تیروئید یک غده ی مهم درون بدن است که وظیفه ی ترشح هورمون های مورد نیاز بدن را به عهده دارد. حال اگر تیروئید در تولید این هورمون ها کم کاری یا پر کاری کند به تیروئید کم کار یا پر کار دچار شده اید. در این مقاله با علائم تیروئید آشنا خواهید شد.
کم کاری تیروئید:
وقتی غده ی تیروئید کمتر از حد طبیعی فعالیت کند، یا از بدو تولد ناقص شکل گرفته باشد، یا به وسیله جراحی کل تیروئید یا قسمتی از آن برداشته شده باشد، و یا ید کافی در رژیم غذایی موجود نباشد دیگر نمی تواند هورمون کافی تولید کند و به این حالت کم کاری تیروئید گفته می شود.
در بعضی موارد کم کاری تیروئید ناشی از مشکلی در غده ی هیپوفیز است که در مرکز مغز قرار دارد. این غده هورمون محرک تیروئید را تولید میکند (TSH) که باعث میشود تیروئید کارش را انجام دهد. اگر هیپوفیز کارش را درست انجام ندهد و به اندازه ی کافی TSH تولید نکند فعالیت تیروئید نیز کاهش می یابد. سایر دلایل کم کاری تیروئید التهاب موقت تیروئید و داروهایی است که بر کارکرد این غده تاثیر میگذارد.کم کاری مادر زادی تیروئید در نوزادان می تواند باعث ایجاد عقب ماندگی های ذهنی شود.
علائم کم کاری تیروئید:
– خستگی و فرسودگی
– کندی حرکات و تنبل شدن
– مشکل در تمرکز و فعالیتهای مغزی
– افزایش وزن بدون علت مشخص
– پوست خشک خشن و خارش دار
– خشک شدن، خشن شدن و نازک شدن موها
– احساس سرما مخصوصا در انتهای دست و پا
– یبوست
– گرفتگی عضلانی
– افزایش تعداد و میزان خونریزی ماهیانه
– ناباروری و یا سقط جنین
نشانه های پرکاری تیروئید
علائم هیپر تیروئیدیسم مشابه مشکلاتی است که در سایر بیماری ها پیش می آید به همین علت تشخیص آن برای پزشک شما کمی دشوار خواهد بود ولی به هر حال علائم و نشانه هایی دارد که عبارتند از:
• کاهش وزن ناگهانی حتی در زمانی که اشتهای شما و برنامه غذایی تان نرمال است و یا حتی افزایش غذای مصرفی هم داشته اید.
• افزایش ضربان قلب به طور عادی بیش از 100 ضربه در دقیقه ،ضربان قلب نامنظم و فشار قلب
• افزایش اشتها
• عصبانیت و کج خلقی
• لرزه که معمولا در دست ها و انگشتان دیده می شود.
• تعریق
• تغییر در الگوی دفع مدفوع به خصوص افزایش دفع مدفوع
• خستگی و ضعف ماهیچه
• اشکال در خواب
معمولا در بزرگسالان یا هیچ یک از علائم مشاهده نمی شود و یا یکی از علائم را به صورت خفیف نشان می دهند مانند افزایش ضربان قلب ، عدم تحمل گرما، خستگی زود هنگام در هنگام فعالیت های روز مره.
داروهایی تحت عنوان بتا بلوکرها که در شرایط پرفشاری خون یا سایر بیماری ها مصرف می شود می توانند سبب قطع علائم هیپر تیروئیدیسم شوند.
• عوارض مختلف چشمی (Graves opthalmopathy): یکی از مشکلات نادر در هیپرتیروئیدیسم Graves opthalmopathy است که روی چشم ها تاثیر می گذارد در این اختلال بافت ها و ماهیچه های پشت چشم متورم می شود و کره چشم از حدقه بیرون می زند و از حالت عادی خارج می شود و حالت برآمدگی خواهد داشت این برآمدگی به این علت است که کره چشم از حدقه تا حدی بیرون زده است و این مطلب می تواند سبب شود که قسمت قدامی کره چشم شما دچار خستگی شود علائم این بیماری چشم عبارتند از:
• برآمدگی کره چشم
• چشمان ورم کرده یا قرمز
• افزایش پارگی یا احساس ناراحتی در یک یا هر دو چشم
• حساسیت به نور،دید تار یا دید دوتایی، التهاب و یا کاهش حرکات چشم
نشانه ابتلا به تیروئید
درد مفصلی و عضله، مشکلات تونل کارپ و تاندون
درد در ناحیه عضلات و مفصل ها، ضعف دست ها و گرایش به ایجاد مشکل تونل کارپال در دست ها، تونل تارسال در ران ها و التهاب پلانتار در پاها، همه می توانند از علائم مشکلات تیروئید تشخیص داده نشده باشند.
۲. ناراحتی در گردن/بزرگ شدن گردن
احساس تورم در گردن و ناراحتی در قسمت جلویی گردن، خش دار شدن صدا یا بزرگ شدن محسوس تیروئید، همه از علائم تیروئید به شمار می روند.
۳. تغییر در وضعیت پوست و مو
پوست و مو شدیداً دربرابر مشکلات تیروئید آسیب پذیر هستند و به ویژه، ریزش مو یکی از متداول ترین علائم مشکلات تیروئید می باشد. در کم کاری تیروئید، موها معمولاً شکننده، زبر و خشک می شوند که خیلی راحت شکننده شده و می ریزند. پوست نیز ممکن است شدیداً زبر، خشک و پوسته پوسته شود. در کم کاری تیروئید، معمولاً ریزش موی غیرطبیعی در لبه بیرونی ابرو ایجاد می شود. در پُرکاری تیروئید، ریزش موی جدی اتفاق افتاده و پوست نیز حساس و نازک می شود.
۴. مشکلات گوارشی
کم کاری تیروئید معمولاً با یبوست جدی و طولانی مدت همراه است درحالیکه پُرکاری تیروئید با اسهال و سندرم روده آسیب پذیر همراه است.
۵. بی نظمی عادت ماهیانه و مشکلات باروری
کم کاری تیروئید معمولاً موجب سنگین تر شدن، دردناک تر شدن و بیشتر شدن عادت ماهیانه می شود و در پُرکاری تیروئید معمولاً عادت ماهیانه بسیار کوتاه، سبک و دیر به دیر خواهد شد. مشکلات تیروئیدی که تشخیص داده نشده و درمان نمی شوند ممکن است منجر به ناباروری نیز شوند.
۶. سابقه خانوادگی
اگر مشکلات تیروئید در خانواده شما موروثی باشند، شما بیشتر در معرض ابتلا به آنها قرار دارید. البته ممکن است از وجود این مشکل در خانواده خود اطلاع نداشته باشید، زیرا این مشکل معمولاً در میان نسل قبل به عنوان گواتر معروف بوده است. بنابراین به هر حرف و صحبتی که در خانواده درمورد گواتر و اضافه وزن ناشی از مشکل غدد پیش آمد دقت کنید زیرا همین ها می تواند به طور غیرمستقیم به مشکلات تیروئید اشاره داشته باشد.
۷. مشکلات کلسترول
بالا رفتن کلسترول، مخصوصاً وقتی به رژیم غذایی، ورزش یا داروهای پایین آورنده کلسترول واکنش پذیر نباشد، می تواند نشانه کم کاری تیروئید باشد. پایین بودن غیرطبیعی کلسترول نیر می تواند نشانه پُرکاری تیروئید باشد.
۸. افسردگی و اضطراب
افسردگی و اضطراب می توانند نشانه هایی از بیماری تیروئید قلمداد شوند. کم کاری تیروئید معمولاً با افسردگی همراه است و پُرکاری آن معمولاً با اضطراب و حملات ترس. افسردگی که به داروهای ضدافسردگی نیز واکنش نمی دهد هم می تواند نشانه یک اختلال تیروئید تشخیص داده نشده باشد.
۹. تغییرات وزن
ممکن است یک رژیم غذایی کم چربی و کم کالری را با یک برنامه ورزشی قوی دنبال کنید اما موفق به پایین آوردن وزنتان نشوید. مشکل در پایین آوردن وزن می تواند نشانه کم کاری تیروئید باشد. در پُرکاری تیروئید نیز ممکن است باوجود خوردن همان مقدار غذای قبل یا حتی بیشتر از آن وزنتان پایین بیاید. تغییرات وزن بی دلیل و غیرطبیعی می تواند نشانه های کم کاری یا پُرکاری تیروئید باشند.
۱۰. خستگی
احساس خستگی وقتی از خواب بیدار می شوید، طوریکه انگار ۸ تا ۱۰ ساعت خواب شب برایتان کافی نبوده است و قادر نیستید فعالیت های روزمره تان را شروع کنید، می تواند نشانه های مشکلات تیروئید باشد. (در پُرکاری تیروئید هم ممکن است فرد دچار بی خوابی شوید و همین باعث خسته ماندن شما در طول روز شود.)
اگر این علائم را در خود مشاهده می کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش کامل تیروئید از شما گرفته و وضعیتتان را ارزیابی کند.
منبع الودکتر