تب مالت تنها از طریق ارتباط مستقیم با حیوانات به انسان سرایت نمی کند و گاهی با خوردن محصولات غیر بهداشتی تب مالت به وجود می آید. در این مقاله ضمن آشنایی با عوامل و نشانه های تب مالت، به پیشگیری و درمان آن نیز پرداخته ایم.
نشانه ها
علائم تب مالت می تواند هر زمانی از چند روز تا چند ماه پس از ابتلا به عفونت بروز نماید. علائم و نشانه ها مشابه آنفولانزا بوده و عبارتست از:
• تب
• لرز
• تعریق
• ضعف
• خستگی
• درد کمر، مفاصل و عضلات
• سردرد
علائم تب مالت می تواند پس از چند هفته تا چند ماه از بین رفته و مجدداً عود کند. در برخی افراد، تب مالت می تواند مزمن باشد و علائم تا چند سال حتی پس از درمان پایدار باقی بماند. علائم و نشانه های بلند مدت شامل خستگی، تب، آرتریت و ورم مهره های ستون فقرات است.
• لرز
• تعریق
• ضعف
• خستگی
• درد کمر، مفاصل و عضلات
• سردرد
عامل بیماری
چهار نوع باکتری بروسلا وجود دارد:
۱) بروسلای گوسفند و بز
۲) بروسلای گاو
۳) بروسلای خوک
۴) بروسلای سگ. که از بین آنها نوع گوسفند‌ی و بزی شایع‌تر از بقیه بوده و شایع‌ترین عوارض هم مربوط به همین نوع است.
راه انتقال بیماری
چهار روش عمد‌ه برای انتقال این بیماری وجود دارد :
۱) خوردن یا نوشید‌ن محصولاتلبنی آلوده به باکتری:
این مورد شایع‌ترین روش انتقال بیماری محسوب می‌شود. البته علاوه بر محصولات لبنی غیر پاستوریزه، خوردن گوشت خام نیز باعث انتقال بیماری می‌شود.
۲)استنشاق باکتری:
این روش گرچه در حالت معمول راهی شایع برای بیمار شد‌ن نیست، ولی افراد شاغل در آزمایشگاه‌ها و یا کشتارگاهها در خطر ابتلا به بیماری در اثر استنشاق باکتری در این فضای آلوده هستند.
۳) انتقال از طریق خراش پوستیبا پاشید‌ه شد‌ن خون آلوده به چشم، فضای دهان یا بینی:
آلودگی در اثر وجود یک زخم پوستی نیز بیشتر در افراد شاغل در کشتارگاهها و یا کارخانه‌های تولید و بسته بند‌ی غذای حیوانات و پرسنل د‌امپزشکی اتفاق می‌افتد. همچنین شکارچیانی که پس از شکار، شروع به تمیز کرد‌ن احشاء حیوان شکار شده خود می‌کنند نیز در معرض خطر ابتلا به بروسلوز هستند.
۴) انتقال انسان به انسان:
این حالت ناد‌رترین روش انتقال بیماری است که خود شامل چند د‌سته است.
یکی انتقال از طریق شیر ماد‌ر آلوده به تب مالت به شیرخوار، روش د‌یگر از طریق انتقال جنسی از فرد مبتلا به بیماری به فرد د‌یگر است. به‌طور بسیار ناد‌ر نیز این بیماری از طریق انتقال خون و یا پیوند مغز استخوان نیز انتقال یافته است ولی کلاً همانطور که در اول ذکر شد این روش یعنی انتقال فرد به فرد بسیار ناد‌ر است.
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به تب مالت، به این نکات توجه نمایید:
• از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه خودداری نمایید. در سالهای اخیر در آمریکا، تعداد اندکی بیمار مبتلا به تب مالت شناسایی شد که با محصولات لبنی غیرپاستوریزه در ارتباط بود. هنوز بهترین راه پیشگیری از این بیماری پرهیز از مصرف شیر، پنیر و بستنی غیرپاستوریزه است. اگر به کشورهای خارجی سفر کرده اید از مصرف لبنیات پرهیز نمایید.
• گوشت ها را به طور کامل طبخ نمایید. تمام گوشت ها را تا زمانی حرارت دهید تا دمای درونی آن به 165-145 درجه فارنهایت (74-63 درجه سانتی گراد) برسد. در زمانی که بیرون غذا میل می کنید گوشت هایی را سفارش دهید که بخوبی پخته شده باشد. بعید است که گوشت حیوانات اهلی در آمریکا آلوده به باکتری بروسلا باشد اما طبخ صحیح سبب می شود باکتری های مضر مثل سالمونلا و اشریشیاکلی از بین برود. در زمانی که به کشورهای خارجی سفر می کنید از خرید گوشت از بقالی ها پرهیز نموده و گوشت هایی را سفارش دهید که بخوبی پخته شده باشد.
• دستکش بپوشید. اگر دامپزشک، کشاورز، شکارچی یا کارگر کشتارگاه هستید باید در زمان کار با حیوانات مرده یا بیمار و یا بافت حیوانات و همچنین در زمان کمک به تولد نوزاد حیوانات از دستکش های پلاستیکی استفاده نمایید.
•به نکات ایمنی در مکان های پرخطر دقت نمایید. اگر در آزمایشگاه هستید در شرایط ایمنی مناسب با نمونه ها کار کنید. تمام کارگرانی که با آلودگی مواجهه داشته اند را فوراً درمان نمایید. کشتارگاه ها نیز باید از اقدامات پیشگیرانه مثل جداسازی محل کشتار از سایر نواحی و استفاده از لباس محافظ پیروی نمایند.
• واکسیناسیون حیوانات اهلی. در آمریکا، برنامه های واکسیناسیون برای ریشه کنی تب مالت در گله ها انجام می شود. از آنجایی که واکسن تب مالت، باکتری زنده استفاده شده است می تواند سبب ایجاد بیماری در افراد شود. اگر شخصی به طور اتفاقی در زمان واکسیناسیون حیوانات با سوزن واکسن آلوده شود باید فوراً تحت درمان قرار گیرد.