استخاره با قرآن

باید بدانیم که بهترین استخاره استخاره با قرآن می باشد. اما اینکه چه موقع باید این استخاره را به کار بندیم خود نیز انتخاب مهمی است. چرا که از دیرباز گفته اند که برای هر کاری نباید از استخاره استفاده کرد مانند مثل معروف که می گوید: در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست.

در اینجا نیز انواع مختلف استخاره با قرآن و روش های درست آن آورده  است.

« استخاره با قرآن »
یکى از رایج ترین انواع استخاره، استخاره با قرآن است که آن نیز به چند نحوه انجام مى شود:
نوع اول

اَللّهُمَّ اِنّى تَفَأَّلْتُ بِکِتابِکَ، وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ، فَاَرِنى مِنْ کِتابِکَ ما هُوَ مَکْتُومٌ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فـى غَیْبِـکَ.

خدایا به کتاب تو تفأّل مى زنم (و استخاره مى کنم) و بر تو توکّل مى کنم، پس تو نیز از کتاب خود، آن چه در نهان غیب تو پنهان است، به من نشان بده.

سپس قرآن را بگشا و از صفحه اوّل سمت راست، سطر اوّل مقصود خودت را از خدا بخواه.(1)

1. بحارالانوار، جلد 88، صفحه 241، حدیث 1.
نوع دوم

مرحوم «سیّد بن طاووس» در کتاب «فتح الأبواب» نقل کرده است که براى استخاره، قرآن را برمى دارى و نخست این دعا را مى خوانى:

اَللّهُمَّ إِنْ کانَ فِی قَضائِکَ وَقَدَرِکَ، أَنْ تَمُنَّ عَلى اُمَّةِ نَبِیِّکَ، بِظُهُورِ وَلیِّکَ  وَابْنِ بِنْتِ نَبِیِّکَ، فَعَجِّلْ ذلِکَ وَسَهِّلْهُ وَیَسِّرْهُ وَکَمِّلْهُ، و اَخْرِجْ لِی آیَةً اَسْتَدِلُّ بِها عَلى أَمر فَأَئْتَمِرَ، أوْ نَهْـى فَأَنْتَهی فِی عافِیَـة.

خدایا اگر قضا و قَدَرت این است که با ظهور ولیّت و فرزند پیامبرت بر امّت رسول خدا منّت گذارى، پس در ظهورش تعجیل و راهش را سهل و آسان قرار ده و براى من آیه اى بیرون آور که یا در آن امرى باشد که انجامش دهم و یا نهى باشد که ترکش کنم به عافیت و تندرستى.

سپس حاجت و مشکل خود را عنوان مى کنى و آنگاه قرآن را مى گشایى، پس از آن هفت ورق مى زنى، در ورق هفتم، صفحه سمت چپ، هفت سطر را بشمار و در سطر هفتم مطلب خویش را از آن آیه، دریاب.(1)
استخاره با قرآن به شیوه هاى دیگر نیز نقل شده است که براى رعایت اختصار از ذکر همه آنها صرف نظر مى شود.(2)

1. فتح الابواب، صفحه 278 و بحارالانوار، جلد 88، صفحه 242، حدیث 4.
2. به کتاب مفاتح الغیب، تألیف مرحوم علاّمه مجلسى مراجعه شود.

استخاره را با پیشگویی نباید اشتباه گرفت؛ بلکه استخاره خیر و صلاح کار را از طریق درخواست از خداوند، به انسان نشان می دهد.

نوع دیگری از  استخاره با قرآن

از حضرت رسول(ص) روایت شده که چون به قرآن استخاره کنی، بعد از طهارت و گرفتن وضو ،سه بار قل هو الله احد بخوان و سه بار بر محمّد و آل او صلوات فرست و سپس بگو:اَللّهُمَّ اِنّی تَفَأَّلْتُ بِکِتابِکَ، وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ، فَاَرِنی مِنْ کِتابِکَ ما هُوَ مَکْتُومٌ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فـی غَیْبِـکَ.( خدایا به کتاب تو تفأّل می زنم (و استخاره می کنم) و بر تو توکّل می کنم، پس تو نیز از کتاب خود، آن چه در نهان غیب تو پنهان است، به من نشان بده.)

آن گاه قرآن را می گشایی و مطلب خود را در سطر اول صفحه دست راست می بینی.(1) البته کسی با قرآن استخاره می کند، باید معنی قرآن را بلد باشد و آیات را بفهمد تا مطلبش را از قرآن استفاده کند.

زمان مناسب برای گرفتن استخاره

مرحوم شیخ عباس قمی درحاشیه مفاتیح الجنان گفته بنا به مشهور ساعاتی از ایام هفته برای استخاره با قرآن خوب است، گر چه در این باره حدیثی ازاهل بیت(ع) یافت نشده است:روز شنبه تا وقت ناهار و پس از ظهر تا عصر . روز یکشنبه از صبح تا ظهر و از عصر تا مغرب. روز دوشنبه از صبح تا طلوع آفتاب، و پس از ناهار تا ظهر، و از عصر تا وقت عشا. روز سه شنبه از وقت ناهار تا ظهر، و پس از عصر تا وقت نماز عشا. روز چهارشنبه از صبح تا ظهر و پس از عصر تا وقت عشا. روز پنج شنبه از صبح تا طلوع آفتاب و پس از ظهرتا نماز عشا روز جمعه از صبح تا طلوع آفتاب و بعد از ظهر تا عصر

درباره فهم و دریافت مفهوم آیات باید گفت:این موضوع از چیزهایی نیست که برای همه قابل فهم و دریافت باشد، بلکه فهم قرآن از مباحث بسیار پیچیده ای است که ابزار خود را می طلبد، و آن آشنایی با قرآن، علوم قرآن، تفسیر و … است که آن هم، در اختیار کسانی است که سال ها با قرآن مأنوس بوده و زبان قرآن را می فهمند. بنابراین، این مسئله دارای فرمول خاصی نیست که بشود آن را به راحتی آموخت و به آسانی اجرا نمود.
انواع استخاره

یک استخاره به معنای طلب خیر هست که مطلقا مستحب و خوب است. روایاتی هم که داریم غالبا در همین مورد است. «کسی که استخاره کرد هرگز سرگردان نخواهد شد» از این دست روایات خیلی زیاد داریم. اینجا استخاره به معنای طلب خیر کردن از خداست. حالا یا انسان با استفاده از ذکر این طلب خیر را بکنه یا با نیتش. این نوع استخاره مطلقا خوبه.

نوع دوم استخاره ای که مصطلح است و مردم وقتی سر دو راهی گیر می کنند برای این که از تحیر و حیرت و سرگردانی خارج بشن با قرآن مثلا استخاره میگیرن، با تسبیح یا با رقعه و با روش های دیگر؛ این هم اجمالا مورد قبول هست و وجود داره.
روش استخاره گرفتن

در ادامه خلاصه ای آزاد از روش استخاره گرفتن با تسبیح و قرآن را طبق سخنان حجت الاسلام محمدی بیان می کنیم.
استخاره گرفتن با تسبیح

برای استخاره گرفتن با تسبیح یک نوعی از امام زمان (عج) نقل شده است و آن که انسان سه تا صلوات بفرستد و حالا چند بار «استخیر الله» بگه هم خوبه، بعد یک مشتی از تسبیح را بر میداره و دو تا دو تا شمارش می کند، اگر آخرش دو تا ماند بد هست و اگر یکی ماند خوبه.

حالا اگه بخواد موکدتر بشه، هم برای فعل (انجام دادن) این کار را می کنه و هم برای ترک، اگر فعلش تک اومد و ترکش زوج اومد این خوبه و اگر برعکس شد بده، یعنی فعلش زوج اومد و ترکش تک اومد این بده، انجام نده. اگر دو تا تک اومد میانه ی خوبه، اگر دو تا زوج اومد میانه ی بد هست که میانه ی خوب بهتره انجام داده بشه و میانه ی بد بهتره که انجام نشه.
استخاره گرفتن با قرآن

برای استخاره با قرآن انواع متفاوتی هست که یک نوع این است که شما سه بار سوره مبارکه توحید را می خوانید و سه بار صلوات فرستاده و یک دعای کوتاهی (اللهم انی تفالت بکتابک و توکلت علیک فارنی من الکتابک ما هو مکتوم من سرک الکنون)، این را می خوانید و بعد قرآن را باز می کنید، همان اولین آیه از سمت راست را در نظر می گیرید.

بهتر است چه موقع استخاره با قرآن انجام شود؟

وجود مبارک امام باقر(علیه‌السلام) فرمود: عقائد و اخلاق و اعمالی که دارید؛ قبل از این که استخاره کنید، تفسیر کنید. ما گاهی بین دو تا کار مُخیّر یا مردّدیم. نمی‌دانیم کدام حق است، کدام باطل؛ کدام خیر است، کدام شرّ؛ کدام حَسن است، کدام قبیح؛ کدام سعادت بار است، کدام شقاوت آور. فرمود: شما عقایدتان، اوصافتان، اخلاقتان، اعمالتان، اقوالتان را چه آنهایی که متعارض دارد، چه آنهایی که متعارض ندارد، همه این امور را بر قرآن کریم عرضه کنید؛ اهل تفسیر باشید، نه استخاره!

خیلی به ما دستور «استخاره» ندادند. استخاره کردن دو قسم است؛ یک دعای مخصوص استخاره است که آن واقعاً اول و آخرش نور است و در دعای سی‌ و سوم صحیفه سجادیه هست. هر کسی تصمیم گرفت یک کاری را انجام بدهد ولو به حسب ظاهر خیر است اما خیرش را از خدا بخواهد، همین طور وارد کار نشود! این یک دستور اکید اسلامی است و جزء سنن ماست و بسیار کار خوبی است. این دعای استخاره، یعنی طَلَبُ الخِیر. یعنی خدایا! من این کار را حالا فکر کردم، دیدم که به حسب ظاهر مصلحت است؛ دارم انجام می‌دهم. من که از عواقبش خبر ندارم، از همراهانش خبر ندارم؛ تو خیر مرا در این کار قرار بده. این استخاره، یعنی طَلَبُ الخِیر .

اما آن استخاره که انسان قبل از این که فکر بکند، قبل از این که مشورت بکند، قبل از این که ارزیابی بکند؛ فوراً به قرآن تفأل بزند، این کار را خیلی به ما دستور ندادند! البته در موقع حیرت که انسان واقعاً متحیّر شد؛ آن یک راه دیگری است. بنابر این اولا آن دعای استخاره فراموشمان نشود، ثانیا این که در هر کاری فکر و تدبّر و مشورت و ارزیابی و تعقّل باشد و ثالثا اگر واقعاً متحیّر شدیم، ماندیم؛ نمی‌دانیم کدام کار برای ما صحیح است، کدام کار ناروا. آن وقت به قرآن استخاره می‌کنیم.

اما وجود مبارک امام باقر(علیه‌السلام) فرمود: مهمتر از استخاره، «تفسیر» است. شما تمام کارهایتان را بر قرآن عرضه کنید؛ چه این آراء و اندیشه‌ها متضارب و متعارض و مُتنافی و مختلف باشد، چه یک اندیشه. شما این را بر قرآن عرضه کنید، ببینید آیا مطالب قرآنی، معارف قرآنی، معانی قرآنی آن را امضا می‌کند یا نمی‌کند. بنابراین برای همه ما ـ حالا توده مردم که مقدورشان نیست ـ برای ماها که در حوزه و دانشگاه به سر می‌بریم، آشنایی با یک دوره از قرآن کریم می‌شود لازم.