بابونه گیاهی است یکساله به ارتفاع تا 40 سانتیمتر که بهطور خودرو در بسیاری از نقاط میروید. ساقه این گیاه دارای انشعابات زیادی است که منتهی به کاپیتولهایی به قطر تا 2 سانتیمتر میشود. با اینکه گیاه به طور خودرو میروید، ولی به علت استفاده زیاد از آن در جهان، در سطوح وسیعی کشت میگردد. این گیاه در نقاط مختلف ایران از جمله لرستان، خوزستان و استان تهران به صورت خودرو میروید.
بابونه از زمان رومیها به علت خواص دارویی مورد توجه بوده و در درمانهای سنتی به عنوان ضداسپاسم و مسکن، برای درمان بیماریهای گوارشی و روماتیسم استفاده میشده است.
بابونه بومی نواحی جنوبی و شرقی اروپا و غرب آسیاست. در حال حاضر، در بیشتر نقاط اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا کشت میشود. مقدار زیادی از گیاه، توسط کشورهای آرژانتین، مصر، بلغارستان و مجارستان و مقدار کمتری توسط اسپانیا، چک و اسلواکی سابق و آلمان، تولید شده و به فروش میرسد.
چای بابونه برای درمان عفونتهای انگلی (کرمها) مصرف میشده است. همچنین بابونه در رنگ مو به عنوان نرمکننده به کار میرود. از اسانس گیاه در تنباکوی سیگار نیز استفاده میگردد.
از بابونه برای شستوشوی زخم و نرم کردن بافتهای نکروز و گرانولشده (بافتهای سفت و سختشده) استفاده میشود. بر اساس گزارشها، بابونه دارای خواص ضدالتهاب، ضدباکتری، قابض و خوشبوکننده است. فرآوردههای متفاوت این گیاه برای درمان استفراغ، کولیک، تب، نفخ و کیستها به کار میرود.
به صورت موضعی ضدالتهاب و به صورت خوراکی دارای خواص ضداسپاسم، ضدنفخ، مقوی معده، ضداستفراغ، ضداسهال، ضدورم، ضدکرم و آرامبخش میباشد. استفاده اصلی خوراکی آن جهت رفع مشکلات رودهای – معدهای از جمله کرامپ، کولیت، نفخ و گاستریت است. استعمال خارجی و موضعی نیز برای رفع مشکلات پوست و غشای مخاطی، از جمله حل کردن بافتهای نکروزشده، ورم، التهاب، محافظ زخم و جوشها میباشد.
خواص مصرف بابونه:
*از مهمترین خواص بابونه تقویت معده، درمان زخم معده و ورم معده است و این گیاه به آسانی این مرض را درمان می کند. بیشتر کسانی که درد و سوزش معده دارند، می توانند با خوردن چای غلیظ بابونه سلامتی خود را دوباره به دست بیاورند. بدین منظور روزانه به صورت ناشتا ۳ الی ۴ قاشق گیاه بابونه را در یک لیوان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کرده و سپس بعد از ۱۵ دقیقه صبحانه را میل نمایید. خوردن چای غلیظ بابونه را به مدت ۲ هفته ادامه دهید تا تأثیر بسزای آن را بر معده مشاهده نمایید.
*برای رفع ورم روده مؤثر است، همچنین برای رفع کرم معده و روده استفاده می کنند.
*بابونه اعصاب و قوای جنسی را تقویت می کند. خوردن 5 گرم ریشه بابونه با سرکه رقیق محرک نیروی جنسی است (ریشه بابونه گرم تر و خشک تر از گل بابونه است).
*بابونه مقوی مغز است.
*درارآور و قاعده آور است، همچنین استفاده از بابونه سنگ مثانه را خرد و دفع می کند. اگر کسی قطره قطره ادرار می کند به او چای بابونه دهید تا درمان شود.
*برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است و عفونت های
*ناشی از سرماخوردگی را از بین می برد.
*این گیاه ترشح شیر را در مادران شیرده افزایش می دهد.درمان کننده سردرد و میگرن است.
*بابونه ضدنفخ است.
*بابونه درمان کننده کمی ترشحات عادت ماهیانه و تسکین دهنده دردهای عادت ماهیانه است.
*برای درمان چشم درد، بابونه را در سرکه ریخته و بخور دهید.
*برای تسکین دردهای عضلانی چای بابونه بنوشید.
*برای تسکین درد در هنگام دندان درآوردن بچه ها، به آن ها چای بابونه بدهید.
*جویدن بابونه برای التیام زخم های درمان مفید است.
*بابونه تب بر و تسکین دهنده درد است برای تسکین درد، چند قطره اسانس بابونه را با یک قاشق روغن بادام مخلوط کرده و روی محل های دردناک بمالید درد را تخفیف می دهد.
*مصرف دم کرده بابونه به شکل ناشتا مقوی معده، مقوی و بادشکن است.
*برای رفع بی خوابی و داشتن یک خواب آرام و راحت، کافی است ده دقیقه قبل از اینکه به رختخواب بروید یک فنجان چای بابونه بنوشید.
*بابونه درمان کننده بی اشتهایی است.
*چای بابونه درمان کننده کم خونی است. به خاطر همین خاصیت خانم ها و دختران می توانند برای درمان کم خونی شان از آن استفاده کنند.
*بابونه برای رفع زردی مفید است.
*حمام بابونه اثر نیرو دهنده دارد. برای این منظور چند قطره اسانس بابونه را در وان حمام ریخته مدت یک ربع ساعت در آن دراز بکشید.
*اسانس بابونه مخلوط با روغن بادام برای رفع ناراحتی های پوستی نظیر اگزما، کهیر و خارش مفید است.
*بابونه ضدآلرژی است.
*برای رفع گوش درد و سنگینی گوش، یک قطره روغن بابونه را در گوش بچکانید.
*اسانس بابونه چون اثر قی آور دارد در مورد مسمومیت های غذایی مصرف می شود.
*روغن بابونه را برای از بین بردن کمردرد، درد مفاصل و نقرس روی محل درد بمالید.
*با چای بابونه اگر موهای بلوند را بشویید آن ها را روشن تر و شفاف تر می کند.
*آن هایی که یائسه شده اند بهتر است همه روزه چای بابونه بنوشند زیرا اختلالات یائسگی را برطرف می کند.
*بخور گل بابونه جهت بهبود آکنه و جوش های صورت نیز توصیه شده است.
*بابونه، مدر، معرق و محلل ورم ها است.
*استفاده از بخور دم کرده ی بابونه بر روی صورت، باعث شادابی و تجدید حیات سلول های بشره پوست می شود.
*عصاره بابونه در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی، مانند دئودورانتها، فرآوردههای مربوط به مو، کرم، ژل، لوسیون، پماد و محلولهای حمام به کار میرود. همچنین از بخور آن برای نزلههای بینی، (زکام) گلو و برونشها استفاده میشود.
طرزتهیه چای بابونه
روی 2-1 گرم از گلهای خردشده، یک لیوان آب جوشیده ریخته، سر آن را بپوشانید و 15-10 دقیقه بگذارید بماند؛ سپس آن را صاف کرده و میل کنید. البته عصارههای هیدروالکلی استانداردشده، دارای اثرات بهتری نسبت به عصاره آبی (دمکرده یا جوشانده) هستند.
در آلمان از عصاره بابونه، بهطور مستقیم یا مخلوط با گیاهان دیگر استفاده بسیاری میشود. دستکم 90 فرآورده، حاوی بابونه در آلمان تولید میشود. میزان مصرف سالانه آلمان، بیش از چهار هزار تن بابونه است و بیشترین داروهای مصرفی در آلمان از بابونه، جهت مشکلات رودهای – معدهای، مشکلات پوست و به عنوان ضدالتهاب و ورم است.
طریقه و میزان مصرف:
با توجه به اینکه از بابونه، محصولات صنعتی بسیار متنوع، همچنین محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی استاندارد تهیه میشود، میتوان آن را به صورت دمکرده نیز مصرف کرد. برای این کار روی 8-2 گرم گل، یک لیوان آب در حال جوشیدن بریزید و 15-10 دقیقه به حال خود بگذارید تا دم بکشد (بهتر است در ظرف پوشیده باشد). سپس محلول را صاف کرده و میل کنید.
این میزان میتواند تا سه بار در روز تکرار شود. کودکان نیز میتوانند از این دمنوش استفاده کنند؛ فقط میزان گیاه باید در هر نوبت، 2 گرم باشد.
از عصارهالکلی بابونه، بزرگسالان میتوانند 4-1 میلیلیتر، سه نوبت در روز و کودکان به میزان 2-6/0 میلیلیتر، یک نوبت در روز استفاده کنند. توصیه میشود کودکان کمتر از سه سال از این فرآوردهها استفاده نکنند.
استفاده موضعی:
محلولهایی از بابونه که بخواهند برای کمپرس، غرغره یا شستوشو مورد استفاده قرار گیرند، باید غلظتی حدود 10-3 درصد داشته باشند. برای این کار 10-3 گرم گل بابونه را با 100 میلیلیتر آب به مدت 10-5 دقیقه بجوشانید؛ سپس آن را صاف کرده و پس از سرد شدن استفاده کنید. برای محلول حمام نیز از 5 گرم در لیتر به طریقی که ذکر شد استفاده نمایید. همچنین برای بخور دادن از 6 گرم در لیتر میتوان استفاده کرد؛ به این صورت که 6 گرم گل را با 1 لیتر آب تا حد بخار کردن، بجوشانید و سپس صورت خود را روی بخار بگیرید. بهتر است حولهای روی سر انداخته شود تا بخارات آن هدر نرود. در صورتی که بخواهید از عصاره گیاه برای حمام یا بخور استفاده کنید، میتوانید از غلظت 8/0 گرم در لیتر، عصاره الکلی گیاه استفاده نمایید. به این شکل که 8/0 گرم از عصاره الکلی را به 1 لیتر آب اضافه کرده و آن را به صورت حمام یا جوشاندن برای بخور استفاده کنید. مطالعات جدید نشان داده است که کمپرس دو بار در روز میتواند اثری مانند پماد کورتیزون یک درصد برای بهبود پوست اطراف ناحیه کولوستومی داشته باشد.
عوارض مصرف بابونه شامل موار زیر می باشد:
بابونه ممکن است گاهی مخلوط با گردههای حساسیتزا باشد و حساسیت ایجاد نماید. همچنین استفاده زیاد خوراکی آن میتواند باعث تهوع، استفراغ و راشهای پوستی گردد.
ضددرد، ضدکرم، ضد چسبندگی پلاکتها، ضدحساسیت، ضدآلزایمر، ضدآرتریت، ضدباکتری، ضدافسردگی، ضدادم، ضدهیستامین، ضدورم، ضداکسیدان، ضدقارچ، ضدتب، ضدعفونیکننده، ضداسپاسم، ضدزخم، ضدویروس، ضدنفخ، CNS دپرسانت، ملین، معرق، هضمکننده، تهوعآور، قاعدهآور، خلط آور، محافظ معده، محافظ کبد، کاهشدهنده پرفشاری خون، محرک ایمنی بدن، مسکن و محافظ آثار مخرب اشعهها بر بدن.
بهداشت نیوز