مصرف آنتی بیوتیک برای درمان درد، در جامعه ی ما بدون تجویز دکتر متاسفانه بسیار رواج دارد و گاهی حتی این تجویزهای خود سرانه برای کودکان نیز انجام می شود. در این مقاله به بررسی مصرف آنتی بیوتیک برای اطفال می پردازیم.
محققان پرونده سلامت را برای نزدیک به ۸۰۰،۰۰۰ کودک که در فاصله سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ متولد شده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. حدود ۸ درصد از کودکان در طی ۶ ماه اول زندگی خود داروهای آنتی اسید و حدود ۱۷ درصد حداقل یک دوره آنتی بیوتیک ها را مصرف کرده بودند.
طبق یافته های منتشر شده در JAMA Pediatrics، در طول ۴ سال و نیم بعد از آن، میزان ابتلا به آلرژی و آسم در میان این بچه ها در مقایسه با کودکانی که چنین داروهایی را مصرف نکرده بودند، شدیداً بالاتر بود. کودکان مصرف کننده آنتی اسیدها، دو برابر خطر ابتلا به آلرژی غذایی بیشتری داشتند و ۵۰ درصد بیشتر دارای آلرژی به گرده یا آنافیلاکسی (واکنش شدید آلرژیک، اغلب به بادام زمینی یا نیش زنبور) بودند.
تحقیقاتی که در مورد عوارض، مضرات و مقدار مصرف آنتی بیوتیک در کودکان انجام شد، نشان داده است که مصرف زیاد آنتی بیوتیک در کودکان و نوزاد خطر آسم را دو برابر می کند و خطر آلرژی های گرده و آنافیلاکسی را به میزان ۵۰ درصد افزایش می دهد.
البته این مطالعات اثبات نکرده اند که این دارو ها باعث ایجاد آلرژی و آسم می شوند و تنها وجود ارتباط بین این دو را نشان داده اند. اما با این حال محققان اظهار داشتند که این ارتباط به نظر قوی است.
نویسندگان ادعا می کنند که علت ایجاد آلرژی به وجود آمده، می تواند این باشد که داروها با میکروب های سالم در بدن کودک تداخل کرده و سیستم ایمنی آن ها را مختل می کنند. و حتی گاهی موجب اسهال در کودکان می شود.
البته، در بعضی موارد ممکن است نوزادان واقعاً به آنتی بیوتیک ها یا آنتی اسید ها در یک مدت زمان مصرف کوتاه نیاز داشته باشند. با این حال، نویسندگان پیشنهاد کردند که پزشکان تنها دارو های ضد التهاب را برای موارد رفلاکس شدید در نوزادان تجویز کنند.
دکتر کید نیلوند، نویسنده و متخصص اطفال، گفت: اکثر نوزادانی که بالا می آورند احتمالاً بدون مصرف آنتی اسید ها نیز درمان خواهند شد. او به TIME Health گفت: در عوض، والدین می توانند سعی کنند غذا های کمتری را در وعده های بیشتر به کودکان بدهند.
آیا دادن آنتی بیوتیک به نوزادان کار درست و ایمنی است؟
همانند تمامی داروها، آنتی بیوتیک ها نیز می توانند عوارض جانبی و مشکلاتی چون موارد زیر را به وجود آورند:
واکنش های حساسیتی
از هر ۱۰۰ کودک تنها ۵ نفر نسبت به آنتی بیوتیک حساسیت های شدید نشان می دهند. اغلب کهیر زده، ورم کرده و خارش خواهند داشت. البته پزشکان معتقدند قرمزی، کهیر یا خارش بیشتر مربوط به عفونت های ویروسی است تا واکنش های دارویی. با این حال، اگر کودک شما هنگام مصرف آنتی بیوتیک دچار جوش و قرمزی شد حتما به پزشک وی اطلاع دهید.
اثرات جانبی
حدود یک نفر از هر ۱۰ کودک عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک را تجربه می کند. شایعترین این موارد عبارتند از اسهال، تهوع و دل درد. طبق نظر پزشکان، از آنجایی که آنتی بیوتیک علاوه بر هدف قراردادن باکتری های مضر، باکتری های مفید در روده را نیز تحت تاثیر قرار می دهد معمولا چنین مواردی دیده می شود.
مقاومت آنتی بیوتیکی. هرچه آنتی بیوتیک های مصرفی در سال بیشتر شوند، داروهای خاص اثر کمتری در از بین بردن باکتری های خاص خواهند داشت. چنین پدیده ای با عنوان مقاومت آنتی بیوتیکی شناخته می شود و دلیل اصلی احتیاط پزشکان در تجویز آنتی بیوتیک در حال حاضر به شمار می رود.
آنتی بیوتیک ها با چه سرعتی اثر می گذارند؟
بیشتر کودکان ظرف ۴۸ ساعت تا ۷۲ ساعت از آغاز درمان احساس بهتری پیدا می کنند اما بسیار اهمیت دارد که دارو دقیقا برای مدتی که پزشک تجویز کرده به کودک داده شود حتی اگر به نظر بسیار سالم تر و سرحال تر آید. متوقف کردن زودهنگام دارو ممکن است باعث بازگشت عفونت شود. در این هنگام ممکن است پزشک برای تحت کنترل درآوردن بیماری ناگزیر به تجویز آنتی بیوتیک های قویتری شود زیرا باکتری ها نسبت به داروی اول مقاومتر گشته اند.
راه های متعددی برای کاهش مصرف آنتی بیوتیک در کودکان زیر یک سال وجود دارد:
عدم استفاده از آنتی بیوتیک ها برای عفونت های ویروسی
تاخیر در شروع مصرف آنتی بیوتیک در برخی از عفونت ها نظیر عفونت های گوش تا ببینید به خودی خود بهبود می یابند یا خیر
استفاده ی کوتاه مدت از آنتی بیوتیک ها تا جایی که عدم وجود خطر مشخص شود به جای دوره های طولانی سنتی
آیا آنتی بیوتیک برای کودکان خطرناک است؟