فرزندان تحت تأثیر سبک زندگی مادر در خصوص عادت های غذایی و ورزش کردن قرار می گیرند. بنابراین اگر با همان عادت غذایی مادرتان بزرگ شدید، تعجبی ندارد که اندامی مثل او داشته باشید. به همین ترتیب، بخشی از میزان تناسب اندام در اثر عوامل ژنتیکی و بخشی دیگر از آن ناشی از سبک زندگی است. ژنتیک نقش مهمی در ساختار عضلانی بدن دارد.
با این حال اگر مادر شما دچار چاقی است، با یک رژیم غذایی سالم و انجام ورزش می توانید سرنوشت خود را تغییر دهید.
بیماری قلبی و دیابت
شواهدی قوی وجود دارد که اگر مادرتان دچار بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ یا سکته باشد، خطر ابتلا به این بیماری ها در شما بیشتر است. هر چه سن ابتلا به این بیماری ها در مادر کمتر باشد، این خطر در فرزندان بالاتر است. با این حال، نقش فاکتورهای سبک زندگی را نباید فراموش کرد. برای مثال، اگر مادر شما در سن ۵۰ سالگی دچار حمله ی قلبی شود اما ۱۴۰ کیلوگرم وزن داشته باشد، هرگز ورزش نکرده باشد و سیگار بکید، این مسأله کاملا ناشی از سبک زندگی او است.
با این حال، اگر مادر (یا پدر) شما دچار بیماری قلبی زودهنگام است برای انجام معاینه به یک متخصص قلب مراجعه کنید.
اگر مادرتان دچار بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ یا سکته باشد، خطر ابتلا به این بیماری ها در شما بیشتر است.
بارداری و قدرت باروری
خطر ابتلا به دیابت بارداری در زنانی که سابقه ی بیماری دیابت در خانواده ی آن ها وجود دارد، بیشتر است. به علاوه، مسمومیت بارداری بیشتر در میان زنانی شایع است که فشار خون بالایی دارند و این ویژگی هم از طریق ژنتیک منتقل می شود. طبق تحقیقات، ویار هم مسأله ای ژنتیکی است. بسیاری از عوامل ناباروری و سقط جنین ریشه ی ژنتیکی ندارند اما ممکن است برخی از این عوامل ژنتیکی باشند.
خطر ابتلا به بیماری آندومتریوز (رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم) در زنانی که اقوام درجه یک آن ها مبتلا به این بیماری هستند بیشتر است. در موارد نادر، زنانی که دچار سقط جنین مکرر هستند، یک مشکل کروموزومی ژنتیکی دارند که احتمال سقط جنین را بیشتر می کند. آزمایش ژنتیک می تواند این مشکل را نشان دهد.
افسردگی بعد از زایمان
طبق تحقیقات، ژنتیک در افسردگی بعد از زایمان نقش دارد و این مسأله هم مانند دیگر مشکلات روانی می تواند از طریق مادر به ارث برسد. اگر مادر یا عضو دیگری از خانواده ی شما مثل خواهر یا خاله، افسردگی بعد از زایمان را تجربه کرده باشد، خطر بروز این مشکل در شما بیشتر است.
سرطان های سینه و تخمدان
اگر در خانواده ی شما در چندین مورد سابقه ی ابتلا به سرطان سینه یا تخمدان وجود دارد، اگر سرطان سینه در سنین پایین رخ داده یا اگر همان عضو خانواده مبتلا به هر دوی این سرطان ها شده، احتمال دارد زمینه ی ژنتیکی این سرطان ها را داشته باشید. اگر مادر یا یکی از زنان خانواده ی شما مبتلا به یکی از این سرطان ها است، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید و یک آزمایش ژنتیک انجام دهید.
یائسگی
طبق تحقیقات سن شروع یائسگی در مادر شما تا حدودی در سن شروع این دوره در شما نقش دارد. اگر مادر شما پیش از موعد دچار یائسگی شده، باید این مسأله را با پزشک خود مطرح کنید. عوامل زیادی در یائسگی زودهنگام (قبل از ۴۰ سالگی) نقش دارد که برخی از آن ها ژنتیکی هستند، مانند زنانی که مبتلا به سندرم ایکس شکننده هستند. ایکس شکننده یک جهش ژنتیکی مرتبط با کروموزوم ایکس است و این مسأله محرک اضطراب، بیش فعالی و ناتوانی ذهنی است.
بیماری از مادر به دختر ارث میرسد نه پدر!!