اکثر مردم حداقل یک بار دچار سوزش سر دل می شوند که نوعی حس سوزش دردناک در قفسه سینه است که بعد از خوردن یک وعده غذایی چرب و سنگین بروز می کند و نام دیگر آن ریفلاکس اسید معده یا رفلاکس معده است. اما رفلاکس معده چیست؟
دکتر کوین قاسمی Kevin Ghassemi، متخصص گوارش و مدیر برنامه های بالینی در مرکز اختلالات گوارشی UCLA می گوید: رفلاکس معده در واقع خروج مایع موجود در معده و حرکت آن به سمت بالا و به طرف مری است. مری لوله ای است که گلو را به معده متصل می کند.
این بازگشت مایع معده به دلایل مختلفی می تواند اتفاق بیفتد. چاقی و اضافه وزن به شکم فشار وارد می کند و باعث بالا رفتن غذا و ورود آن به داخل مری می شود. به گفته موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیه : گاهی مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضد درد، آنتی هیستامین ها، مسدود کننده های کانال کلسیم و یا داروهای ضد افسردگی، باعث می شوند دریچه ای که مری را به معده متصل می کند، عملکرد درستی نداشته باشد. زمانی که این دریچه درست کار نکند، محتویات معده وارد مری می شوند.
اگر بیشتر از دو بار در هفته دچار رفلاکس معده می شوید، ممکن است جز آن دسته افرادی باشید که مبتلا به بیماری رفلاکس معده GERD هستند. برای مبتلایان به رفلاکس معده معمولا داروهای مهار کننده پمپ پروتون proton-pump inhibitors تجویز می شودکه تولید اسید معده را مسدود می کند.
اگر تمایلی به مصرف زیاد دارو ندارید، متخصصین درمان های طبیعی برای ریفلاکس اسید معده توصیه می کنند که به بهبود علائم کمک می کنند. در اینجا به چند روش خانگی برای درمان رفلاکس معده اشاره می کنیم. اما قبل از آن یک هشدار خیلی مهم: اگر هر یک از روش های درمانی مورد استفاده برای شما اثر بخش نبود، لازم است حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
دکتر بروس گرینوالد Bruce Greenwald، متخصص گوارش و استاد پزشکی در دانشکده مریلند می گوید: مردم فکر می کنند که رفلاکس نوعی سوزش سر دل است و به همین خلاصه می شود، اما نمی دانند این مشکل عواقب بسیار جدی در پی دارد. رفلاکس معده مهم ترین عامل بروز سرطان مری است. این مسئله ممکن است باعث بروز زخم و تنگ شدن مری و همچنین بروز مشکلات تنفسی، از جمله آسم، و از دست دادن مینای دندان شود. بنابراین به هیچ عنوان رفلاکس معده را نادیده نگیرید و حتما به پزشک مراجعه کنید.
در ادامه 6 راه حل خانگی برای رفع رفلاکس معده که متخصصین سلامت توصیه می کنند، بیان می شوند.
1- درمان رفلاکس معده با نوشیدن آب آلوئه ورا
تقریبا همه ما می دانیم که آلوئه ورا می تواند آفتاب سوختگی را التیام بخشد، اما این گیاه به رفع علائم رفلاکس معده نیز کمک می کند. دکتر قاسمی در این باره می گوید: برخی بیماران به من گفته اند که آب آلوئه ورا به رفع علائم رفلاکس کمک می کند. آلوئه ورا دارای خواص درمانی زیادی است و بیماران معتقدند نوشیدن آب آن سوزش سر دل را التیام می بخشد. دکتر گرینوالد نیز این ادعا را تایید می کند و می گوید: ” تصور می شود آلوئه ورا از دستگاه گوارش محافظت می کند.”
بررسی های اخیر نشان داده اند که نوشیدن آب آلوئه ورا بدون هیچ عارضه ای می تواند به رفع رفلاکس معده کمک کند.
2- درمان رفلاکس معده با تشخیص عوامل تشدید کننده
دکتر گرینوالد می گوید: معمولا همیشه به مبتلایان به رفلاکس معده توصیه می شود از خوردن غذاهای اسیدی یا غذاهایی که تولید اسید معده را افزایش می دهند، اجتناب کنند. غذاهای چرب مواردی هستند که باعث افزایش اسید معده می شوند. غذاهای حاوی گوجه فرنگی، غذاهای ادویه دار، نوشیدنی های گاز دار و کافئین دار، شکلات و غذاهای چرب نیز مواردی هستند که به افراد مبتلا به رفلاکس معده توصیه نمی شوند.
اما می دانیم که این اقدامات احتیاطی ممکن است ضرورتی نداشته باشند. بسیاری افراد با خوردن این غذاها دچار هیچ نشانه خاصی نمی شوند. برخی افراد نیز باید از مواد غذایی دیگری اجتناب کنند و اگر قرار باشد غذاهای تحریک کننده را از رژیم غذایی خود حذف کنید، یک رژیم محدود و سخت خواهید داشت.
بهترین راه حل این است که یادداشتی از غذاهای تحریک کننده و مواردی که به نظر می رسد علائم رفلاکس معده را بدتر می کنند، تهیه کنید. در برخی موارد اجتناب از چند ماده غذایی بدون محدود کردن زیاد، به پیشگیری از رفلاکس کمک می کند.
3- درمان رفلاکس معده با داشتن وعده های غذایی سبک
مقدار غذایی که می خورید به اندازه کیفیت ماده غذایی که وارد بدنتان می شود، مهم است. دکتر قاسمی در این باره می گوید: پرخوری می تواند باعث رفلاکس یا بدتر شدن علائم آن شود. اما خوردن غذای کم در تعداد وعده های بیشتر به رفع علائم کمک زیادی می کند. برای اینکه وعده های غذایی سبک هم باعث بروز رفلاکس معده نشود، دقت زیادی بر روی میزان کالری دریافتی و همچنین کیفیت غذای مصرفی خود داشته باشید. به عبارت دیگر تنها غذای سبک خوردن به معنای پیشگیری از رفلاکس معده نیست، برخی از میان وعده ها مانند چیپس یا شیرینی های مختلف، باعث بدتر شدن علائم رفلاکس معده می شوند.
4- درمان رفلاکس معده با سرشب شام خوردن
غذایی که می خورید، قرار است مسیری به سمت پایین را طی کند. زمانی که بدن در حالت عمود قرار می گیرد، نشسته یا ایستاده، جاذبه زمین به جریان پایین رونده غذا کمک می کند. اما زمانی که دراز می کشید، جاذبه زمین کار زیادی برای رسیدن غذا به معده نمی کند. دکتر قاسمی توصیه می کند برای اینکه اطمینان حاصل کنید که غذای شما در معده تان باقی می ماند، حداقل دو ساعت قبل از خواب غذا بخورید.
دکتر قاسمی در ادامه می گوید: اگر دچار رفلاکس شبانه هستید، از بالشت کوچک یا ملافه در زیر سر خود استفاده کنید و سر خود را کمی بالاتر از بدن تان قرار دهید. بالا قرار گرفتن سر به بهبود علائم کمک می کند. دقت داشته باشید که نیمه بالای بدن خود را بالاتر قرار ندهید، زیرا بالا قرار گفتن نیمه بالایی بدن باعث می شود به شکم و معده فشار وارد شده و علائم رفلاکس معده بدتر می شوند.
5- درمان رفلاکس معده با طب سوزنی
در پژوهشی که در چین انجام شد یک دوره درمان 6 هفته ای طب سوزنی با تجویز داروهای رفلاکس معده با هم مقایسه شدند: نتیجه جالب بود و هر دو روش تاثیر یکسانی داشتند. حتی 4 هفته پس از اتمام درمان افرادی که از روش طب سوزنی استفاده کردند، همچنان علائم بیماری را کمتر در خود مشاهده می کردند.
این افراد به مدت 6 هفته و هر هفته دو تا سه بار تحت درمان طب سوزنی قرار گرفتند. این روش درمانی عوارض بسیار کمی دارد، بنابراین ارزش یک بار امتحان کردن را دارد.
6- درمان رفلاکس معده با سرکه سیب
مانند آلوئه ورا به نظر می رسد سرکه سیب هم به رفع علائم رفلاکس معده کمک می کند. دکتر قاسمی در این باره می گوید: سرکه سیب یک مایع بسیار اسیدی است و علت تاثیر درمانی آن بر روی رفلاکس معده مشخص نیست، اما به هرحال این مایه اسیدی هم به رفع علائم رفلاکس معده کمک می کند.
راههای درمان خانگی برای رفلاکس اسیدی معده ی نوزادان