«سندرم پای بیقرار» یا Restless Legs که به نام بیماری RLS هم شناخته میشود از جمله بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی است که در شب و هنگام خواب به اوج خود می‌رسد. ۲۳ سپتامبر هر سال به نام روز «آگاهی در مورد سندرم پای بیقرار» نامگذاری شده است. در این مقاله از سایت WebMD به شما می‌گوییم که سندرم پای بیقرار دقیقا چیست و چگونه با ۱۰ روش درمانی موثر می‌توانید این مشکل را حل کنید و خوابی آرام را تجربه کنید.
سندرم پای بیقرار چیست؟
سندرم پای بیقرار در حقیقت نوعی اختلال است که سبب احساس بیقراری در پاها میشود و به صورت گزگز، مورمور، سوزش، درد و کشش یا احساسی مثل حرکت حشرات روی پوست بروز پیدا می‌کند. این احساس بیشتر در شب و زمان خواب یا نشستن و استراحت رخ میدهد و سبب بیقراری و اختلال خواب در فرد میشود چرا که فرد مبتلا به این سندرم مجبور است مرتب پایش را تکان دهد یا بکشد. سندرم پای بیقرار در زمان استراحت یا نشستن طولانی مدت و عدم تحرک بیش از هر زمان دیگری خودش را نشان میدهد و در مواقع خستگی و عدم استراحت به اوج خودش می‌رسد. سندرم پای بیقرار در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد و علیرغم این‌که منشا اصلی آن به طور قطعی مشخص نیست اما گاهی منشاء ارثی دارد. از دیگر موارد بروز این بیماری عبارتند از:
– *زنان باردار به خصوص زنان باردار مبتلا به پراکلامپسی
– *مصرف برخی داروها مثل داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تهوع
– *فقر آهن و کم‌خونی
– *مصرف بیش از حد کافئین و زیاده‌روی در مصرف قهوه
– *نارسایی کلیه
– *بالا رفتن سن
– *دیابت، التهاب مفاصل و مبتلایان به بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی
۱۰روش برای آرام کردن پاهای بیقرار و تجربه یک خواب راحت
۱– الکل و کافئین ممنوع
اگر الکل مصرف می‌کنید مصرف آن را قطع کنید. چند ساعت قبل از خواب از نوشیدن قهوه و چای و نوشابه خودداری کنید. علاوه بر این مصرف دخانیات هم می‌تواند این سندرم را تشدید کند. اگر به سندرم پای بیقرار دچار هستید مصرف دخانیات را کنار بگذارید.
۲– توصیه‌های پزشک را جدی بگیرید
به تمام دستورات و توصیه‌های نسخه‌ای و غیر‌نسخه‌ای پزشک‌تان عمل کنید. اگر مصرف داروهایی مثل ضد افسردگی این بیقراری پاها را تشدید می‌کند از پزشک خود بخواهید ساعت مصرف دارو را برای شما به گونه‌ای تنظیم کند که به خواب شبانه منظم لطمه‌ای وارد نکند.
۳– ورزش کنید
هر روز ورزش کنید. اما مطمئن شوید که ورزشی که انجام می‌دهید، حتی اگر در ساعات اولیه روز باشد، سنگین و سخت نیست. ورزش‌های سخت و سنگین سندرم پای بیقرار را شدیدتر می‌کند. قبل از رفتن به رختخواب حرکات کششی یا یک پیاده‌روی سبک ایده بدی نیست.
۴– حرکات کششی انجام دهید
در آغاز و پایان هر روز با پاهایتان حرکات کششی انجام دهید. حرکات کششی به خصوص حرکات کششی در قسمت ساق پا و انجام حرکات یوگا پاها را آرام می‌کند.
۵– ماساژ کارساز است
به طور منظم پاهایتان را ماساژ دهید. اگر خودتان در ماساژ دادن حرفه‌ای نیستید از یک شخص حرفه‌ای کمک بگیرید.ماساژ پاها به خصوص در ناحیه ماهیچه‌های ساق پا قبل از خواب بسیار موثر است. قبل از خواب یک دوش آب خنک بگیرید یا پاهایتان را در آب گرم یا سرد قرار دهید و اجازه دهید چند دقیقه در همین حالت بمانند. در برخی افراد کیسه آب گرم و در برخی دیگر کیسه آب سرد آرام‌بخش است.
۶– دیر وقت غذا نخورید
در ساعات پایانی شب و قبل از خواب از خوردن وعده‌های غذایی سنگین خودداری کنید. خوردن یک عدد سیب درختی یا مقداری عسل طبیعی خوابی آرام‌تر را برای‌تان رقم خواهد زد. اگر مشکل دیابت دارید و اصلا دلیل بیقراری پاهایتان ابتلا به دیابت است به جای سیب و عسل، همراه با یک وعده شام سبک سیر و پیاز خام میل کنید و سعی کنید در تمام وعده‌های غذایی این چاشنی‌ها را بگنجانید.
۷– الگوی خواب منظم
برنامه‌ریزی کنید که ساعت خواب مشخصی داشته باشید. داشتن یک الگوی خواب نامنظم می‌تواند سندرم پای بیقرار را شدیدتر کند. بهتر است هر شب سر یک ساعت مشخص به رختخواب بروید و هر روز صبح سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید. بهتر است فضای اتاق خواب تاریک، خنک و راحت باشد. گاهی تغییر دمای اتاق و خنک کردن آن بسیار موثر است. تلویزیون و کامپیوتر را از اتاق خواب خارج کنید.
۸– چرت زدن ممنوع
در طول روز چرت نزنید و نخوابید. تنها زمانی به رختخواب بروید که قصد دارید بخوابید.
۹– استرس را از خودتان دور کنید
در زمان خواب استرس را از خودتان دور کنید و زمان خواب را به زمانی خالی از استرس و نگرانی تبدیل کنید. استرس سندرم پای بیقرار را شدیدتر می‌کند. نفس عمیق بکشید، ماهیچه‌هایتان را شل کنید، کمی مدیتیشن کنید و حرکات یوگای سبک انجام دهید.
۱۰– آزمایش خون بدهید
یک آزمایش خون بدهید تا از میزان آهن خون و عملکرد کلیه‌ها مطمئن شوید. اگر کمبود آهن دارید زیر نظر پزشک قرص آهن بخورید چون فقر آهن ارتباط مستقیمی با سندرم پای بیقرار دارد. به جز قرص‌های مکمل آهن، مصرف مکمل‌هایی مثل منیزیم، فولیک اسید و ویتامین B12 در برخی افراد سبب بهبود این اختلال میشود.
سایر موارد برای آرام کردن سندرم پای بیقرار
علاوه بر این موارد برخی لوازم مثل جوراب‌های مخصوص پاهای بیقرار یا پدهای آرام کننده الکترونیکی که به Relaxed Pad مشهور و در داروخانه‌ها موجود هستند می‌توانند سندرم پای بیقرار را آرام کند. پدهای آرام کننده با ویبره، اعصاب پا را آرام می‌کنند. جوراب مخصوص پاهای بیقرار هم به نقاط خاصی از پا فشار وارد می‌کنند، این فشار باعث میشود که پیغامی به مغز ارسال شود و عضلات آرام شوند. این جوراب‌ها که با نسخه پزشک فروخته می‌شوند تا حد زیادی توانسته‌اند پاهای بیقرار را در برخی افراد آرام کنند. در برخی موارد طب سوزنی هم درمانی موثر است. برای استفاده از این لوازم حتما با پزشک خود مشورت کنید.