باید بدانید که برای درمان سریع سرماخوردگی علاوه بر بخور نخورهای معمولی که همه از آن آکاهید، برخی کارهای عادی روزمره را نیز باید به روال زندگی تان اضافه کنید تا در اسرع وقت حالتان خوب شود.
نکاتی که برای درمان سرماخوردگی لازم است بدانید
تمام سلول های بدن برای فعالیت نیازمند اکسیژن هستند. این گاز از طریق دستگاه تنفسی و گردش خون به بدن می رسد و دی اکسیدکربن که محصول زائد فعل و انفعالات در بدن است نیز به وسیله همین دستگاه ها از بدن خارج می شود. اکسیژن از طریق دیواره ریه ها به درون سرخرگ ها انتشار می یابد تا در سراسر بدن انتقال پیدا کند. دی اکسیدکربن نیز برای خروج از بدن، از طریق سیاهرگ ها به درون ریه ها منتشر می شود و وارد هوای بازدم می شود.
سلامتی مجاری تنفسی وابسته به دریافت هوای فاقد میکرب و آلودگی است. بیش از 200 نوع ویروس شناخته شده که بر دستگاه تنفسی فوقانی اثر می کنند و سبب سرماخوردگی می شوند. در اغلب موارد، سرماخوردگی ها خفیف بوده و به طور معمول در طی یک هفته بهبود می یابند.
سرماخوردگی معمولی با حساسیت ( آلرژی ) و آنفلوانزا متفاوت است. آنفلوانزا ( INFLUENZA ) نامی است که به عفونت ویروسی بسیار شدید نسبت داده می شود و این عفونت نیز بر دستگاه تنفسی فوقانی تأثیر می گذارد. نام آنفلوانزا از این باور قدیمی منشأ می گیرد که این بیماری را ناشی از تأثیرات ماوراءالطبیعه می دانسته اند.
علایم سرماخوردگی به طور معمول دو تا سه روز پس از ورود ویروس به بدن ظاهر می شود. شایع ترین علائم شامل : گلودرد، گرفتگی بینی، آب ریزش بینی، سرفه، عطسه و درد در قسمت های دست و پا است. خستگی، ریزش آب از چشم ها و اشکال در خوابیدن نیز ممکن است رخ دهد.
در صورتی که علائم، بیش از یک هفته باقی بمانند و با سردرد شدید ، ضعف ، از دست دادن اشتها و تشنگی همراه شوند، احتمال این که بیماری به علت ویروس آنفلوانزا باشد بیشتر است. بروز تب نیز به طور معمول شایع است. باید توجه کرد که در موارد عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی، علت بیماری را نمی توان برطرف کرد و فقط درمان علائم امکان پذیر است.
به هنگام سرماخوردگی استراحت زیاد، مصرف فراوان مایعات و قرقره کردن آب نمک ولرم به بهبود علائم کمک می کند. مصرف قرص های مسکن به رفع سردرد و کاهش تب کمک می کنند. تنها در مواردی که به دنبال عفونت ویروسی، عفونت باکتریایی نیز بروز می کند، آنتی بیوتیک ها مفید واقع می شوند.
گیاهان دارویی مفیدی نیز برای درمان سرماخوردگی وجود دارند.
کودکان ، سالمندان، زنان باردار و افراد دچار بیماری هایی از قبیل دیابت و بیماری های کلیوی به توصیه های پزشکی بیشتری نیاز دارند. گاهی اوقات برای افراد سالمند، به منظور پیشگیری از ابتلا به عفونت، استفاده از واکسن توصیه می شود. برای جلوگیری و درمان سرماخوردگی روش های مختلفی وجود دارد که ما در اینجا به جنبه تغذیه ای آن می پردازیم.
چه غذاهایی برای سرماخوردگی مفید هستند؟
برای این که سیستم ایمنی بدن به بهترین نحو به وظیفه اش که مبارزه علیه ویروس های سرماخوردگی و آنفلوانزا است، عمل کند باید مواد مغذی حیاتی را دریافت کند.
مکمل های تغذیه ای مفیدی نیز برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی توصیه شده است.
مواد غذایی مفید برای درمان سرماخوردگی شامل موارد زیر است :
-ویتامین C ؛ منابع غذایی اصلی تأمین کننده ویتامین C شامل : مرکبات ( پرتقال ، گریپ فروت، انواع لیمو و نارنگی )، انواع توت، گوجه فرنگی ، فلفل دلمه ای ، توت فرنگی ، سیب زمینی و سبزیجات برگ سبز از قبیل انواع کلم. دریافت زیاد و منظم ویتامین C به کاهش بروز، شدت و طول مدت سرماخوردگی کمک می کند.
– غلات سبوس دار و حبوبات؛ منابع غذایی مناسب یکی از ویتامین های گروه B به نام پانتوتنیک اسید هستند. کمبود پانتوتنیک اسید، سبب بروز عفونت های مکرر دستگاه تنفسی فوقانی می شود.
– سیر دارای آهن، روی و آلیسین (ALICIN ) است که سبب تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر عفونت های ویروسی می شود.
– ماهی قباد، قزل آلا، ساردین و ماهی های روغنی منبع غنی اسیدهای چرب اُمگا- 3 هستند. همچنین تخم کتان، تخمه کدو حلوایی و روغن شاه دانه نیز از دیگر منابع خوب اُمگا- 3 هستند.
– دانه کنجد، تخمه کدو حلوایی و آفتاب گردان منابع غنی اسیدهای چرب اُمگا-6 هستند. این اسیدهای چرب به سلول های دستگاه تنفسی در مبارزه علیه عفونت های سرماخوردگی کمک می کنند.
– جگر، انواع ماهی از جمله قزل آلا، قباد و شاه ماهی، کره و تخم مرغ منابع ویتامین A هستند. هویج ، انبه ، سیب زمینی، زردآلو ، کدو حلوایی و سبزیجات سبز تیره نیز تأمین کننده بتاکاروتن هستند که در بدن به ویتامین A تبدیل می شوند. عفونت های مکرر تنفسی در کودکان با کاهش ذخائر ویتامین A مرتبط است. یک رژیم غذایی متنوع که دارای این مواد غذایی باشد، مواد لازم برای یک کودک در حال رشد را تأمین می کند.
– تخم مرغ ، ماهی، مرغ، گوشت قرمز بدون چربی، لبنیات ، حبوبات، مغزها، دانه ها و غلات سبوس دار تأمین کننده پروتئین هستند. کمبود دریافت پروتئین خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.
– گوشت، شیر، غلات و حبوبات تأمین کننده ویتامین های B6 و پانتوتنیک اسید هستند که برای تأمین سلامتی سیستم ایمنی از اهمیت بسیاری برخوردارند.
– غلات صبحانه ( برشتوک )، نان و عصاره مخمر تأمین کننده اسید فولیک هستند که برای سلامتی و تقویت سیستم ایمنی ضروری است. به علاوه چغندر، لوبیا چشم بلبلی و انواع کلم منابع مناسبی از فولات ( اسید فولیک ) هستند.
– گوشت های قرمز بدون چربی و غلات سبوس دار حاوی روی هستند. سایر منابع غذایی حاوی روی شامل : جوانه گندم ، آجیل ، بادام زمینی، گردو، جگر ، مرغ ، بوقلمون، ماهی، میگو، تخم مرغ ، لوبیا خشک ، شیر و لبنیات است. روی یک ماده معدنی مورد نیاز برای سیستم ایمنی است.
در سرماخوردگی از چه غذاهایی پرهیز کنیم؟
غذاهای آماده ی بسته بندی شده و کنسروها از لحاظ ویتامین ها و موادمعدنی فقیر هستند. بنابراین به جای مصرف این نوع غذاها از انواع میوه و سبزیجات تازه، ماهی، غلات، مغزها و دانه ها استفاده کنید.
– ارتباط بین مصرف قرص های ویتامین C و سرماخوردگی به طور وسیعی مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیقات نشان داده ، این قرص ها که روزانه 500 تا 1000 میلی گرم ویتامین C را برای بدن تامین می کنند، نمی توانند از عفونت پیشگیری کنند، در حالی که به کاهش شدت و احتمالاً طول مدت سرماخوردگی کمک می کنند.
در برخی موارد با دریافت 1000 میلی گرم مکمل ویتامین C در روز طی یک دوره طولانی، علائم به میزان 15 درصد کاهش یافت. ویتامین C باعث افزایش سطح اینترفرون در بدن می شود که این ماده با عفونت ها مبارزه می کند. همچنین ویتامین C از جمله آنتی اکسیدان هایی است که به حفاظت از پوشش داخلی مجاری تنفسی در برابر انواع عفونت کمک می کند.
– مصرف مکمل ریزمغذی های خاص شامل 20 میلی گرم روی ، 100 میکروگرم سلنیوم ، 120 میلی گرم ویتامین C ، 15 میلی گرم ویتامین E و 6 میلی گرم بتاکاروتن در مطالعات مختلف سبب کاهش بروز عفونت های تنفسی در سالمندان طی درمان های طولانی مدت شده اند.
– در بررسی های بالینی مختلف نشان داده شده است که قرص های مکیدنی ” روی” سبب بهبود علائم سرماخوردگی می شوند. البته بعضی مطالعات نیز نشان داده که این قرص ها هیچ اثری بر علائم سرماخوردگی ندارند. به علاوه باید توجه کرد که دریافت روی به میزان بیش از 150 میلی گرم در روز می تواند امکان ابتلا به عفونت را افزایش دهد. بنابراین قبل از اقدام به هر نوع درمانی، باید تحت نظر پزشک باشید و به توصیه های او عمل کنید.
– قرص سیر یا کپسول های حاوی عصاره سیر ممکن است به پیشگیری از سرماخوردگی کمک کند. علت این تأثیر خواص ضد ویروسی رنگدانه گیاهی ” آلیسین ” است.
– استفاده از بُخور به رفع گرفتگی بینی کمک می کند. برای این کار، برای 10 دقیقه سرتان را روی بخارات یک ظرف آب در حال جوشیدن بگیرید. بهتر است دستمال یا حوله ای را روی سر بگذارید و این عمل را سه بار در روز تکرار کنید. می توانید مقداری روغن مِنتول ( MENTHOL ) یا عصاره اوکالیپتوس به آب در حال تبخیر اضافه کنید تا عمل تنفس را تسهیل کند.
– مایعات فراوانی مصرف کنید. در طول حملات شدید آنفلوانزا، بهتر است از مایعات مقوی و مغذی مثل انواع سوپ و آش در وعده غذایی اصلی استفاده کنید. البته به شرطی که دارای انواع موادمغذی به مقدار متعادل و متناسب باشد.
– تا جایی که می توانید بخوابید و استراحت کنید. سیستم ایمنی برای تجدید قوا به استراحت نیاز دارد. عدم توجه به علائم یک عفونت ویروسی و کار و فعالیت شدید در حین بیماری، مدت بیماری را طولانی تر می سازد.
ماهنامه دنیای تغذیه