با دگزامتازون روانی می شوید!

در این مطلب به بررسی آمپول دگزامتازون و تمام عوارض وحشتناکی که برای بدن دارد پرداختیم. امید است که فقط در صورت نیاز شدید از این آمپول ها تجویز شود.

 

دگزامتازون بدن شما را رسماً به یک پفک تبدیل می کند

کورتونها به شکل قرص و آمپول برای تزریق داخل مفصل و رفع التهاب حاد وجود دارند. در سال های اخیر فرم های شیاف آن نیز برای درمان التهاب روده بزرگ به بازار آمده است.دگزامتازون سریعاً و به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شود.

التهاب گلو و حس خشک شدن ته حلق اولین علائم یک سرماخوردگی عفونی یا ویروسی است. همین که به دکتر مراجعه می کنید در اولین قدم به شما یک آمپول دگزامتازون می دهد برای تزریق و چه حس دل چسبی دارد وقتی آمپول را تزریق می کنید تا چند ساعت بعد تمام ناراحتی ته گلو از بین می رود و فقط علائم ظاهری سرماخوردگی تا پایان دوره همراه شماست. مدتی است تزریق این آمپول زیر سؤال رفته و خیلی ها معتقدند نباید خیلی زیاد دگزامتازون تزریق کرد. از طرف دیگر برخی دکترها هنوز اعتقاد دارند هیچ مشکلی نیست و می توان از این دارو استفاده کرد.

 

دگزامتازون چیست؟

دگزامتازون، قوی ترین دارو و یکی از انواع کورتون است که طولانی ترین اثر را دارد. وقتی بیماری هر هفته یک آمپول دگزامتازون تزریق کند، تأثیر این دارو به طور مداوم در بدن او وجود دارد و عوارض طولانی مدت مثل پوکی استخوان، ضعیف شدن عضلات، ضعیف شدن سیستم ایمنی، چاقی و بسیاری مشکلات دیگر برای او به وجود خواهد آمد. حتی با تزریق یک یا دو بار در ماه نیز چنین عوارضی ایجاد می شود.

متأسفانه تزریق آمپول دگزامتازون برای بیمار، هنگام سرماخوردگی در ایران بسیار شایع است. شاید در ظاهر با تزریق دگزامتازون، علائم سرماخوردگی به سرعت از بین برود، اما به علت اثراتی که این دارو بر تضعیف سیستم ایمنی بدن می گذارد، خطر ابتلا به بیماری های عفونی نیز در بیمار افزایش می یابد. به همین علت، بیمار باید در چنین شرایطی هر نوع علامت ساده همچون تب و بی حالی را جدی بگیرد و به پزشک مراجعه کند؛ زیرا ممکن است در معرض ابتلا به یک بیماری جدی عفونی قرار داشته باشد.

 

فواید دگزامتازون

داروهایی که به نام کورتون شناخته می شوند، در پزشکی امروز از مهم ترین و تأثیرگذارترین داروها برای کاهش التهاب و کنترل بسیاری از بیماری های مزمن محسوب می شوند. درمان حمله آسم، درمان حساسیت شدید، کنترل التهاب در بیماری های روماتیسمی و خود ایمنی و کنترل صدها بیماری حاد و مزمن دیگر ازجمله کاربردهای این داروهاست.

کورتونها به شکل قرص و آمپول برای تزریق داخل مفصل و رفع التهاب حاد وجود دارند. در سال های اخیر فرم های شیاف آن نیز برای درمان التهاب روده بزرگ به بازار آمده است.دگزامتازون سریعاً و به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شود. فرم تزریقی آن نیز از عضله به خوبی جذب می شود. به طور عمده در کبد و مقادیری نیز در کلیه و بافت ها به متابولیت های غیر فعال تبدیل می شود.

 

ایجاد وابستگی

شاید عجیب باشد اما باید بدانید این دارو برای شما ایجاد وابستگی می کند. دلیلش این است که بدن انسان روزانه حدود ۳۰ میلی گرم کورتیزول که کورتون درونی بدن است، تولید می کند. وقتی انسان با استرس جسمی و روحی مواجه می شود، میزان ترشح کورتون به موازات شدت استرس بیشتر می شود و گاهی تا ده برابر کورتون تولید می شود.

کورتون ها، داروهای پرقدرتی هستند و به همین علت داروسازان آنها را به تیغ جراحی تشبیه می کنند.

در بیمارانی که به صورت طولانی کورتون را به شکل دارو وارد بدن خود می کنند، تولید کورتون درونی مختل می شود و به این ترتیب وقتی بیمار در معرض استرس ها و آسیب های جسمی و روحی قرار می گیرد، بدن او قادر به تولید کورتون اضافی نیست و دچار عوارضی مثل ضعف شدید، افت فشارخون و بی حالی می شود.

استفاده طولانی مدت دگزامتازونن در کودکان می تواند منجر به مهار رشد شود

 

عوارض دگزامتازون

کورتون ها، داروهای پرقدرتی است و به همین علت داروسازان آنها را به تیغ جراحی تشبیه می کنند؛ یعنی در علاج بسیاری از بیماری ها قوی ترین ابزار درمانی است که البته می تواند عوارض جدی هم داشته باشد، اما نکته مهم کاربرد درست و بجای آنهاست.

یک دکتر داروساز با اشاره به تضعیف سیستم ایمنی بدن با مصرف طولانی مدت داروهای کورتونی مثل دگزامتازون می گوید: درواقع، زمانی که دچار ورم و التهاب می شویم مثلاً در بیماری های التهابی ریه، روده و مفاصل بدن، کورتون ها قادر به فرونشاندن این التهاب و ورم هستند؛ اما از سوی دیگر، کورتون ها باعث فرونشاندن فعالیت دستگاه ایمنی می شوند و به این علت، این داروها و به ویژه آمپول دگزامتازون در کنترل انواع آلرژی ها به کار می رود، اما مصرف طولانی مدت این داروها نیز شانس ابتلا به انواع عفونت ها و شدت آن را بالا می برد.

یک مورد دیگر که باید قبل از تزریق داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون مورد توجه قرار بگیرد، مسئله ابتلا به آبله مرغان است، البته به جز کسانی که آبله مرغان گرفته اند، در چنین شرایطی، علائم آن فقط به عوارض پوستی خلاصه نمی شود و می تواند علائم بسیار خطرناک دیگری نیز داشته باشد و این نکته بسیار مهمی است که باید در تجویز و مصرف کورتون ها از سوی پزشک و بیمار مورد توجه قرار بگیرد.مصرف مقدار بالای دگزامتازون می تواند اختلالات روانی را تشدید کند. آب مروارید، کاهش یا تاری دید و تکرر ادرار و پرنوشی ، آکنه و افزایش فشار خون از عوارض جانبی دارو هستند.

در مصرف به صورت موضعی، به شکل پماد و قطره یا محلول عوارضی که ممکن است ایجاد شود تحلیل رفتن پوست در استفاده درازمدت، لکه افتادن روی پوست و خشکی پوست، تشدید عفونت های قارچی است. سرخوشی، عوارض گوارشی، تشدید عفونت ها، بی خوابی، پوکی استخوان، ضعف ایمنی، اختلالات هورمونی (نظیر پرمویی، اختلال عادت ماهانه)، حالت نفخ به همراه صدای غرغر در شکم و گرد شدن صورت، اختلال آنزیم های کبدی، تحلیل عضلانی، چرب شدن پوست و تشدید آکنه، تغییرات روحی همه اینها عوارض مصرف خوراکی یا تزریقی این دارو در درازمدت است.

 

بدن سازی و دگزامتازون

نکته جالب دیگر ورود این دارو به باشگاه های بدن سازی است. علاقه مندان به بدن سازی از دگزامتازون تزریقی به عنوان داروی کورتنی برای حجم دهی به عضلات استفاده می کنند. در حالی که پزشکان معتقدند دگزامتازون نه تنها به افزایش حجم عضلات و توان ورزشکاران منجر نمی شود، بلکه باعث افزایش تجزیه عضلات، کاهش توده عضلانی و ضعف آن می شود. همچنین با مصرف این دارو امکان پارگی و آسیب دیدن تاندون ها در ورزشکاران، هنگام انجام حرکات ورزشی به شدت افزایش می یابد.

 

منع مصرف دگزامتازون

مصرف دگزامتازون باوجود فواید درمانی می تواند با مصرف نابجا، عوارض خطرناکی مثل تأخیر در بهبود زخم ها، افزایش فشار، چربی و قند خون را به همراه داشته باشد، زیرا این داروی کورتونی اثربخشی داروهای کنترل قند، فشار و چربی خون را کاهش می دهد و بیمار، فاقد آن که خود بداند در معرض بروز اختلالات خطرناک متابولیکی قرار می گیرد.

این اتفاق ممکن است برای بیمارانی که از داروهای ضد صرع استفاده می کنند رخ بدهد. خانم ها در دوران یائسگی باید نسبت به عوارض دگزامتازون آگاه باشند چون شانس ابتلا به پوکی استخوان را بالا می برد. استفاده طولانی مدت دگزامتازونن در کودکان می تواند منجر به مهار رشد شود. از طرف دیگر بعد از مصرف طولانی مدت این دارو ممکن است تست های بررسی عملکرد محور هیپوتالاموس ، هیپوفیز، غده فوق کلیوی دچار اختلال شود.

در اروپا به طورکلی داروهای تزریقی در درمان های سرپایی تجویز نمی شود

 

دقت کنید

در مواردی که باید این دارو را به شکل قرص مصرف کنید، برای به حداقل رساندن تحریک گوارشی باید بعد از غذا مصرف شود. هرگز دارو را بعد از استفاده طولانی (بیش از ۳ هفته ) ناگهان قطع نکنید. در طول درمان ، مصرف سدیم باید محدود شود و مصرف مکمل های حاوی پتاسیم بیشتر شود. معاینات چشم پزشکی در طول درمان درازمدت، به طور مرتب باید انجام شود.دگزامتازون به عنوان عامل سرطان شناخته نمی شود اما به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند، می تواند فرد را مستعد سرطان هم بکند.

 

مصرف دگزامتازون در بارداری

در این دوران حساس خانم ها برای مصرف هر دارویی باید از پزشک خود اجازه دارا باشند. به خاطر سلامت جنین بهتر است هیچ دارویی خودسرانه مصرف نشود. دگزامتازون از نظر مصرف در حاملگی جزو گروه c است؛ یعنی نه جزو داروهای بی خطر است و نه جزو داروهای خطرناک.در صورت صلاح دید پزشک در برخی موارد می توان با قبول برخی عوارض جانبی از این دارو استفاده کرد. مصرف خودسرانه به ویژه در حاملگی کاملاً ممنوع است؛ زیرا ممکن است باعث سرکوب غده فوق کلیه در جنین شود.

 

چاقی و دگزامتازون

اگر به دنبال چاق شدن هستید حتماً در پیشنهادهایی که به شما شده نام دگزامتازون هم بوده. دگزامتازون اشتها را زیاد می کند. علاوه بر آن از طریق ایجاد تورم در بدن شما را چاق می کند. در حقیقت یکی از عوارض استفاده زیاد از کورتون ها ایجاد تورم تدریجی در بدن و افزایش میزان چربی است که باعث پف کردن فرد می شود. در نتیجه بیمار احساس می کند که چاق و قوی بنیه شده است؛ اما حقیقت این است که تمام کورتون ها در استفاده مکرر باعث تحلیل رفتن عضلات و پوکی استخوان می شوند. در حقیقت این دارو بدن شما را رسماً به یک پفک تبدیل می کند.

 

دگزامتازون در اروپا

ممنوعیت مصرفی برای دگزامتازون در کشورهای اروپا موجود نیست. اما نکته مهم این است که در اروپا به طورکلی داروهای تزریقی در درمان های سرپایی تجویز نمی شود. کشورهای اروپایی در ارائه داروهای تزریقی محدودیت دارند.نباید انتظار داشته باشیم برای همه مشکلات داروهای قوی خصوصاً تزریقی تجویز شود.

بیمار باید در شرایط خاصی باشد تا بتوان برای او داروی تزریقی در نظر گرفت. مثلاً بیمار یا باید قادر به بلع نباشد و یا در شرایط حادی قرار داشته باشد که لازم باشد هرچه سریع تر دارویی به بدن او وارد شود تا شرایط به حد تقریب نرمالی برسد یا زمانی که دارو فقط به شکل تزریقی موجود است و نوع دیگری ندارد.

در این شرایط مجبوریم از داروهای تزریقی استفاده کنیم؛ در غیر این صورت تجویز داروهای خوراکی، موضعی و یا حتی شیاف به داروهای تزریقی ارجحیت دارد. علت این است که آمارها نشان می دهد فارغ از نوع دارو تا ۵ درصد احتمال ایجاد عارضه از خود تزریق وجود دارد؛ حتی اگر این تزریق آب مقطر باشد. به هرحال آبسه و ورم و… ناشی از تزریق هم خود به عنوان عارضه برشمرده می شود.

 

دارو فاقد نسخه

از دیگر مشکلاتی که در کشور ما زیاد دیده می شود فروش دارو فاقد نسخه است. دگزامتازون عوارض شایعی دارد که باید در مواقعی که نیاز به مصرف این دارو نیست مصرف نشود. حتی در بسیاری از موارد مردم به طور خودسرانه این دارو را فاقد نسخه دریافت می کنند که این کار بسیار خطرناک است.این دارو جزو لیست داروهای مجاز برای ارائه فاقد نسخه نیست اما آنچه در عمل اتفاق می افتد این است که متأسفانه افراد به اصرار ممکن است فاقد نسخه این دارو را دریافت کنند.

منبع: آکا 

این داروها موی زائد را زیاد می کنند