شنیدن این مساله که حمام با یک شمع گرم می شود شاید باور کردنی نباشد امام حمامی وجود دارد که با یک شمع گرم می شود. این مساله به نوع ساخت این حمام بستگی دادر. حتما می پرسید چطور همچین مساله ای امکان پذیر می باشد. ما در این قسمت، راز عجیب گرم شدن حمام با یک شمع را به شما خواهیم گفت.
کشف راز گرم شدن حمام شیخ بهایی با یک شمع
بنا بر نقلی مشهور زمانی که تعدادی محقق انگلیسی میخواستند راز گرم شدن این حمام به کمک شمع را بفهمند با دستکاری در معماری بنا باعث شدند که شمع حمام نیز با مشکل مواجه شود و از آن زمان دیگر این شمع روشن نشده است.
ساختمان حمام شیخ بهایی مربوط به دوره صفوی – قاجار است و در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۶۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
با استفاده از یک سیستم پیچیده مهندسی به مدت طولانی این حمام با یک شمع روشن میشده است.
درباره چگونگی گرم شدن این حمام به کمک شمع شایعات فراوانی وجود دارد، اما تنها نظریه قابل قبول درباره این حمام این است که یک سیستم سفالینه لوله کشی زیرزمینی در حد فاصل آبریزگاه مسجد جامع و این حمام وجود داشته که با روش مکش طبیعی، گازهایی مانند متان و اکسیدهای گوگردی را به مشعل خزینه حمام هدایت میکرده و این گازها به عنوان منبع گرما در مشعل خزینه میسوخته است.
این احتمال وجود دارد که این گازها به طور مستقیم از مواد زاید دفع شده در خود حمام جمع آوری میشده است.
در جریان مرمت خانه شیخ بهایی که در نزدیکی گرمابه قرار دارد در کف زمین تنپوشههای سفالی و چاههای مرتبطی پیدا شده که احتمال دارد مربوط به طراحی حمام باشد.
همچنین با مطالعات باستانشناسی در این منطقه مشخص شد که فاضلاب شهر اصفهان توسط لولههای جمع آوری فاضلاب وارد خزینه حمام میشده است.
در واقع شیخ بهایی طبق محاسباتی دقیقی خزینه حمام را به گونهای طراحی کرده بود که فاضلاب این مکان تبدیل به گاز متان شود.
همچنین بخشی از لجنهای ته نشین شده در این مکان برای تولید بیوگاز مورد استفاده قرار میگرفت، بدین شکل که شیخ بهایی با محاسباتی حجم لجن مورد نیاز برای تولید بیوگاز را مشخص کرده بود و گاز تولید شده به وسیله شعلههایی مخزن آب حمام را گرم میکرد.
بنابراین آب این حمام با سیستم «دم و گاز» یعنی به کمک گاز متان فاضلاب مسجد جامع و چکیدن روغن عصارخانه شیخ بهایی (عصارخانه محلی برای تهیه روغن از دانههای روغن بوده است) در مجاورت حمام روشن میشده است.
اما سوال بعدی این است که چگونه یک شمع میتواند یک مخزن آب را گرم کند؟
در سالهای اخیر یک مخترع مشهدی پس از ۳۰۰ سال با شبیه سازی حمام شیخ بهایی به راز این موضوع پی برد.
علیاصغر برهمند، رئیس انجمن مخترعان خراسان رضوی و طراح شبیه سازیحمام شیخ بهایی مدعی شد که منبع آب این گرمابه از طلا بوده و با توجه به این که طلا رساناترین فلز انتقال گرما است، با حرارت کم انرژی زیادی تولید و آب منبع گرم میشده است.
در طرح شبیه سازی شده به علت دسترسی نداشتن به طلا از مس استفاده شده که در حمام منازل هم قابل استفاده است و موجب صرفه جویی ۳۰ درصدی در مصرف سوخت میشود.
این اثر پژوهشی که به تایید انجمن مخترعان خراسان رضوی رسیده موفق به کسب دو نشان طلای سوئیس در سال ۲۰۰۶ و مدال طلای مسکو ۲۰۰۷ شده است.