کلیه یک عضو لوبیایی شکل است که نقش بسیار مهمی در بدن ایفا می‌کند. از جمله وظایف کلیه می‌توان به فیلتر کردن خون، دفع ضایعات از طریق ادرار، تولید هورمون و حفظ تعادل مواد معدنی و مایعات درون بدن نام برد. فشار خون بالا، بیماری قلبی، هپاتیت C، ویروس HIV و دیابت برای سلامتی کلیه یک خطر محسوب می‌شوند. زمانی که کلیه‌ها آسیب ببینند وبه درستی کار نکند، مایعاتی در بدن ایجاد می‌شود و ضایعات درون خون تجمع پیدا می‌کنند. داشتن یک رژیم غذایی و پرهیز از برخی مواد غذایی، از انباشت مواد زائد در خون جلوگیری می‌کند، عملکرد کلیه را بهبود می‌بخشد و از آسیب بیشتر آن جلوگیری می‌کند.
ارتباط بین مواد غذایی و بیماری‌های کلیوی
رژیم غذایی و پرهیز بستگی به مرحله‌ی بیماری دارد. برخی از افراد مبتلا به نارسایی کلیوی که نیاز به دیالیز دارند، رژیم غذایی خاصی را باید رعایت کنند. دیالیز نوعی درمان است که آب اضافی را حذف و ضایعات را فیلتر می‌کند. رژیم غذایی از تشکیل مواد شیمیایی و مغذی خاص در خون جلوگیری می‌کند. در برخی از افراد کلیه‌ها نمی‌توانند سدیم، پتاسیم و فسفر بیش از حد را از بدن خارج کنند. کلیه های آسیب دیده همچنین ممکن است مشکل فیلتر کردن مواد زائد ناشی از متابولیسم پروتئین را داشته باشند. بنابراین مقدار پروتئین مصرفی در این افراد باید کم باشد. با این حال افرادی که در مراحل نهایی دیالیز هستند، به پروتیئن بیشتری در رژیم غذایی خود هستند.
مواد غذایی که نباید مصرف شود.
1. آووکادو
آووکادو اغلب به دلیل داشتن خواص مغذی از جمله چربی سالم، قند، فیبر و آنتی اکسیدان مورد استفاده قرار می گیرد. آووکادو یک منبع غنی از پتاسیم است. میزان پتاسیم آووکادو دو برابر پتاسیم موجود در موز است. بنابراین آووکادو برای بیماری‌های کلیوی به خصوص در زمان منع مصرف پتاسیم یک سم به شمار می‌رود.
2. غذاهای کنسرو شده
مواد غذایی کنسرو شده مانند انواع سوپ‌ها، سبزیجات و تن ماهی به دلیل کم هزینه بودن و سادگی آماده شدن طرفداران زیادی دارد. برای نگهداری و ماندگاری بالای این محصولات مقدار زیادی نمک به آنها اضافه می‌شود. بنابراین سطح سدیم بالای غذاهای کنسروی، آنها را به موادی مضر برای بیماران کلیوی تبدیل کرده است.
4. برنج قهوه‌ای
برنج قهوه‌ای مانند گندم کامل، یک دانه‌ی کامل است که میزان پتاسیم و فسفر آن بیش از نمونه‌ی سفید آن است. بلغور، گندم سیاه، جو و ذرت می‌توانند جایگزین مناسبی برای برنج قهوه‌ای باشند.
5. موز
موز به عنوان میوه‌ای حاوی پتاسیم فرآوان شناخته شده است. در حالی که میزان سدیم طبیعی موجود در موز کم است، اما یک عدد آن تقریبا حاوی 422 میلی‌گرم وتاسیم است. بسیاری از دیگر میوه های گرمسیری نیز محتوی پتاسیم بالا هستند. با این وجود، آناناس حاوی پتاسیم قابل ملاحظه‌ای نسبت به سایر میوه های گرمسیری است و می تواند جایگزین مناسب تر و در عین حال خوشمزه‌تری برای موز باشد.
6. پرتقال و آب پرتقال
پرتقال و آب پرتقال بیشتر به داشتن ویتامین C فرآوان شناخته می‌شوند اما با این حال منابع غنی از پتاسیم هستند. یک پرتقال بزرگ (184 گرم) 333 میلی گرم پتاسیم را فراهم می کند. علاوه بر این، 473 میلی گرم پتاسیم در یک فنجان (8 اونس مایع) آب پرتقال (20، 21) وجود دارد. با توجه به میزان پتاسیم موجود در آنها، پرتقال و آب پرتقال به احتمال زیاد باید از رژیم غذایی کلیوی اجتناب و یا محدود شود. انگور، سیب و نخود فرنگی، و همچنین آب های مربوط به آنها، همه جایگزین های خوب برای پرتقال و آب پرتقال هستند، چرا که پتاسیم کمتری دارند.
7. گوشت فرآوری شده
گوشت فرآوری شده بیماری‌های مزمن فرآوانی را به وجود آورده است که این به دلیل وجود مواد نگهدارنده در آنها است. گوشت فرآوری شده گوشتی است که شور، خشک، و یا کنسرو شده است. برای نمونه می‌توان هات داگ، بیکن، پپرونی، و سوسیس را نام برد. گوشت فرآوری شده معمولا حاوی مقادیر زیادی نمک است، که به عنوان طعم دهنده اضافه می‌شود. علاوه بر این، گوشت فرآوری شده پروتئین زیادی دارد. اگر به شما گفته شده است که مصرف پروتئین خود را کنترل کنید، مهم است که گوشت فرآوری شده را نیز به همین دلیل محدود کنید.
8. ترشی، زیتون
ترشی، زیتون‌های پرورده طعم دهنده‌ی همه نمونه های غذاهای سالم هستند. معمولا در طول فرآیند پخت ترشی، مقدار زیادی نمک اضافه می شود. به عنوان مثال، یک قطره ترشی می تواند حاوی بیش از 300 میلی گرم سدیم باشد. به همین ترتیب، 244 میلی گرم سدیم در 2 قاشق غذاخوری ترشی شیرین وجود دارد. زیتون پرورده نیز شور است. پنج زیتون ترشی سبز حاوی حدود 195 میلی گرم سدیم است. بسیاری از فروشگاه های مواد غذایی، سدیم موجود در انواع سس، ترشی و زیتون را کاهش دادند که حاوی سدیمی کمتر از انواع سنتی هستند. با این حال، هنوز میزان سدیم آن بالا می‌باشد و به طور کلی به هیچ عنوان برای بیماران دارای آسیب‌های کلیه تجویز نمی‌شود.