پوست وسیع‌ترین و گسترده‌ترین ارگان بدن است که باید در برابر تابش اشعههای فرابنفش خورشید محافظت شود. نخستین توصیه‌ی متخصصان پوست این است که از کرم های ضد آفتاب مناسب پوست خود استفاده کنید. علاوه‌بر استفاده از کرم‌های ضدآفتاب، ویتامین‌ها نیز در حفظ سلامت پوست و نیز حفظ جوانی پوست نقش بسزایی دارند. بهترین ویتامین ها برای پوست عبارت‌اند از ویتامین E، ویتامین C، ویتامین D و ویتامین K که هم در مکمل های غذایی و هم در محصولات مراقب از پوستیافت می‌شوند. در ادامه قصد داریم به معرفی این ویتامین‌های ضروری و اهمیت‌شان برای پوست بپردازیم.
ویتامین D برای پوست
ویتامین D یکی از بهترین ویتامین ها برای پوست است. این ویتامین بیش از هر روش دیگری بر اثر جذب پوستیِ نور آفتاب در بدن ساخته می‌شود. طی این فرایند، کلسترول پوست به ویتامین D تبدیل می‌شود. ویتامین D سپس توسط کبد و کلیه‌ها جذب می‌شود و جهت کمک به ساخت سلول‌های سالم به نقاط مختلف بدن انتقال می‌یابد. رنگ پوست ازجمله عوامل متأثر از ویتامین D است. همچنین ویتامین D به درمان پسوریازیس (بیماری پوستی مزمن خودایمنی) کمک می‌کند.
کَلسیتریول نسخه‌ی مصنوعی نوعی ویتامین D است که به‌طور طبیعی در بدن انسان تولید می‌شود. این کرم موضعی در درمان مبتلایان به پسوریازیس مؤثر واقع شده است. درنتیجه‌ی پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ انجام شد، پژوهشگران دریافتند که مصرف موضعی کلسیتریول موجب کاهش التهاب و تحریک پوستی در مبتلایان به پسوریازیس شد و عوارض جانبی خیلی کمی برجای گذاشت.
طبق توصیه‌ی مؤسسه‌ی لینوس پاولینگ واقع در دانشگاه ایالتی اورِگان، مقدار مجاز دریافت ویتامین D در روز ۶۰۰ IU (واحد بین‌المللی) است. این مقدار در زنان باردار یا افراد بالای ۷۰ سال می‌تواند بیشتر باشد. راهکارهای تأمین ویتامین D مورد نیاز بدن عبارت‌اند از:
• قرارگیری روزانه ۱۰ دقیقه درمعرض نور آفتاب (اگر دارای سابقه‌ی خانوادگی سرطان پوست هستید، حتما درمورد آفتاب‌گرفتن از پزشک متخصص اجازه بگیرید)؛
• مصرف خوراکی‌های غنی‌شده مانند غلات صبحانه، آب‌پرتقال و ماست؛
• مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D طبیعی مانند ماهی سالمون، تُن و کاد.
ویتامین C
ویتامین C به‌فراوانی در اِپیدِرم (لایه‌ی بیرونی پوست) و دِرم (لایه‌ی داخلی پوست) یافت می‌شود. ویتامین C به‌دلیل برخورداری از خواص آنتی اکسیدانی و درنتیجه ضدسرطانی‌بودن و نیز نقشی که در تولید کلاژن ایفا می‌کند، در حفظ سلامت پوست مؤثر است. از همین‌روست که ویتامین C ازجمله محتویات اصلی محصولات ضدپیری به‌شمار می‌رود.
مصرف ویتامین C به‌شکل خوراکی موجب افزایش تأثیر کرم ضدآفتاب در محافظت از پوست در برابر تابش اشعههای فرابنفش خورشید می‌شود، چراکه ویتامین C از تخریب سلولی می‌کاهد و نیز در فرایند التیام زخم و جراحات مؤثر است. همچنین ویتامین C به‌دلیل نقشی که در سنتز کلاژن طبیعی بدن ایفا می‌کند، در به‌تأخیر انداختن علائم پیری مؤثر است. التیام پوست‌های آسیب‌دیده و حتی در مواردی کاهش ظاهر چین و چروک ها از دیگر فواید ویتامین C به‌شمار می‌رود. مصرف کافی ویتامین C در ترمیم و پیشگیری از خشکی پوست نیز کارساز است.
ازآنجایی‌که این ماده در بسیاری از مواد غذایی و مکمل‌ها وجود دارد،کمبود ویتامین C به‌ندرت اتفاق می‌افتد. طبق توصیه‌ی رایج، روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم ویتامین C باید مصرف کرد. اگر احساس می‌کنید که ویتامین C کافی به بدن‌تان نمی‌رسد، به راهکارهای زیر توجه داشته باشید:
• افزایش مصرف مرکبات مانند پرتقال؛
• مصرف سایر منابع پایه‌گیاهی ویتامین C مانند توت‌فرنگی، بروکلی و اسفناج؛
• مصرف آب‌پرتقال؛
• مصرف مکمل‌ها (البته به‌شرط مشورت با پزشک)؛
• استفاده از محصولات مراقبتیِ حاوی ویتامین C جهت درمان خشکی، قرمزی، چین‌وچروک و درمان لکه های پیری.
ویتامین E
ویتامین E مانند ویتامین C از آنتی‌اکسیدان‌هاست و در محافظت از پوست در برابر اثرات زیانبار نور آفتاب نقش بسزایی دارد به همین دلیل یکی از بهترین ویتامین ها برای پوست به شمار می‌آید. ویتامین E از خاصیت فوتوپروتِکشِن برخوردار است. فوتوپروتکشن به قابلیت بدن در کاهش صدمات ناشی از تابش اشعههای فرابنفش خورشید گفته می‌شود. این قابلیت بهپیشگیری از بروز چین و چروک و لکه‌های تیره نیز کمک می‌کند.
ویتامین E در بدن معمولا از طریق ماده‌ای چرب موسوم به «سِبوم» که از منافذ پوست انتشار می‌یابد، تولید می‌شود. این ماده درصورتی‌که به‌مقدار متعادل در بدن وجود داشته باشد، به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند. به‌ویژه اگر پوستتان خشک است، ویتامین E احتمالا می‌تواند اثرات کمبود سبوم را خنثی کند. ویتامین E همچنین در درمان التهابات پوستی مؤثر است.
ویتامین E در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست وجود دارد، اما مشکل اینجاست که هرگونه تأثیر ویتامین E می‌تواند بر اثر مواجهه با نور آفتاب کاهش پیدا کند. بدن اغلب بزرگسالان به روزی حدود ۱۵ میلی‌گرم ویتامین E نیاز دارد. راهکارهای دریافت ویتامین E عبارت‌اند از:
• افزایش مصرف مغزها و تخم‌ها مانند بادام، فندق و تخم آفتاب‌گردان؛
• مصرف مولتی‌ویتامین یا مکمل ویتامین E؛
• استفاده از کرم‌های موضعیِ حاوی هردو ویتامین E و C (خاصیت فوتوپروتکشن کرم‌های حاوی هردوی این ویتامین‌ها نسبت به کرم‌هایی که فقط با ویتامین E یا C مغذی شده‌اند، بیشتر است.)
ویتامین K
ویتامین K یکی دیگر ازبهترین ویتامین ها برای پوست و ازجمله ویتامین‌های ضروری جهت تسهیل فرایند انعقاد خون است و به‌همین‌دلیل در التیام زخم و کوفتگی و نیز بهبود نواحی جراحی‌شده نقش مؤثری ایفا می‌کند. ویتامین K همچنین به بهبود علائم کشیدگی پوست، رگ‌‌های تارعنکبوتی، زخم‌ها، لکه‌های تیره و نیز بهبود حلقه زیر چشم کمک می‌کند.
ویتامین K در بسیاری از کرم‌های موضعی پوست یافت می‌شود و در درمان انواع مختلفی از مشکلات پوستی کاربرد دارد. معمولا به بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند، کرم‌های حاوی ویتامین K تجویز می‌شود، چراکه ویتامین K به کاهش کبودی و ورم و نیز التیام سریع‌تر پوست کمک می‌کند.
اثر ویتامین K روی پوست هنوز به‌اندازه‌ی ویتامین C و E بررسی جامع نشده است. بدن بزرگسالان به روزی حدود ۹۰ تا ۱۲۰ میکروگرم ویتامین K نیاز دارد. مواد غذایی حاوی ویتامین K عبارت‌اند از:
• کلم کِیل؛
• اسفناج؛
• کاهو؛
• کلم‌پیچ؛
• لوبیاسبز.
کمبود ویتامین را جدی بگیرید
ویتامین‌ها در حفظ سلامت پوست ضروری‌اند. از این‌رو، کمبود هریک از ویتامین‌های نام‌برده می‌تواند روی سلامت پوست اثر سوء برجای بگذارد. ویتامین C و E هردو در محافظت از پوست در برابر نور آفتاب مؤثرند و کمبود هرکدام‌شان موجب تخریب پوست و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست می‌شود.
سخن پایانی
این روزها مکمل‌های ویتامین به‌راحتی در دسترس‌اند، اما مصرف خودسرانه‌ی هیچ مکملی توصیه نمی‌شود، بلکه مکمل‌های ویتامین باید متناسب با نیاز بدن و بنابر تشخیص پزشک مصرف شوند. تشخیص کمبود ویتامین به‌طور قطعی نیز معمولا نیازمند انجام آزمایش خون است. خلاصه اینکه جهت پیشگیری از اُوِردُز ویتامینی از مصرف خودسرانه‌ی داروهای مکمل اکیدا خودداری کنید. درمورد محصولات مراقبت از پوست نیز توصیه می‌شود از محصولاتی استفاده کنید که غنی‌شده با ویتامین‌های ضروری باشند.