مرکبات سرشار از آنتی اکسیدانها، پتاسیم، بتاکاروتن و فیبرهای حلال هستند که برای حفظ سلامت بدن بسیار مفیدند. نگاهی به این دنیای رنگارنگ بیندازید: پرتقال، لیموشیرین، گریپفروت، نارنگی و لیموترش جزو معروفترین و پرطرفدارترین میوهها محسوب میشوند.
لیمو شیرین
تنها عضو کاملا شیرین خانواده مرکبات که مصرف آن در فصل سرما بهشدت توصیه میشود لیمو شیرین است. این میوه در مقایسه با دیگر مرکبات عطر ملایمتری دارد و علاوه بر اینکه یکی از بهترین منابع ویتامین C است و برای درمان سرماخوردگی بسیار مفید است، یک تببر طبیعی هم محسوب میشود. این میوه سرشار از املاح معدنی مانند منیزیم و فسفر است و به بهبود عملکرد قلب کمک میکند. مصرف لیمو شیرین روی پوست تاثیر بسیار مثبتی دارد و از ترک خوردن آن خصوصا پوسته پوسته شدن لبها در هوای سرد و خشک جلوگیری میکند. توجه داشته باشید که لیموشیرین پس از برش باید به سرعت مصرف شود، چون در مجاورت هوا تلخ و بدمزه میشود.
نارنگی
نارنگی باستانیترین عضو خانواده مرکبات است. تنوع نارنگی بسیار زیاد است و انواع آن با پوست سبز و نارنجی، ترش، ملس یا شیرین در بازار وجود دارد. مزیت بزرگ نارنگی نسبت به دیگر مرکبات، پوست آن است که بهسادگی جدا میشود و بههمین دلیل به یکی از محبوبترین میوهها بین کودکان تبدیل شده است. نارنگی طبیعتی سرد دارد و سرشار از فسفر و کلسیم است که برای تقویت استخوانها و کمک به رشد کودکان موثر است. مقدار بالای ویتامین A نارنگی را تبدیل به یکی از موثرترین میوهها برای مبارزه با سرطان میکند و ویتامینهای B1 و B2 موجود در آن باعث آرامش اعصاب و خواب راحت میشود. از معروفترین نارنگیها میتوان به نارنگی ژاپنی، نارنگی پاکستانی، نارنگی یافا و نارنگی معروف و خوشمزه بندری اشاره کرد که موطن اصلی آن استان هرمزگان، خصوصا روستای سیاهو است.
پرتقال
پرتقال معروفترین و شناختهشدهترین عضو خانواده مرکبات است که مصرف آن توسط انسانها به صدها سال قبل از میلاد مسیح باز میگردد. برخلاف تصور عموم که پرتقال را مختص زمستان میدانند، درخت آن گیاهی همیشه سبز و نیمه گرمسیری است و در حال حاضر انواع مختلف آن با طعمها و رنگهای متفاوت تولید میشود. نکته جالب راجع به پرتقال این است که نام انگلیسی آن یعنی اورنج از خانواده واژه فارسی نارنج و کلمه سانسکریت نارنگ است، اما ایرانیها این میوه را در زبان خودشان پرتقال مینامند. پرتقال انواع فراوانی دارد و در حال حاضر تنها در ایالاتمتحده ۳۰۰ نوع از آن کشت میشود. از معروفترین پرتقالها میتوان به تامسون، والنسیا و پرتقال خونی اشاره کرد.
لیمو ترش
لیموترش اکسیر جوانی، شاداب کننده روح و جسم و سلطان بلامنازع طعمدهندههای غذایی است. کافی است همیشه یک لیموترش کوچک همراه خود داشته باشید و گهگاه پوستش را خراشیده و آن را ببویید تا استرس از شما دور شده و بانشاط شوید. خواص ضدباکتریایی آن سبب شده تا بهعنوان یکی از بهترین داروهای طبیعی برای درمان آفت دهان، اگزما و آکنه باشد. لیموترش علاوه بر خواص غذایی فراوان برای رفع بوی بد دهان، از بین بردن بوی سیر و بوی زهم ماهی و انواع گوشت استفاده میشود. مهمترین دلیل پرورش لیموترش تهیه آبلیمو است. به یاد داشته باشید اگر میخواهید از رنده پوست لیمو در غذا استفاده کنید، آن را خوب بشویید، چون معمولا لیموها را برای ماندگاری بیشتر با نوعی واکس چرب میکنند که پاک نکردن آن باعث تلخ شدن غذا میشود. لیموترش انواع بسیاری دارد، اما در ایران دو نوع آن بیشتر دیده میشود، لیموترش شیرازی که کوچک، معطر و پوست نازک است و لیموترش معروف به لیمو سنگی که بزرگ و پرگوشت است، اما ترشی آن زیاد و کمعطرتر از نوع شیرازی است. نوع دیگری از لیموترش هم بهنام لیموعمانی وجود دارد که تازه آن بسیار ترش و تقریبا غیرقابل استفاده است، اما خشک آن بهعنوان یکی از پرمصرفترین طعمدهندهها در آشپزی ایرانی استفاده میشود.
گریپ فروت
نام فارسی آن دارابی است که تقریبا از یادها رفته است، یکی از بزرگترین اعضای خانواده مرکبات که از پیوند پرتقال و یکی از مرکبات شرق آسیا به نام پومیلو بهدست آمده است. نام گریپ فروت یا میوه حبهای به این دلیل روی آن گذاشته شده که مانند خوشه انگور بهصورت دستههای ۱۰ تا ۱۵تایی به هم وصل هستند. طعم آن ملس مایل به ترش است و ته مزه تلخ آن باعث شده خیلیها آن را دوست نداشته باشند، اما خواص معجزهآسای آن سبب شده تا بسیاری آن را به اجبار در برنامه غذایی خود بگنجانند. گریپ فروت یکی از موثرترین میوهها در پایین آوردن کلسترول و چربی خون است، البته بهشرطی که با نمک خورده نشود. این میوه بهدلیل خاصیت اشتهاآوری که دارد میتواند در سالاد و بهعنوان پیشغذا مصرف شود، با این حال خاصیت چربیسوزی آن باعث شده تا یکی از بهترین انتخابهای طبیعی برای کاهش وزن باشد. معروفترین گریپ فروت نوع توسرخ آن است.
نارنج
یکی از دوست داشتنیترین مرکبات که گوشت، پوست، آب و حتی گل آن مورد مصرف دارد نارنج است و در برخی نقاط تنها بهعنوان گیاهی تزیینی استفاده میشود. نارنج در ایران بسیار پرطرفدار است و در فصول سرد در بازار یافت میشود و جایگزین مناسب و شایستهای برای لیموترش است که در این زمان از سال کمیاب و گران است. مصرف نارنج در غذاها- مانند انواع خورش قرمز- نهتنها طعم ترش و ملایمی به غذا میدهد، بلکه از تیره شدن خورش جلوگیری کرده و باعث خوشرنگ شدن آن میشود. نارنج تمام خواص مشترک در مرکبات را دارد، اما ویژگی منحصر به فردش آن است که شکوفه تازه آن برای تهیه مربا و خشک آن در انواع دمنوش و چای کاربرد دارد.