صبر و خویشتن داریامری است اکتسابی که فرزندان با رعایت کردن آن توسط والدینشان آن را یاد می گیرند. بعضی از والدین به علت این که خودشان افراد صبوری نیستند دوست ندارند فرزندشان این گونه تربیت شود. در این مقاله با ترفندهایی که صبر را به کودکان آموزش می دهندآشنا خواهید شد.
از یک زمان سنج استفاده کنید
بزرگ ترین چالش در آموزش صبر به کودکان این است که آن ها مفهوم زمان را به خوبی درک نمی کنند. تفاوت بین «الان»، «به زودی» و «بعداً» برای آن ها به معنی چند دقیقه است. بنابراین اگر شما به آن ها بگویید که فلان کار بعداً انجام خواهد شد، آن ها سوال پرسیدن درباره آن موضوع را چند دقیقه دیگر شروع می کنند. راهی که به آن ها احساس بهتری نسبت به کنترل زمان بدهد، دادن یک زمان سنج (دیجیتال یا ساعت شنی، بسته به سنشان) است. به آن ها اجازه دهید که به کمک یک زمان سنج بدانند که به طور دقیق چه مدت باید منتظر باشند. تماشای یک زمان سنج دیجیتال و یا یک ساعت شنی یک راه عالی برای سپری شدن زمان طولانی می باشد.
نیازهایشان را به سرعت پاسخ ندهید
یکی از راه هایی که کودکانمان بی تاب و بی تحمل می شوند، برطرف کردن فوری نیازها و خواسته های آنان است. برای مثال اگر باتری اسباب بازی کودکتان تمام شد، فوراً باتری نو در اختیار او قرار ندهید، اجازه دهید کودکتان بفهمد که برطرف کردن نیازهای او در صدر اولویت های دیگران نیست.
صبر و شکیبایی را ستایش کنید
تقویت مثبت یک راهکار مناسب است. اگر کودکتان در رستوران هنگامی که منتظر آماده شدن غذایش هست، و یا هنگامی که منتظر ملاقات پزشکش هست، از خود صبر نشان داد، او را ستایش کنید.
گل و گیاه پرورش دهید
اکثر فعالیت هایی که ما کودکانمان را در آن ها مشارکت می دهیم، به سرعت نتیجه می دهد، لذا انتظارات آن ها بالا می رود. برای اجتناب از این روند، کودکانتان را در فعالیتی مانند باغبانی درگیر کنید که روند رشد گل یا میوه به آرامی طی می شود. به کودکتان اجازه دهید که بذرهایی بکارد و هر روز بدان ها آب دهد و روند رشد آن ها را مشاهده کند و در نهایت شاهد تبدیل شدن آن ها به گل و میوه باشد.
به قول هایتان عمل کنید
اگر به کودکتان قول داده اید که پس از آشپزی با وی نقاشی می کشید، به قولتان عمل کنید. کودکتان نیاز دارد، بفهمد که اگر صبورانه منتظر باشد، وعده گفته شده، انجام خواهد شد. اگر شما زیر قولتان بزنید، دفعه بعدی که از کودکتان بخواهید صبر کند، او نمی فهمد که پس از انتظارش چه اتفاقی خواهد افتاد.
انتظار را جذاب کنید
بازه زمانی توجه کودکان کم است و آن ها درکی از زمان ندارند، لذا کودکان را با انتظار شکنجه نکنید. اگر شما می دانید که برای ملاقات پزشک باید 1 ساعت منتظر بمانید، یک کتاب داستان، همراه خود داشته باشید و برای کودکتان بخوانید، و یا به همراه داشتن یک پازل کوچک می تواند کودکتان را مشغول نگه دارد.
یک الگوی خوب باشید
این موضوع بسیار سخت خواهد بود، چرا که کودک شما از رفتار شما می آموزد. اگر شما با تاخیر 2 دقیقه ای در گرفتن سفارشتان بی تاب شوید، و یا پس از کمی انتظار در مطب پزشک با انگشت یا پای خود بر صندلی یا زمین ضربه بزنید، و یا شروع به شکایت کنید و یا حتی با صدای بلند آه بکشید، هیچ یک از این موارد نشانه صبر نخواهد بود. شما منتظر بوده اید ولی صبور نبوده اید.
به فعالیت هایی مشغول شوید که به صبر نیاز دارد
همانند باغبانی، هنرها و صنایع دستی بسیار وجود دارند که نیازمند صبر و انتظار هستند. مانند: سفالگری، خاتم کاری، مینا کاری، فرش بافی و … . این هنرها را به کودکتان معرفی کنید.
کودکان را آماده کنید
بیشتر اوقات، زمانی که کودکان انتظار ندارند، مدت زمان زیادی منتظر بمانند، گله و شکایت می کنند. لذا آماده کردن آن ها از لحاظ ذهنی اهمیت دارد، چرا که آن ها می فهمند که می توانند منتظر بمانند.
حواسشان را منحرف کنید
به کودکان آموزش دهید که چگونه به وسیله منحرف کردن حواسشان به چیزهای دیگر، برای مثال: گوش کردن به موسیقی، تماشای عبور و مرور مردم، تماشای تلویزیون در اتاق انتظار، صحبت با کودکان هم سن و سال و … می توانند انتظار را جذاب کنند.
از طریق بازی وارد عمل شوید
به چالش کشیدن صبر و حوصله، یکی از روش های آموزش آن است. مثلا پازلی (کمی سخت باشد) را برای فرزندتان تهیه کنید و از او بخواهید او را درست کند؛ به او بگوئید در صورت موفقیت پاداش خوبی به او خواهید داد. تلاش فرزند و ممارست او برای حل آن پازل، می تواند شروعی برای افزایش صبر باشد. کاشتن گل و گیاه و یا بزرگ کردن یک حیوان خانگی هم، بهترین تمرین برای صبر می باشد چون کودک می آموزد با مراقبتی که همراه با صبر و حوصله است می تواند موجودی را پرورش دهد.
آموزش رعایت کردن نوبت
این روانشناس تصریح کرد: زندگی روزمره ما پر از صبر کردن و رعایت نوبت است و کودکان از حوالی 36 ماهگی قادر به درک آن هستند، هر چند در برخی از موارد خصوصاً اگر مخل بازی یا برنامه‌شان باشد آنرا رعایت نمی‌کنند.
فراهای گفت: لازمه رعایت نوبت توانایی در صبر کردن و کنترل خویشتن است.
وی در رابطه با راهکارهای آموزش نوبت به کودک اظهار کرد: مفهوم نوبت را به صورت کلامی و عینی به کودک توضیح دهید.
این روانشناس افزود: در زندگی روزمره موارد عینی نوبت و رعایت حق و حقوق دیگران را به کودک متذکر شوید؛ مثلاً در صف نانوایی حالا نوبت ماست، یا در بازی حالا نوبت توست و…
وی اجرای بازی‌های نوبتی نظیر پرت کردن یا شوت کردن نوبتی توپ را مؤثر دانست و افزود: از تکنیک شیر یا خط، سنگ –کاغذ- قیچی و یا زنگ ساعت برای تعیین و تعویض نوبت استفاده کنید.
فراهانی افزود: در اوایل، فواصل تعویض نوبت در بازی‌ها را بسیار کوتاه انتخاب کنید(چند ثانیه) و آنگاه با تغییر نوع بازی به تدریج در جلسات بعدی طول مدت نوبت و صبر کردن را افزایش دهید تا اینکه بالاخره به چند دقیقه برسد؛ با افزایش تعداد افراد می‌توان به راحتی به این هدف رسید.
چطور صبر کردن را به کودک آموزش دهیم؟