تیروئیدیت به التهاب غده تیروئید گفته می شود که هنگام التهاب تیروئید رخ می‌دهد. در این وضعیت غده های تیروئید قادر به تولید هورمون تیروئید به اندازه کافی نیستند.
تیروئید به عنوان یک غده کوچک و پروانه ای شکل در گردن واقع شده است. تولید 2 هورمون تیروکسین T4 و تری یدوتیرونین T3 برعهده تیروئید است که این هورمون ها سوخت و ساز و دمای بدن را تنظیم می کنند.
دلیل التهاب غده تیروئید به عنوان مثال، عفونت یا بیماری خودایمنی منجر به بروز انواع مختلفی از تیروئیدیت می شوند. تیروئید به عنوان یکی از قسمت های مهم بدن انسان با افزایش هورمن ها در آن بزرگ شدن یا التهاب گردن رخ می دهد و مانند سایر بیماری ها با علائمی همراه است.
التهاب غده تیروئید یا تیروئیدیت به گروه های حاد ، تحت حاد و مزمن تقسیم می شود. التهاب تیروئید ممکن است منجر به کم کاری بالینی تیروئید شود و نشانه های اولیه بیماری با آزاد شدن حاد هورمون های T3 و T4 شبیه پرکاری تیروئید است.
علایم شایع التهاب تیروئید
التهاب تیروئید در اغلب موارد با علائمی همراه است که می توان به برخی از آنها اشاره کرد:
- بزرگی تیروئید
- درد و حساسیت نسبت به لمس غده تیروئید
- تب
- درد در ناحیه فک یا گوش
- پرکاری تیرویید (شامل ضربان سریع قلب، عصبی شدن، لرز و کاهش سریع وزن)
علل بروز التهاب تیروئید
التهاب تیروئید به دلایلی مختلفی رخ می دهد که برخی از آنها عبارتند از:
- اختلال دستگاه ایمنی (به ویژه بیماری خودایمنی هاشیموتو و پس از زایمان )
- ویروس های متعدد مانند اوریون و آنفلوانزا
- عفونت باکتریایی غده تیروئید
- ابتلا به برخی بیماری ها اخیرا مانند سل یا هر گونه عفونت دیگری
- بارداری
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری تیروئید
بیشتر بخوانید:کدام زیره برای لاغری بهتر است؟
تشخیص التهاب تیروئید
پزشک برای تشخیص التهاب تیروئید و علت اصلی بروز آن انجام برخی آزمایش ها مانند خون، اسکن رادیونوکلئید تیروئید و سونوگرافی را تجویز می کند تا با تعیین علت بروز آن روند درمانی مناسب شرایط فرد بیمار را شروع کند.
انواع التهاب تیروئید
همانطور که در بالا اشاره شد التهاب تیروئید در انواع مختلفی وجود دارد که در ادامه توضیح داده می شوند:
التهاب حاد تیروئید
التهاب حاد چرکی به عنوان عارضه نادر عفونت خون با تب بالا، قرمزی پوست روی غده تیروئید و درد هنگام لمس تیروئید نمایان می شود.
تشخیص التهاب حاد تیروئید با کشت خون مقدور است، اما در صورت منفی بودن ج.اب کشت خون می توان با سوزن مقداری مایع از غده کشیده و مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. از دمان های التهاب حاد تیروئید می توان به مصرف آنتی بیوتیک قوی، جراحی و برش غده تیروئید و تخلیه چرک اشاره کرد.
تیروئیدیت تحت حاد
تیروئیدیت تحت حاد به عنوان نوعی التهاب ویروسی تیروئید با نام های دیگری از جمله تیروئیدیت دکرون، گرانولوماتو یا ویروسی نیز شناخته می شود.
اختلال التهابی غده تیروئید به طو معمول به دنبال عفونت ویروسی رخ می دهد و به احتمال زیاد ناشی از عفونت ویروسی است و در اغلب موارد طی چند ماه به طور کامل بهبود می یابد.
از علائم آن می توان به تب، درد در قسمت جلویی گردن (قسمت جلوی) و درد هنگام لمس تیروئید اشاره کرد. حتی در برخی موارد بیمار احتمال می رود علائم تیروئید پرکار را تجربه کند.
در این وضعیت تیروئید بین شرایط طبیعی و کم کاری تیروئید در حال نوسان است و در نهایت به روند طبیعی و نرمال خود برمی گردد. از درمان های معمول آن می توان به داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی اشاره کرد.
در صورت تشدید علائم پردنیزولون به عنوان داروی ضدالتهاب قوی از گروه کورتون ها برای درمان کوتاه مدت تجویز می شود و در وضعیت کم کاری تیروئید مصرف لووتیروکسین ضرورت پیدا می کند.
بیشتر بخوانید:آیا گونه گذاری باید هماهنگ با سایر اجزای صورت باشد؟
تیروئیدیت مزمن
تیروئیدیت مزمن یا التهاب تیروئیدی مزمن شامل تیروئیدیت هاشیموتو و تیروئیدیت لنفوسیتی است که تیروئیدیت خودایمن نیز نامیده می شود.
تیروئیدیت مزمن ناشی از تخریب تیروئید با حمله سلول های لنفوسیت خون ایجاد می شود که منجر به بروز کم کاری تیروئید و گواتر می شود.
در این بیماری علائم با درد و حساسیت نسبت به غده تیروئید ظاهر نمی شوند بلکه بیشتر به صورت بزرگی غده تیروئید (گواتر) و علایم کم کاری تیروئید بروز می کند. پزشک برای درمان آن مصرف لووتیروکسین را تجویز می کند.
التهاب تیروئید پس از زایمان
علائم التهاب تیروئید پس از زایمان شبیه تیروئیدیت تحت حاد است. این بیماری طی 6 ماه نخست پس از زایمان نمایان می شود و شامل 3 مرحله پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید و تیروئید نرمال است.
در برخی از موارد این بیماری فقط با کم کاری تیروئید بروز پیدا می کند و برخی بیماران دیگر نیز یا تیروئیدیت مزمن زمینه ای دست و پنجه نرم می کنند.
تیروئیدیت هاشیموتو
یکی از انواع کم کاری تیروئید ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به این غده است که تیروئیدیت هاشیموتو نامیده می‌شود. علائم آن عبارتند از:
روان پریشی، افزایش وزن، افسردگی، شیدایی، حساسیت نسبت به گرما و سرما، پارستزی (خواب رفتگی)، خستگی، حملات هراس، برادی کاردی، تاکی کاردی، کلسترول بالا، هیپوگلیسمی واکنشی، یبوست، میگرن، ضعف و درد عضلانی و مفاصل، گرفتگی عضلات، از دست دادن حافظه، ناباروری، ریزش مو و خشکی و نازک شده آنها، خستگی، رنگ پرید گی و صورتی پف آلود، جریان قاعدگی سنگین یا دوره های نامنظم، کندی ضربان قلب و بروز مشکلاتی برای بارداری.
تیروئیدیت خاموش
تیروئیدیت خاموش یا تیروئیدیت بدون درد باعث پرکاری خفیف و کوتاه مدت تیروئید می شود که برخی اوقات با یک مرحله کم کاری تیروئید شروع و سپس بهبودی می یابد.
در این نوع از تیروئیدیت غده تیروئید یا اندازه عادی خود را حفظ کرده یا کمی بزرگ می شود، اما بیمار هیچ دردی را در ناحیه گردن خود احساس نمی کند.
این شرایط در اغلب موارد ناشی از یک بیماری خودایمنی است یعنی حمله سیستم ایمنی بدن به غذه تیروئید مسئول بروز التهاب است.
تیروئیدیت ناشی از مصرف دارو
مصرف برخی داروها باعث التهاب غده تیروئید (بیشتر تیروئیدیت بدون درد) با اثرات متغیر بر عملکرد تیروئید می شوند. برخی از این داروها عبارتند از:
اینترفرون آلفا: برای درمان برخی انواع سرطان ها مانند ملانومای بدخیم و برخی عفونت های ویروسی مانند هیپاتیت C کاربرد دارد.
آمیودارون: برای درمان بیماران مبتلا به انواع مختلف آریتمی قلب استفاده می شود.
لیتیوم: برای درمان اختلال دوقطبی و برخی اوقات افسردگی تک قطبی استفاده می شود.
مهار کننده های بروتن تیروزین کیناز: برای درمان انواع مختلف سرطان مانند کارسینوم سلول کلیوی و سرطان مدولاری تیروئید استفاده می شوند.
داروهای مهارکننده وارسی ایمنی: واکنش سیستم ایمنی بدن را در برابر سلول های سرطانی تقویت می کنند.
تیروئیدیت در اثر تابش اشعه
تیروئیدیت در اثر تابش اشعه ناشی از رادیو ید درمانی برای بیماری گریوز (یک بیماری خودایمنی که باعث پرکاری تیروئید می شود) رخ دهد. این نوع از تیروئیدیت می تواند باعث ایجاد ناراحتی خفیف در ناحیه گردن و برخی اوقات تشدید موقتی علائم پرکاری تیروئید شود.
التهاب تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده‌ی تیروئید ملتهب می‌شود. دلایل زیادی برای این التهاب وجود دارد اما شاخص‌ترین آنها اتیولوژی خودایمنی و عفونت است.
التهاب تیروئید را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد. التهاب‌های تیروئید هوشیموتو به خاطر اختلال خودایمنی رخ می‌دهد، معمولا برای روی زنان جوان و میان‌سال پیش آمده و باعث بیش‌فعالی تیروئید می‌شود.
در این وضعیت٬ غده‌های تیروئید نمی‌توانند به قدر کافی هورمون تیروئید- که نقش مهمی در متابولیسم دارد- تولید کنند.
درمان های خانگی التهاب تیروئید
همانطور که در بالا گفته شد دلایل زیادی برای بروز التهاب تیروئید وجود دارد، اما شاخص‌ترین آنها اتیولوژی خودایمنی و عفونت است. در ادامه به برخی راهکارهای درمانی برای آن اشاره می شود:
پرانایام
این روش یکی از بهترین راه‌ها برای درمان تیروئید و حفطظ عملکرد بدن در وضعیت مطلوب است. برای این‌کار روی زمین نشسته و زانوهایتان را در هم ضربدری قرار دهید٬ دست‌ها را روی زانوها گذاشته و کف‌دست‌ها رو به بالا.
نفس عمیقی بکشید و شکمتان را درون داده و بگذارید شش‌هایتان منبسط شود. بعد هوا را به بیرون داده و شکمتان را منقبض کنید.
گردو
گردو حاوی مواد مغذی حیاتی بوده که سلامتی بدن را تضمین می‌کند. آنها سرشار از یُد و منیزیم هستند که هر دو برای عملکرد غده‌ی تیروئید نقش مهمی دارند. در واقع غده‌ی تیروئید به یُد برای تولید هورمون تیروئید نیاز دارد.
کتانجک
نوعی جلبک دریایی از خانواده‌ی خزه‌ها است. این جلبک دریایی نمکی سرشار از یُد بوده و نیز دارای ترکیبات مغذی است که غذه‌ی تیروئید را تحریک کرده و باعث می‌شود تا هورمون تیروئید ترشح تولید شود.
روغن نارگیل
دارای مزیت‌های بی‌شماری برای سلامتی است. سرشار از مواد مغذی و منبع غنی اسید لوریک بوده و از طریق افزایش کارکرد غده‌ی تیروئید باعث بالا رفتن متابولیسم می‌شود.
به یک لیوان شیر داغ٬ دو قاشق روغن نارگیل اضافه کرده و صبح‌ها وقتی معده‌تان خالی‌ست آن را بخورید.اما بهتر است قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
گیلاس زمستانی
خاصیت آنتی اکسیدانی قوی گیلاس زمستانی به طور مستقیم بر غده تیروئید و ترشحات آن تاثیر دارد. گیلاس زمستانی ضمن ایجاد تعادل هورمونی باعث بهبود سیستم ایمنی بدن می‌شود و در رفع خستگی و عوارض ضدالتهابی هم نیز موثر است. نتایج یک تحقیق در سال 2011 نشان می دهد این گیاه بر فعالیت‌های غده تیروئید تاثیر دارد.
گزارش: الهه زارعی
مطالب مرتبط:
درمان خانگی برای فشار خون بالا؛ آب پیاز و عسل
درمان‌های خانگی برای درد کبد
