بسیاری از مردم تبخال را با جراحت دور لب یا زخم اشتباه می‌گیرند. تبخال‌ها به خاطر ویروس هرپس سیمپلکس در دوران طفولیت به وجود می‌آید. زمانی که کودک یا بزرگسال، بزاق دهانش عفونی می‌شود تبخال بروز می‌کند. دکتر مایکل مورای، متخصص درمان خانگی می‌گوید این ویروس می‌تواند تا سال‌ها در بدن‌تان به طور پنهان و غیرفعال باقی بماند، مگر آنکه عواملی چون اضطراب، آنفولانزا یا فعالیت‌های توأم با نگرانی آن را تحریک کند. دکتر مورای چند درمان خانگی برای تبخال پیشنهاد کرده است.
وازلین
وازلین حاوی یک لایه‌‌ی زخیم محافظتی است و گاهی مواقع مانع از انتقال التهاب به شخص دیگر می‌شود.
گیاه بادر‌نگبویه
دارای خواص ضدویروسی است. در تحقیقی، وقتی از افراد شرکت‌کننده خواسته شد تا بادر نگبویه را روی تبخال خود بمالند، نتایج به دست آمده نشان داد که ظرف ۵ تا ۶ روز تبخال‌شان خوب شد. این گیاه می‌تواند از دفعات بروز تبخال بکاهد.
روغن نعناع
استفاده از روغن نعناع برای درمان تبخال بسیار مؤثر است. این روغن دارای تأثیرات نافذ و قوی بوده و به محض شناسایی ویروس تبخال، به آن حمله می‌کند.
دکتر میکل مورای، متخصص درمان خانگی
خمیردندان، الکل و نمک
در کتاب «دایره المعارف درمان خانگی» نوشته دکتر مورای آمده است که برای درمان تبخال کمی خمیردندان را با یک قطره الکل و نمک قاطی کرده و بعد این ما‌یه‌ی خمیری را به تبخالتان بمالید. احساس سوزش زیادی را حس خواهید کرد اما تاول‌ها بی‌آنکه پخش یا بزرگ شوند، خیلی سریع خشک می‌شوند.
استفاده از کرم ضدآفتاب
اگر زیاد دچار تبخال می‌شوید، سعی کنید چندان در معرض گرما نباشید. هیچ‌وقت بدون مالیدن کرم ضدآفتاب به صورت و اطراف دهانتان بیرون نروید. دانه‌های تبخال نسبت به گرمای آفتاب تحریک‌پذیری زیادی دارند.
رعایت بهداشت
اولین و مهمترین قدم برای مراقبت و محافظت از خود و خانواده‌تان در برابر شیوع عفونت، رعایت بهداشت درست است. سعی کنید همیشه دست‌هایتان را بشویید به خصوص اگر لب‌ها و دهانتان را لمس کرده‌اید.
خبر مرتبط:
بعد از قلیان کشیدن تبخال می‌زنید؟
درمان های خانگی تبخال
تبخال به عنوان عفونت ویروسی شایع با نام های زخم سرد و تاول تب نیز شناخته می شود. تاول های ریز و پر از مایع روی لب و اطراف که اغلب در قالب تکه هایی با هم گروه می شوند. بعد از پاره شدن تاول ها با ایجاد پوسته چندین روز بهبودی آن طول می کشد. زخم های تبخال به طور معمول طی دو تا سه هفته بهبود می یابند بدون اینکه جای آن باقی بماند.
به گزارش مایوکلینیک، تبخال از طریق تماس نزدیک مانند بوسیدن از فردی به فرد دیگر سرایت می کند. تبخال اغلب به علت ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 و کمتر بر اثر ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2 ایجاد می شود. هر دوی این ویروس ها می توانند روی دهان یا دستگاه تناسلی تاثیر بگذارند و با رابطه جنسی دهانی منتقل می شوند.
هیچ درمانی برای تبخال ناشی از سرماخوردگی وجود ندارد، اما به کنترل شیوع آن می توان کمک کرد. قرص ها یا کرم های ضدویروسی تجویز شده نیز می توانند به بهبود سریع زخم ها کمک کنند و فرکانس، طول و شدت شیوع آن در آینده کاهش می یابند.
علائم بروز تبخال
تبخال معمولا از چندین مرحله عبور می کند:
سوزن سوزن شدن و خارش: بسیاری از افراد قبل از ظهور یک نقطه کوچک، سخت و دردناک و بیرون آمدن تاول ها، احساس خارش، سوزش یا سوزن سوزن شدن در اطراف لب ها را برای مدت یک روز یا حدود آن تجربه می کنند.
تاول: تاول های کوچک پر از مایعات به طور معمول در امتداد مرز لب ها رشد می کنند. برخی اوقات نیز اطراف بینی یا گونه ها یا داخل دهان نمایان می شوند.
تراوش و پوسته شدن: تاول های کوچک ممکن است با هم ادغام شده سپس بترکند در نتیجه زخم های کم عمق باز شده و پوسته پوسته می شوند.
علائم و نشانه ها بسته به اینکه این نخستین تجربه باشد یا عود مجدد متفاوت است. نخستین باری که دچار تبخال می شوید، علائم ممکن است تا 20 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، شروع نشوند. زخم ها می توانند چندین روز طول بکشد و بهبود تاول ها دو تا سه هفته به طول بینجامد. عودها به طور معمول هر بار در یک نقطه ظاهر می شوند و شدت آن کمتر از شیوع نخست است.
در شیوع نخست احتمال می رود تب، لثه دردناک، گلو درد، سردرد، دردهای عضلانی و تورم غدد لنفاوی را نیز تجربه کنید. کودکان زیر 5 سال ممکن است با تبخال روی دهان خود مواجه شوند و ضایعات اغلب با زخم های شانکر اشتباه گرفته می شوند. زخم های پوستی فقط غشای مخاطی را درگیر می کند و توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد نمی شود.
چه موقع برای تبخال به پزشک مراجعه کنیم؟
تبخال به طور کلی بدون درمان برطرف می شود، اما در این موارد به پزشک مراجعه کنید:
سیستم ایمنی ضعیف، تبخال طی دو هفته بهبود نمی یابد، شدید بودن علائم، عود کردن مکرر تبخال، احساس تحریک در چشمان
علل بروز تبخال
تبخال ناشی از سویه های خاصی از ویروس هرپس سیمپلکس است. هرپس سیمپلکس نوع 1 معمولا باعث ایجاد تبخال می شود و نوع 2 آن مسئول تبخال دستگاه تناسلی است، اما هر یک از این دو نوع از طریق تماس نزدیک مانند بوسه یا رابطه دهانی می تواند به صورت یا دستگاه تناسلی منتقل شود. ظروف اشتراکی، تیغ و حوله های مشترک نیز هرپس سیمپلکس نوع 1 را پخش می کند.
زخم های سرماخوردگی یا تبخال در موارد دارای تاول های ترشح کننده بیشتر مسری هستند زیرا ویروس به راحتی از طریق تماس با مایعات بدن آلوده گسترش می یابد، اما حتی اگر تاول هم نداشته باشید باعث گسترش ویروس می شود. بسیاری از افراد آلوده با ویروسی که باعث تبخال می شود هرگز علائم و نشانه هایی بروز نمی دهند.
هنگام تجربه عفونت تبخال ویروس در سلول های عصبی پوست نهفته است و احتمال می رود به عنوان زخم در همان محل قبلی ظاهر شود. عود مجدد تبخال توسط عفونت ویروسی یا تب، تغییرات هورمونی مانند تغییرات مربوط به قاعدگی، فشار، خستگی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و باد، تغییرات در سیستم ایمنی بدن و آسیب به پوست ایجاد می شود.
عوامل خطر تبخال
تقریبا همه در معرض خطر تبخال هستند بیشتر بزرگسالان ویروس ایجاد کننده تبخال را دارند حتی اگر هرگز علائمی نداشته باشند. اگر سیستم ایمنی ضعیف در اثر شرایط و روش های درمانی مانند موارد زیر داشته باشید، در معرض خطر عوارض ناشی از ویروس هستید.
اچ آی وی/ ایدز، درماتیت آتوپیک (اگزما)، شیمی درمانی سرطان و داروهای ضد رد پیوند اعضا
عوارض تبخال
در برخی افراد ویروسی که باعث تبخال می شود در سایر مناطق بدن نیز می تواند باعث بروز مشکلاتی شود، از جمله:
نوک انگشتان: هرپس سیمپلکس نوع 1 و 2 می توانند به انگشتان دست هم منتقل شوند. این نوع عفونت غالبا با نام سفید هرپس شناخته می شود. کودکانی که شست خود را می مکند ممکن است عفونت را از دهان به شست خود منتقل کنند.
چشم ها: این ویروس برخی اوقات می تواند باعث بروز عفونت چشم شود، عفونت های مکرر می توانند باعث ایجاد زخم و آسیب شوند که احتمال می رود منجر به بروز مشکلات مربوط به بینایی یا از بین رفتن بینایی شود.
مناطق گسترده پوست: افراد مبتلا به بیماری پوستی به نام درماتیت آتوپیک (اگزما) در معرض خطر گسترش تبخال در سراسر بدن قرار دارند که این امر می تواند منجر به نیاز اورژانس پزشکی می شود.
جلوگیری از بروز تبخال
اگر بیش از 9 بار در سال دچار تبخال می شوید یا در معرض خطر بالای عوارض جدی آن قرار دارید ممکن است پزشک برای شما یک داروی ضدویروس تجویز کند. اگر به نظر می رسد نور خورشید منجر به عود تبخال می شود ضدآفتاب روی تبخال بمالید یا اگر انتظار دارید فعالیتی انجام دهید که منجر به تحریک وضعیت شما شود مانند قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید با پزشک خود در مورد استفاده از داروی ضد ویروس خوراکی به عنوان پیشگیری مشورت کنید.
برای جلوگیری از سرایت تبخال به افراد دیگر یا سایر قسمت های بدن ممکن است لازم شود برخی از اقدامات احتیاطی زیر را امتحان کنید:
در صورت بروز تاول از بوسیدن و تماس پوستی با افراد دیگر خودداری کنید چراکه ویروس به راحتی هنگام نشت مایع تاول ها گسترش می یابد.
از به اشتراک گذاشتن ظروف، حوله ها، رژ یا کرم لب و سایر وسایل شخصی که می توانند ویروس را در صورت وجود تاول منتشر کنند، اجتناب بورزید.
دستان خود را تمیز نگه دارید قبل از لمس خود و افراد دیگر به ویژه نوزادان هنگام داشتن تبخال دستان خود را با دقت بشویید.
در بیشتر موارد تبخال علائمی ایجاد نمی کند. با این حال، در صورت وجود علائم بهتر است از داشتن رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا واژن خودداری کنید.
استفاده از کاندوم یا دیگر روش های پیشگیری توسط برخی افراد استفاده می شوند، اما این روش ها هم نمی توانند راه های انتقال را به طور کامل مسدود کنند.
بهتر است در مورد تبخال با همسر خود صحبت کنید و آزمایش دهید. در صورت تشخیص ابتلا به تبخال باید همسر خود را در جریان بگذارید تا برای آزمایش و در صورت لزوم درمان اقدام کند.
درمان های خانگی تبخال
برخی درمان های خانگی به فرد برای کنترل علائم تبخال کمک کند که در ادامه برخی از آنها توضیح داده شده است.
درمان تبخال با خمیردندان، الکل و نمک
برای درمان تبخال می توان کمی خمیر دندان را با یک قطره الکل و نمک ترکیب کرد و مایه خمیری آماده را روی تبخال بمالید. این روش درمانی باعث ایجاد احساس سوزش زیاد می شود، اما تاول‌ها بدون پخش یا بزرگ شدن خشک می شوند.
کمپرس
کمپرس گرم یا سرد درد و خارش ضایعه تبخال را تسکین می بخشد، بنابراین استفاده از کمپرس گرم دور لب نیز می تواند از ایجاد تاول هنگام عفونت تبخال دهانی جلوگیری کند. کمپرس سرد نیز به راحتی در خانه قابل دسترس است.
یک حوله را روی کیسه یخ بپیچید و آن را روی ناحیه دردناک بمالید. دقت داشته باشید کمپرس یخ را مستقیم روی پوست نگذارید، همچنین توصیه می شود ناحیه را با آب نمک به آرامی بشویید.
عسل
یک مطالعه در سال 2019 نشان می دهد استفاده از عسل کانوکا به اندازه کرم های ضدویروس در درمان تبخال دهانی موثر است. در این مطالعه 8 روز طول کشید تا زخم ها با کرم ضدویروس و 9 روز با عسل بهبود یابد.
با این حال، تبخال دهانی طی یک تا 2 هفته بدون درمان بهتر می شود و این مطالعه شامل گروهی نبود که تحت درمان قرار نگرفته باشند، همچنین هنوز مشخص نیست آیا خاصیت درمانی فقط مربوط به عسل کانوکا است یا هر نوع عسل دیگر اثر مشابه ای دارد.
سیر
مطالعات قدیمی نشان می دهند خواص سیر فعالیت چندین ویروس از جمله هر دو نوع HSV را کاهش می دهد. برخی از منابع معتبر نشان می دهند آلیسین ترکیب موجود در سیر در برابر ویروس HSV موثر است. با این حال، هیچ مدرک روشنی وجود ندارد که نشان دهد سیر در جلوگیری از بروز تبخال یا درمان آن موثر باشد. روش های مختلفی برای استفاده از سیر از جمله مصرف سیر تازه تا مصرف کپسول سیر وجود دارد.
ویتامین ها
ویتامین های مختلف به محافظت از بدن در برابر ویروس و کاهش علائم کمک می کنند. سطح پایین ویتامین D باعث عود عفونت های تبخالی می شود، بنابراین مصرف این ویتامین با بهبود بخشی از سیستم ایمنی بدن می تواند از بدن در برابر عفونت محافظت کند.
علاوه بر این، خواص آنتی اکسیدانی ویتامین E استرسی را که عفونت هایی مانند تبخال به سلول های سیستم ایمنی بدن وارد می کند احتمال عفونت را کاهش می دهد. با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی یا مصرف مکمل ها می توان ویتامین دریافتی خود را افزایش داد. قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید نیز می تواند سطح ویتامین D را افزایش دهد.
ژل
برای تبخال دستگاه تناسلی استفاده از وازلین در ناحیه آسیب دیده می تواند ناراحتی ناشی از ادرار را کاهش دهد. دقت داشته باشید شستن دست ها قبل و بعد استفاده از ژل مهم است. البته ژل های دیگر مخصوص عفونت های تبخال نیز در دارخانه ها موجود است.
تغییرات رژیم غذایی
قرن هاست مردم از انار به عنوان داروی خانگی برای عفونت استفاده می کنند. زینک موجود در انار می تواند به کاهش عفونت های تبخال کمک کند. سایر توصیه های غذایی عبارتند از:
افزایش مصرف اسید آمینه لیزین اگرچه شواهد مربوط به اثربخشی آن مخلوط است
اجتناب از اسید آمینه آرژنین
از مصرف زیاد سیگار، شراب قرمز و کافئین اجتناب کنید
شناسایی و حذف محصولات غذایی که باعث آلرژی می شوند
پروتئین سویا، بادام زمینی، گردو و ماهی همه منابع غنی آرژنین و آووکادو، مرغ و پنیر کوک همه منابع لیزین هستند.
مکمل
مطالعات قدیمی نشان می دهند مکمل های زیر در کنترل علائم تبخال موثر هستند:
لیزین
زینک
آدنوزین مونوفسفات
فرنجمشک
ویتامین C
ویتامین E
طبق شورای بین المللی علوم اسید آمینه، مصرف مکمل های لیزین به جلوگیری از شیوع زخم های سرماخوردگی کمک می کند. با این حال، شواهد این امر از منابع قدیمی به دست آمده است. در یک بررسی در سال 2017، متخصصان دریافتند مصرف حداقل یک گرم لیزین در روز همراه با رژیم کم آرژنین می تواند به افراد در مدیریت علائم کمک کند.
البته همیشه قبل از مصرف مکمل ها با پزشک خود مشورت کنید زیرا احتمال می رود با برخی داروها تداخل ایجاد کنند یا عوارض جانبی منفی داشته باشند. سازمان غذا و داروی آمریکا مکمل ها را کنترل نمی کند، بنابراین همیشه نمی توان به طور دقیقا از محتوای محصولات اطلاعات کسب کرد.
روغن ها
استفاده از برخی روغن های اساسی می تواند باعث کاهش انتشار ویروس در میان سلول های 1- HSV شود. روغن های کمک کنند شامل موارد زیر هستند:
آویشن باغی
یک گیاه گلدار به نام آویشن شیرازی
سزیای اکالیپتوس
رزماری
افسنطین
سرو هینوکی
گیاه دارویی تریپتریگیوم رگلی
ترکیبات موجود در روغن میخک و روغن ضروری دارچین و ریحان
علاوه بر مصرف خوراکی فرد می تواند از روغن ها در یک پخش کننده، در آب حمام یا با مخلوط کردن آنها با یک روغن رقیق کننده و استفاده از آنها روی ناحیه آسیب دیده استفاده کند. استفاده از یک روغن رقیق کننده مهم است زیرا اگر آن را مستقیم روی پوست بمالید ممکن است باعث ایجاد اثرات سوئی شود.
روغن های رقیق کننده یا روغن های حامل شامل روغن بادام و زیتون هستند. آزمایش های بالینی برای سایر داروهای خانگی بالقوه موثر از جمله روغن کنجد، روغن نارگیل ارگانیک و روغن جوجوبا در حال انجام است. هنوز شواهد کافی برای اثبات اینکه یک روغن خاص می تواند به فرد برای کنترل علائم کمک کند وجود ندارد.
دارو
داروهای موجود می توانند احتمال انتشار ویروس تبخال، شدت و دفعات علائم را کاهش دهند. داروهای اصلی تجویزی توسط پزشکان برای این منظور داروهای ضدویروسی نامیده می شوند که شامل اسیکلوویر، فامسیکلوویر، والاسیکلوویر و پنسیکلوویر هستند. پزشک می تواند داروهای ضدویروسی را برای مصرف خوراکی، داخل وریدی یا به صورت کرم موضعی تجویز کند.
مترجم: الهه زارعی
شهناز
سلام باید دید واقعیت دارد یا نه