استفاده از گیاهان دارویی علاوه بر کارآمد بودن، باعث نزدیکی هر چه بیشتر انسان با طبیعت می شود. در این مطلب برای شما از درمان سرفه به کمک طب سنتی صحبت کرده ایم.
یکی از «مان‌های» بسیار مفید شکر تیغال است. «مان» به معنی فرآورده‌هایی از گیاهانی است که توسط گیاه یا حشره‌ای که روی آن فعالیت می‌کند، ترشح می‌شود. این فرآورده‌ها اکثرا به صورت قطعاتی به اشکال مختلف یا به شکل جامد شیرین مزه و محلول در آب هستند که عمده ترکیبات آنها را انواع قندها تشکیل می‌دهند. در خصوص شکر تیغال و خواص آن زهرا عبداللهی محقق طب سنتی و تغذیه سالم و عضو انجمن علمی بازار گیاهان دارویی توضیحات لازم را می‌دهد.
شکر تیغال چیست؟
ماده‌ای شیرین است که در ایران شکرتیغال و در کتب طب سنتی نیز شکرتیغال ذکرمی‌شود. این ماده در اثر نیش حشره‌ای به برگ وشاخه‌های گیاهی تولید می‌شود. به این ترتیب که پس ازاینکه حشره برگ و شاخه‌ها را نیش می‌زند، پیله خود را نیز روی آن تشکیل می‌دهد و پس از رشد لارو در داخل پیله، طی دوره زندگی به صورت حشره درآمده پیله را سوراخ کرده از آن خارج می‌شود؛ پیله باقیمانده را شکرتیغال می‌نامند. گیاهی که میزبان این حشره است، به فارسی خارشکر می‌نامند که نوعی از آن پرورشی است و گل‌های آبی کروی زیبایی دارد و در باغ‌ها کاشته می‌شود. خارشکرها به طور کلی گیاهان خارداری هستند که گل‌های آنها به طور تجمع به شکل گلوله کروی شکل در انتهای ساقه دیده می‌شود.
گیاه خارشکر مولد شکر تیغال در اطراف تهران، دامنه‌های البرز، دماوند، شیراز ، نائین، گلپایگان، تبریز در دامنه‌های کوه پرو، تفرش وکرمان دیده می‌شود. در اروپا و آسیا و آفریقا نیز انواع گیاهان خارشکر انتشار دارند. پیله حشره که پس از نیش زدن حشره روی گیاه تشکیل می‌شود، سفید مایل به زرد و جنس آن از گل سفید و شکل تخم مرغی و درازی آن حدود دو سانتی متر است. پس از اینکه حشره پیله‌ای مانند پیله کرم ابریشم ایجاد کرد، در داخل آن محبوس می‌شود. در برخی از موارد دوره زندگی حشره تمام شده و ازصورت لارو (کرم ) به صورت حشره درمی‌آید، پیله را سوراخ می‌کند و خارج می‌شود. در اغلب شکرتیغال‌ها حشره درداخل آن نیست، ولی در بعضی موارد شکرتیغال‌ها حشره در داخل آن است.زمانی که شکرتیغال که همان پیله یا غلاف حشره است، تازه باشد کمی شیرین است، ولی وقتی که کهنه باشد، شیرینی آن خیلی کم می‌شود و طعم نشاسته‌ای پیدا می‌کند.معمولا لارو حشره را که مولد این پیله است، شیراز تیغال و پیله را شکرتیغال می‌نامند.
خواصشکرتیغال
شکرتیغال از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی دارای حرارت و برودت معتدل و رطوبت آن کمی بیشتر و یا کمی لزجی است. این ماده از زمان ابوعلی سینا شناخته شده بود و برای سرفه و دستگاه تنفسی به عنوان دارویی خیلی نافع تجویز می‌شده است. ملین سینه و خشونت سینه را رفع می‌کند، سوزش مری را تسکین می‌دهد و برای سرفه و صاف کردن صدا و رفع خشکی گلو و معده نافع است.
اسراف در خوردن آن به هم خوردگی حال و آشفتگی ایجاد می‌کند، از این نظر باید با شکر و ترنجبین خورده شود. مقدار مصرف آن تا20 گرم است که می‌توانید دو تا چهار عدد آن را داخل آب جوش ریخته تا حل شود.دکتر شلیمر در یادداشت‌هایش می‌نویسد با اینکه شکرتیغال شیرینی ندارد و طعمی نشاسته‌ای دارد، یکی از موثرترین داروهای سینه است، به ویژه برای تسکین سرفه‌های شدید و سرکش که ناشی از تحریک برونش‌ها باشد، آرامش بخش است. پس در یک نگاه کلی می‌توان خواص شکرتیغال را اینگونه تعریف کرد. خلط‌آور، برطرف‌کننده سوزش مری، ملین، ضد سرفه‌های شدید و سرکش ناشی از تحریک برونش‌ها، صاف‌کننده صدا و برای خشکی گلو نیز مفید است.
منبع: اصفهان زیبا