سلام بهی هستم کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
یکی از سوالات مخاطبین سایت الودکتر در مورد این است که چرا افراد سیگاری با وجود علم به مضرات سیگار نمی توانند سیگار را ترک کنند؟
مهمترین دلیل این موضوع ماده اعتیادآور این سیگار یا همان نیکوتین است. نیکوتین یکسری آثار فیزیکی یا جسمی را بدنبال دارد. نیکوتین هم بعنوان ماده محرک عمل می کند یعنی ضربان قلب و فشارخون فرد را بالا می برد و هم اثر تسکین بخش دارد و به گفته خود سیگاری ها استرس، اضطراب و خشم را کم می کند. نیکوتین روی مغز اثر می گذارد و باعث آزاد شدن یک نوروترنسمیتری به نام دوپامین می شود که این اثراتی مثل سرحالی، کاهش اشتها و تقویت عملکرد شناختی را بدنبال دارد. مسئله اینجاست که فرد سیگاری با ادامه مصرف نیکوتین اثر نیکوتین در بدنش به تدریج ضعیف می شود حال وقتی که بصورت ارادی یا اجباری پرهیز می کند اثراتی مثل بی خوابی، تحریک پذیری، دلسردی، خشم، اضطراب، ناتوانی در تمرکز حواس، بی قراری و بی حوصلگی، کاهش ضربان قلب، افزایش اشتها و وزن و از همه بدتر خلق افسرده را تجربه می کند. حال فرد برای اینکه خلقش مثل خلق افراد معمولی بشود و از اینهمه احساس بد فرار کند دوباره سیگار می کشد و دخانیات مصرف می کند. شاید مهمترین دلیل فرد سیگاری نمی تواند سیگار را ترک کند بدلیل همین بحث آثار فیزیکی هست که نیکوتین دارد.
ازجمله دلایل دیگری که روانشناسان مطرح می کنند این است: یک، اکثر سیگاری ها مصرف دخانیات را از اوایل نوجوانی و جوانی شروع می کنند و معمولا انگیزه های اجتماعی برای شروع داشتند، دوم، سیگار کشیدن یک عادت اکتسابی آموخته شده است برای این افراد، یعنی اول یکسری انگیزه داشتند و شروع کردند بعد بصورت عادت شده و یکسری اعتیاد ذهنی پیدا کردند کسیکه سیگار می کشد یعنی دارد نیکوتین مصرف می کند، یکسری پیامد دارد مصرف نیکوتین از جمله تمرکز حواس هست، این باعث می شود این پیامد تقویت می کند رفتار فرد را، خیلی وقت ها افراد سیگاری نیکوتین را با کافئین همراه می کنند، سیگار می کشد بعدش چایی مصرف می کند، سیگار می کشید قهوه می نوشد، اینها را در واقع برای اینکه احساس آرامش و تمرکز حواس بیشتری پیدا کند با هم ترکیب می کند. در یکسری مواقع فرد سیگاری شروع می کند به ترک سیگار همان موقع اتفاق ناگواری برایش بوجود می آید حال برای اینکه مقابله کند با استرس که برایش بوجود آمده می آید دوباره سیگار مصرف می کند. چیزی که روانشناسان مطرح می کنند ارتباط نیکوتین با دو موضوع است، یکی تجربه های ناگوار و ناراحت کننده در کودکی و نوجوانی هست یکی هم بحث افسردگی و اضطراب هست، به این ترتیب که می گویند فرد افسرده و مضطرب سریعتر از دیگران به نیکوتین معتاد می شود و از طرفی سیگار کشیدن در هجده سالگی خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب را در بزرگسالی افزایش می دهد.
انشالله موفق باشید، خدانگهدار