فشار روانی یکی از مهم‌ترین علل بروز اختلالات جسمی و روانی است. بررسی‌های گوناگون نشان‌دهنده این حقیقت است که ۷۰ تا ۹۰ درصد بیماری‌ها از جمله انواع سرطان و بیماری‌های قلبی و اختلالات افسردگی با فشار روانی ارتباط دارند.
بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی در قاره‌های اروپا و امریکا کشورهای انگلستان، فنلاند، اسکاتلند و ایرلند از لحاظ مرگ و میر به علت بیماری‌های قلبی در رأس کشورهای دیگر قرار دارند. نرخ مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها، در امریکا، ژاپن، اتریش و نروژ، برای نخستین بار از آغاز قرن، سیر نزولی خود را آغاز کرده و این کاهش به طور عمده به علت اجرای برنامه‌های پیشگیری از فشار روانی است.
بسیاری از بیماری‌ها با فشار روانی در ارتباط هستند. فشار روانی موجب کاهش کارایی دستگاه ایمنی می‌شود. دستگاه ایمنی کم کارآمد، در مقابل واکنش‌های حساسیتی، حملات آسم و حتی سرطان آسیب پذیر است. پیشگیری و درمان سرطان با فشار روانی مرتبط است، تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده نقش فشار روانی در بروز سرطان‌های بدخیم را ثابت کرده است. همچنین گروهی معتقدند که یک تیپ شخصیتی مستعد سرطان وجود دارد که این شخصیت این‌گونه توصیف شده است:
۱- نگه داشتن تنفر همراه با ناتوانی در ابراز آن
۲- ابراز تأسف برای خود
۳- ناتوانی در ایجاد و تداوم روابط معنادار بین فردی
۴- داشتن خودانگاره منفی
از آنجا که فشار روانی موجب افزایش فشار و کلسترول خون می‌شود، عجیب نیست که مطالعات نشان دهند فشار روانی با فشار خون بالا، سکته مغزی و بیماری کرونر قلبی ارتباط دارد. سکته مغزی بر اثر نرسیدن اکسیژن به مغز در پی انسداد یا پارگی یکی از شریان‌هایی روی می‌دهد که اکسیژن مغز را تأمین می‌کند.
سکته مغزی با فشار خون بالا، رژیم غذایی و فشار روانی ارتباط دارد. بر اساس بررسی‌های انجام شده، فشار روانی با بیماری کرونر قلبی نیز ارتباط دارد. افزایش ضربان قلب، فشار خون، سرم کلسترول و عدم دفع مایعات زائد، باعث افزایش حجم خون می‌شود.
دو تن از روانشناسان نوعی الگوی رفتاری را شناسایی کردند که به «الگوی رفتاری سنخ الف» معروف است، که معمولاً در بیماران مبتلا به حمله قلبی دیده می‌شود. افراد دارای این الگوی رفتاری، رقابت‌جو هستند، همچنین پرخاشگر بوده و درباره وقت، دچار اضطراب هستند. این افراد همواره درگیر چندین کارند و در یک زمان بیش از یک کار انجام می‌دهند، همچنین اغلب، تمام کارها را به سرعت انجام می‌دهند، خصوصیت دیگر این افراد این است که متخاصم هستند.
مطالعات روی این گروه از افراد، ارتباط بین این نوع رفتارهای مرتبط با فشار روانی و بیماری کرونری قلبی را اثبات کرده است. با وجود این سایر پژوهشگران نتایج متناقضی به دست آورده‌اند. در ادامه درباره سایر بیماری‌های مرتبط با فشار روانی می‌توان گفت، گرچه علت زخم‌هایی مانند پارگی یا خراش در دیواره معده، اثنی عشر، یا دیگر بخش‌های روده‌ها معلوم نیست اما برخی، از احساس درماندگی کامل در بیماران مبتلا به زخم معده یاد کرده‌اند و معتقدند این احساس، باعث پیشرفت زخم می‌شود اما در به وجود آمدن آن دخالتی ندارد.
یک نظریه به تبیین اثرات فشار روانی بر پیدایش زخم‌های مرتبط با لایه مخاطی معده پرداخته است. با این همه، فشار روانی با تشدید بیماری مجاری هاضمه می‌تواند وقوع زخم را محتمل‌تر سازد. فشار روانی باعث افزایش اسید کلریدریک در مسیر محدوده روده می‌شود و از کارایی دستگاه ایمنی می‌کاهد.
درباره میگرن هم باید گفت، دانشمندان بیشتر احتمال می‌دهند که میگرن به تنش و فشار روانی هیجانی ارتباط داشته باشد. احساس اضطراب، تنش عصبی و خشم فروخورده با میگرن همراه هستند. همچنین باید گفت میگرن نشانه و علامت یک سبک زندگی نامناسب است.
همچنین فشار روانی می‌تواند موجب سقط جنین شود. از سوی دیگر فشار روانی در حوادث ترافیکی نیز نقش دارد، به این صورت که میدان دید را محدود می‌کند و به حواس پرتی منجر می‌شود. فشار روانی می‌تواند باعث کمردرد شود. تحقیقات انجام شده نشان داده است که کمردرد در افرادی شایع‌تر است که فشار روانی زیادی را تجربه کرده‌اند. دانشمندان و متخصصان حدس می‌زنند که افراد دارای عامل رماتیسمی که فشار روانی مزمن را تجربه می‌کنند، نسبت به التهاب مفصلی رماتیسمی آسیب پذیرند.
مطلب مرتبط:
دلیل دوسوم سرطان‌ها چیست؟
