• دکتر محمدرضا مبینی
• متخصص قلب و عروق
• ۱۳۹۹/۰۷/۱۳
• 1 دقیقه

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با دکتر محمدرضا مبینی کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

رگهای واریسی رگهایی هستند که بزرگ و پیچ خورده شده اند. هر رگ سطحی می تواند واریسی شود اما بیشتر رگهای پا واریسی می شوند. علت این است که ایستادن و راه رفتن فشار بر رگهای پایین تنه را افزایش می دهد.

در بسیاری از مردم رگهای واریسی و رگهای تار عنکبوتی (نوع خفیف تر و شایع رگهای واریسی) از نظر زیبایی برای افراد مشکل ساز می شوند. گاهی اوقات رگهای واریسی منجر به مشکلات جدی تری می شوند.

درمان رگهای واریسی ممکن است به سادگی چند اقدام خود مراقبتی تا پیچیدگی عمل جراحی برداشتن یا بستن رگهای واریسی باشد.

علائم رگهای واریسی چیست؟

رگهای واریسی ممکن است هیچ دردی ایجاد نکنند. علائم آن عبارتند از:

• آبی یا بنفش شدن رگها
• پیچیده شدن یا برامده شدن رگها

هنگامی که رگهای واریسی دردناک می شوند ممکن است علائم زیر را ایجاد کنند:

• احساس درد یا سنگینی پاها
• سوزش یا تیر کشیدن عضله پا و ورم پایین پاها
• تشدید درد پس از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
• خارش اطراف یک یا چند رگ
• تغییر رنگ پوست در اطراف رگ واریسی

رگهای تار عنکبوتی مشابه رگهای واریسی هستند اما کوچکترند. رگهای تار عنکبوتی به سطح پوست نزدیکتر هستند و اغلب قرمز یا آبی هستند.

رگهای تار عنکبوتی در پاها بیشتر ایجاد میشوند اما ممکن است در صورت نیز دیده شوند. اندازه آنها متفاوت بوده و الگوی آنها شبیه به تار عنکبوت است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در مرحله اول مراقبت هایی مثل ورزش کردن، بالا نگه داشتن پاها یا پوشیدن جورابهای فشاری به آرام شدن درد کمک میکنند و ممکن است از بدتر شدن وضعیت جلوگیری کنند. اما اگر نگران ظاهر رگهای واریسی تان هستید و اقداماتی که انجام اده اید از بدتر شدن روند واریسی شدن جلوگیری نکرده است، به پزشک مراجعه کنید.

چه عواملی منجر به واریسی شدن رگهای پا می شوند؟

ضعف یا آسیب دیدگی دریچه های رگها میتواند منجر به واریسی شدن آنها شوند. سرخرگها خون را از قلب به بقیه بافتهای بدن می رسانند و سیاهرگها خون را از سرتاسر بدن به قلب برمی گردانند بنابراین خون دائما در گردش است. برای برگرداندن خون از سرتاسر بدن به قلب، سیاهرگهای پا باید بر جاذبه زمین نیز غلبه کنند. انقباضات عضله های پا همانند پمپ عمل کرده و دیواره کشسان رگها به برگشت خون به قلب، کمک می کند. دریچه های کوچک موجود در سیاهرگ ها با عبور جریان خون به سمت قلب، باز می شود و سپس بسته می شود تا از برگشتن خون جلوگیری کند. اگر این دریچه ها ضعیف شوند یا صدمه ببینند، خون به عقب برگشته و در سیاهرگ محبوس می شود و منجر به کشیدگی یا پیچ خوردگی سیاهرگ می شود.

عوامل زمینه ساز واریسی شدن رگهای پا

سن- خطر واریسی شدن رگها با افزایش سن بیشتر می شود. افزایش سن باعث استهلاک دریچه های سیاهرگها که به تنظیم جریان خون کمک می کنند، می شود. در نهایت این استهلاک باعث می شود دریچه ها درست عمل نکرده و اجازه بدهند مقداری از خونی که باید به سمت قلب برود به داخل رگ بازگردد.

جنسیت- زنان بیشتر احتمال دارد که دچار مشکل رگهای واریسی شوند. تغییرات هورمونی در دوران بارداری، پیش از قاعدگی و یائسگی می تواند یک عامل زمینه ساز باشد چرا که هورمونهای زنانه باعث شل شدن دیواره سیاهرگها می شوند. درمانهای هورمونی مانند قرصهای ضد بارداری می توانند احتمال واریسی شدن رگها را بیشتر کنند.

بارداری – در بارداری حجم خون در بدن افزایش می یابد. این تغییر به رشد جنین کمک می کند اما علاوه بر آن، یک عارضه ناخوشایند یعنی بزرگ شدن رگهای پا را نیز به دنبال دارد. تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیز می تواند در این زمینه نقش داشته باشد.

سابقه خانوادگی – اگر اعضای دیگر خانواده رگهای واریسی داشته باشند احتمال آن در شما بیشتر است.

چاقی – اضافه وزن باعث وارد آمدن فشار بیشتر بر رگها می شود.

ایستادن یا نشستن به مدت طولانی – اگر مدت طولانی در یک حالت قرار داشته باشید، جریان خون در سرتاسر بدن به خوبی برقرار نمی شود.

عوارض و خطرات واریسی شدن رگها چیست؟

عوارض رگهای واریسی به صورت زیر است (این عوارض نادر هستند):

زخم – زخمهای دردناک در پوست نزدیک رگهای واریسی به خصوص نزدیک قوزک ایجاد می شوند. لکه های تغییر رنگ یافته در پوست معمولا پیش از تشکیل زخم، پدیدار می شوند. اگر شک دارید دچار زخم ناشی از رگهای واریسی شده اید به پزشک مراجعه کنید.

لخته شدن خون – گاهی رگهای عمیق داخل پا ممکن است بزرگ شوند. در چنین مواردی ممکن است پا دردناک و متورم شود. اگر درد یا ورم پا بهبود نیافت نیازمند توجه پزشکی است چرا که ممکن است نشان دهنده لخته شدن خون در پا باشد که به آن ترومبوفلبیت (thrombophlebitis) می گویند.

خونریزی – گاهی اوقات رگهای خیلی نزدیک به پوست ممکن است پاره شوند. این معمولا تنها خونریزی جزئی به وجود می آورد اما هر گونه خونریزی مستلزم درمان پزشکی است.

پیشگیری از واریسی شدن رگها

هیچ راهی برای پیشگیری کامل و مطمئن از واریسی شدن رگها وجود ندارد اما بهبود گردش خون در بدن و حجم عضلات می تواند خطر آن را کاهش دهد. همین کار را برای بهبود رگهایی که قبلا واریسی شده و درد ایجاد می کند می توانید انجام دهید. برای بهبود گردش خون و جلوگیری از واریس گرفتن کارهای زیر مفید هستند:

• ورزش
• حفظ وزن سالم و نرمال
• خوردن غذاهای کم نمک و پر فیبر
• اجتناب از پوشیدن کفشهای پاشنه بلند و جورابهای تنگ
• بالا گرفتن پاها
• تغییر زیاد حالت بدن (چه در حالت نشسته چه ایستاده)

تشخیص و درمان رگهای واریسی

برای تشخیص رگهای واریسی پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد. در این معاینه، پزشک پاهای شما را در حالی که ایستاده اید بررسی می کند تا هر گونه ورم را در آن ارزیابی نماید. همچنین علائم شما و شدت آنها را جویا می شود.

اگر دریچه های سیاهرگهای پا به نظر سالم می رسند یا شواهدی از لخته شدن خون دیده می شود، ممکن است سونوگرافی برایتان تجویز شود. در سونوگرافی با دستگاهی که امواج صوتی ساطع می کند، تصاویری از داخل بدن تهیه می شود.

درمان رگهای واریسی

خوشبختانه درمان رگهای واریسی معمولا نیازی به بستری شدن در بیمارستان یا بهبودی طولانی مدت ندارد. به لطف درمانهای کم تهاجمی امروزی، می توان درمان را سرپایی انجام داد.

اگر کارهایی مثل ورزش کردن، کاهش وزن، نپوشیدن لباسهای تنگ، بالا نگه داشتن پاها و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی مدت موفقیت آمیز نباشند و درد رگها را آرام نکنند، روشهای دیگری ممکن است در پیش گرفته شود:

پوشیدن جوراب های فشاری

پوشیدن تمام وقت جوراب واریس اغلب اولین کاری است که پزشک پیش از هر درمان دیگری، در نظر می گیرد. این جورابهای فشاری، دائما پا را فشار می دهند و به رگها و عضله های پا در گردش بهتر خون کمک می کنند. مقدار فشاری که جوراب به رگها وارد می کند بر اساس نوع جوراب و برند آن، متفاوت است.

جوراب واریس را می توانید از داروخانه ها یا لوازم پزشکی خریداری کنید.

در موارد شدیدی که جوراب فشاری موثر نباشد یا وضعیت بدتر شود، ممکن است یکی از درمان های زیر توصیه شود:

اسکلروتراپی – در این روش دکتر محلول یا فومی را به رگهای واریسی کوچک یا متوسط تزریق می کند که رگها را می بندد. ظرف چند هفته رگهای واریسی باید محو شوند. اگر چه ممکن است لازم باشد بیش از یک بار در یک رگ تزریق شود، اما اگر این کار به درستی صورت بگیرد کاملا موثر است. اسکلروتراپی نیازی به بی حسی ندارد و می توان آن را در مطب انجام داد.

اسکلروتراپی رگهای بزرگ – تزریق محلول در رگ بزرگ واریسی نیز یکی از درمانهای رگهای واریسی است که در طی آن رگ، بسته و مهر و موم می شود.

لیزر درمانی – دکتر ممکن است با استفاده از تکنولوژی جدید در لیزر درمانی، برای بستن رگهای واریسی کوچکتر اقدام کند. لیزر درمانی با ساطع کردن نور قوی و متمرکز لیزر به رگ، رگ واریسی را محو می کند. در این روش هیچ برش یا تزریقی وجود ندارد.

درمان های با کمک کاتتر با استفاده از فرکانس رادیویی یا لیزر – در یکی از این درمان ها پزشک یک لوله ای به نام کاتتر را در رگ بزرگ واریسی وارد می کند و نوک کاتتر را با استفاده از انرژی لیزر یا فرکانس رادیویی حرارت می دهد. حرارت باعث تخریب رگ و بسته شدن آن می شود. این روش برای رگهای واریسی بزرگ، ترجیح داده می شود.

مسدود کردن رگ واریسی – در این روش سیاهرگ پیش از پیوستن به یک رگ عمقی، گره زده می شود و با برش کوچکی، برداشته می شود. این درمان سرپایی رایجی است. برداشتن رگ تاثیر منفی بر گردش خون نمی گذارد چرا که سیاهرگ های عمیق تر پا، حجم بیشتری از خون را می توانند مدیریت کنند.

فلبکتومی سرپایی – پزشک می تواند با ایجاد گروهی سوراخ کوچک در پوست، رگهای واریسی کوچکتر را بردارد. تنها بخشی از پا که قرار است سوراخ پوستی در آن ایجاد شود بی حس می شود. در این روش جای زخم بسیار جزئی باقی می ماند.

جراحی اندوسکوپی رگ – تنها زمانی این روش استفاده می شود که واریسی شدن رگ پیشرفته بوده و زخم هایی ایجاد کرده است و تکنیک های دیگر در درمان آن موفق نیستند. جراح در این روش با استفاده از یک دوربین کوچکی که در پا قرار می دهد، رگهای واریسی را به دقت مشاهده و ارزیابی می کند. سپس با برش های کوچکی رگ مورد نظر را برمی دارد. این عمل جراحی نیز سرپایی است.

رگهای واریسی که در دوران بارداری ایجاد می شوند معمولا ظرف سه تا دوازده ماه پس از زایمان، بدون درمان بهبود می یابند.