خواندن صحیح نماز

خواندن صحیح نماز یکی از مسائلی ست که در دین مبین اسلام و در روایات و سخنان بزرگان بسیار بر آن تاکید شده است. همچنین حدیثی از امام صادق (ع) روایت شده است که در آن جزییات نماز مسلمان شیعه به تفصیل شرح داده شده است. برای خواندن صحیح نماز خوب است بدانیم که بعد از گرفتن وضو، 11 واجب در نماز وجود دارد که باید حتما به جا آورده شود؛ نیت، تکبیرة الاحرام، رکوع، سجود، قرائت، ذکر، تشهد، سلام، ترتیب و موالات. برخی از این 11 جزء از ارکان نماز هستند؛ نیّت، قیام، تکبیرة الاحرام، رکوع و سجود (دو سجده ). اما اجزای دیگر نماز که قرائت، ذکر، تشهد، سلام، ترتیب و موالات هستند، از ارکان نماز نیستند. تفاوت بین ارکان نماز و غیر ارکان ها این است که اگر کسی عمدا یا سهوا ارکان نماز را به جا نیاورد، و یا اضافه کند، نماز او در هر صورت باطل است و باید از ابتدا خوانده شود. اما اشتباه در غیر ارکان نماز موجب ابطال آن نمی شود. در ادامه، به ترتیب مراحل وضو و خواندن صحیح نماز به تفصیل و با تشریح آورده شده است.

آموزش صحیح وضو گرفتن

1. پیش از هر چیز نیت می کنیم، یعنی با قصد انجام وضو و برای اطاعت از دستور خداوند عالم، وضو را آغاز می کنیم.

2. به نیت وضو صورت را از بالا به پایین از جایی که موی سر روییده تا چانه می شوییم.

3. پس از شستن صورت، دست راست را از آرنج تا نوک انگشتان، از بالا به پایین، می شوییم.

4. بعد از شستن دست راست، دست چپ را مانند دست راست می شوییم.

5. بعد از شستن صورت و دست ها با رطوبتی که بر دست مانده، جلوی سر را مسح می کنیم؛یعنی دست را بر سرگذاشته و کمی به طرف پیشانی می کشیم.

6. پس از مسح سر، پای راست را از نوک انگشت تا آخر روی پا (مفصل) مسح می کنیم.

7. و در پایان پای چپ را مانند پای راست مسح می کنیم.

شروع نماز؛ تکبیره الاحرام

نماز با الله اکبر شروع می شود و این ذکر معانی دارد که در ادامه می بینید . گفتن ذکر الله اکبر در ابتدای نماز به این معنیست که از غیر خدا جدا می شویم و به او می پیوندیم. این ذکر اعلام کننده بزرگی پرودگار یکتاست و دوری جستن از قدرت های دروغین دنیاست.

با این تکبیر به حریم نماز وارد می شویم و برخی کارها بر ما حرام می شود. هنگامی که نماز را شروع می کنیم باید متوجه باشیم که چه نمازی را می خوانیم؛ مثلا نماز ظهر است یا عصر و آن را تنها برای اطاعت فرمان خداوند بجا آوریم که این همان “نیت” است و از اجزای اصلی نماز به شمار می آید.

هنگام گفتن “الله اکبر” مستحب است، دستها را تا مقابل گوش ها بالا ببریم. پس از گفتن “الله اکبر” سوره حمد را می خوانیم.

خواندن سوره حمد

بسم الله الرحمن الرحیم

(الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ  الرَّحْمـنِ الرَّحِیمِ  مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ)

خواندن سوره دوم

پس از سوره حمد، یک سوره دیگر از قرآن را می خوانیم به عنوان نمونه، می توان سوره توحید را خواند:سوره توحید

بسم الله الرحمن الرحیم

(قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ )

پسرها و مردها باید در نماز صبح ، نماز مغرب و نماز عشا، حمد و سوره را (در رکعت اول و دوم) بلند بخوانند ولی دخترها و بانوان، اگر نامحرم صدای آنان را نشنوند می توانند بلند بخوانند و در نماز ظهر و نمازعصر همه باید حمد وسوره را آهسته بخوانند.

انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند و کسی که اصلا نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند و بهتر آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.

رکوع نماز

پس از تمام شدن حمد وسوره سر به رکوع خم می کنیم و دستها را به زانوها می گذاریم و می گوییم:

“سبحان ربی العظیم وبحمده”

و یا می گوییم: “سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله”

سجده نماز

سپس سر از رکوع برداشته (می ایستیم) و آنگاه به سجده می رویم و هفت عضو بدن؛ یعنی پیشانی، کف دو دست، سر زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا را بر زمین گذاشته و می گوییم:

“سبحان ربی الاعلی وبحمده”

یا “سبحان الله” را سه مرتبه تکرار می کنیم.

در سجده نماز، باید پیشانی را روی خاک یا سنگ یا چیزهای دیگری از زمین بگذاریم.هنگام نماز خواندن سجده بر چیزهایی که از زمین می روید و برای خوراک و پوشاک انسان مصرف نمی شود نیز صحیح است.مهر نماز که بیشتر در بین ما معمول است، در حقیقت قطعه خاک پاکیزه ای است که نمازگزار همراه خود دارد تا برای سجده، پیشانی را روی آن بگذارد.

سجده دوم نماز

پس از سجده اول ، می نشینیم و بار دیگر به سجده رفته و سجده دوم را مانند سجده اول بجا می آوریم.با تمام شدن سجده دوم، یک رکعت نماز به پایان می رسد؛ یعنی تا بدینجا، رکعت اول نماز را خوانده ایم، بنابراین بطور خلاصه، رکعت اول نماز عبارت است از:

1- تکبیره الاحرام (گفتن “الله اکبر” در آغاز نماز).

2- قرائت (خواندن حمد و سوره).

3- رکوع و ذکر آن.

4- دو سجده و ذکر آنها.

رکعت دوم نماز

پس از تمام شدن رکعت اول نماز، بدون آن که صورت نماز به هم بخورد و یا فاصله ای ایجاد شود، از جا برخاسته، بار دیگر می ایستیم و حمد و سوره را به همان ترتیبی که در رکعت اول نماز گفته شد، می خوانیم.

قنوت نماز

در رکعت دوم نمازهای روزانه، بعد از تمام شدن حمد و سوره و قبل از رکوع، مستحب است، دستها را روبروی صورت گرفته ودعایی بخوانیم؛ این عمل را “قنوت” گویند.در قنوت نمازمی توان این دعا را خواند:

“ربنا آتنا فی الدنیا حسنه وفی الاخره حسن وقنا عذاب النار”

پیامبر خدا (ص) فرمود: “کسی که قنوت نمازش طولانی تر باشد، حسابرسی او در روز قیامت راحت تر است”.

پس از قنوت، رکوع وسجده ها را مانند رکعت اول بجا می آوریم.

تشهد نماز

در رکعت دوم هر نماز، پس از تمام شدن سجده دوم باید در حالی که رو به قبله نشسته ایم “تشهد” نماز را بخوانیم؛

یعنی بگوییم: “اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده ورسوله اللهم صل علی محمد وال محمد”

سلام نماز

تا اینجا رکعت دوم نماز هم تمام می شود و اگر نماز دو رکعتی باشد؛ مانند نماز صبح، بعد از تشهد، با گفتن سلام، نماز را تمام می کنیم؛ یعنی می گوییم:

السلام علیک ایها النبی ورحمه الله وبرکاته

السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین

السلام علیکم ورحمه الله وبرکاته

اکنون نماز صبح را فرا گرفتیم و چنانچه نمازی که می خوانیم سه رکعتی یا چهار رکعتی باشد، باید در رکعت دوم نماز، بعد از خواندن تشهد، بدون آن که سلام نماز را بگوییم، بایستیم و رکعت سوم نماز را بخوانیم.

رکعت سوم نماز

رکعت سوم نماز هم مانند رکعت دوم است، با این تفاوت که در رکعت دوم نماز باید با حمد و سوره بخوانیم، ولی در رکعت سوم، سوره و قنوت ندارد و فقط “حمد” را می خوانیم و یا به جای حمد، سه مرتبه می گوییم:

“سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ”

پس اگز نماز مغرب می خوانیم، باید بعد از سجده دوم (در رکعت سوم) تشهد بخوانیم وبا سلام، نماز را پایان دهیم.

رکعت چهارم نماز

اگر نمازی که می خوانیم چهار رکعتی باشد؛ یعنی: نماز ظهر یا  نمازعصر یا نماز عشا؛ پس از سجده ها (در رکعت سوم) بدون آن که تشهد یا سلام را بخوانیم،

می ایستیم و رکعت چهارم را مانند رکعت سوم انجام می دهیم و در پایان نماز؛ یعنی پس از سجده دوم می نشینیم و تشهد و سلام را می خوانیم و نماز را تمام می کنیم.

خلاصه نماز

اکنون که چگونگی نمازهای روزانه بیان شد، یاد آوری این نکته لازم است که؛ آنچه در نماز خوانده می شود و یاد گرفتن آنها لازم است، تنها بیست جمله می باشد، پس یادگیری نماز را دشوار ندانیم،

و این دستور زندگی ساز اسلام را کوچک نشماریم بلکه با چند ساعت صرف و چند مرتبه تکرار این جملات، به آسانی می توان نماز را فراگرفت.

برای توجه بیشتر، با حذف جمله های تکراری، بیست جمله واجب نماز را یاد آور می شویم:

1-“اللهُ اَکبَر”

2-بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِیمِ

3-الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

4-الرَّحْمـنِ الرَّحِیمِ

5-مَـالِکِ یَوْمِ الدِّینِ

6-إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ

7- اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ

8-صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ

9-غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ

10- قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ

11- اللَّهُ الصَّمَدُ

12- لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ

13- وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ

14- سُبحانَ ربٌی العظیمِ وَبحمدهِ

15- سُبحانَ ربٌی الاعلی وَبحمدهِ

16- اشهَدُ اَن لا اِلهَ الا اللهُ وَحدهُ لا شریکَ لَهُ

17- واشهدُ انٌ محمداً عبدُهُ ورَسُولُهُ

18- اللهُمٌ صَلٌ علی محمٌَدٍ والِ مُحمٌد

19- سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ

20- السٌلامُ عَلیکُم ورحمه اللهِ وبرکاتُهُ

ترجمه نماز

·”اللهُ اَکبَر”: “خداوند از هر کس و هر چند بزرگتر است”.

·بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِیمِ: “بنام خداوند بخشنده مهربان”.

·الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ: “ستایش، مخصوص پرودگار جهانیان است”.

.الرَّحْمـنِ الرَّحِیمِ: “خدای بخشنده و مهربان”.

.مَـالِکِ یَوْمِ الدِّینِ: “صاحب روز پاداش (قیامت)”.

·إیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ: “تنها تو را می پرستیم و تنها از تو کمک می خواهیم”.

·اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ: “ما را به راه راست هدایت فرما”.

·صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ : “راه آنان که به آنها نعمت دادی”.

·غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ: “نه راه کسانی که بر آنها خشم شده است”.

·وَلاَ الضَّالِّینَ: “و نه راه گمراهان”.

·قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ : “بگو اوست خدای یکتا”.

·اللَّهُ الصَّمَدُ : “خدای بی نیاز”.

·لمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ: “خدایی که نه فرزند کسی است و نه فرزندی دارد”.

·وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ: “وهیچ کسی، همتای او نیست”.

·سُبحانَ ربٌی العظیمِ وَبحمدهِ: “پروردگار بزرگ من پیراسته و منزه است و او را ستایش می کنم”.

·سُبحانَ ربٌی الاعلی وَبحمدهِ: “پروردگار من از همه کس بالاتر و منزه است و او را می ستایم”

·اشهَدُ اَن لا اِلهَ الا اللهُ وَحدهُ لا شریکَ لَهُ: “گواهی می دهم که جز آفریدگار، خدایی نیست و یکتا و بی همتاست و شریک ندارد”.

·واشهدُ انٌ محمداً عبدُهُ ورَسُولُهُ: “وگواهی می دهم که محمد (ص) بنده و فرستاده خداوند است”.

·اللهُمٌ صَلٌ علی محمٌَدٍ والِ مُحمٌد: “خداوندا! بر محمد و خاندان او درود فرست”.

·سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ: “خداوند از هر عیبی پاک و منزه است و حمد و سپاس مخصوص خداوند است و جز او پروردگاری نیست و خدا بزرگتر و برتر از هر چیز است”.

·السلام علیک ایها النبی ورحمه الله وبرکاته: “سلام و رحمت و برکات پروردگار بر تو باد ای پیامبر”.

·السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین: “سلام بر ما (نمازگزاران) و بر بندگان نیکوکار خداوند”.

·السٌلامُ عَلیکُم ورحمه اللهِ وبرکاتُهُ: “سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما (مؤمنین) باد”.

·ربنا اتنا فی الدنیا حسنه وفی الاخره حسنه وقنا عذاب النار: “پروردگارا!: هم دنیا و هم در آخرت، به ما نیکی عنایت فرما و ما را از عذاب آتش جهنم نگه دار”.

احکام نماز

1- اگر نمازگزار پیش از آنکه به مقدار رکوع خم شود و بدنش آرام گیرد عمداً ذکر رکوع را بگوید، نمازش باطل است.

2- اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب، عمداً سر از رکوع بردارد نمازش باطل است.

3- واجب است نمازگزار بعد از رکوع بطور کامل بایستد و سپس به سجده برود و چنانچه عمداً بطور کامل نایستد نمازش باطل است.

4- اگر کسی پیش از آنکه پیشانی اش به زمین برسد و آرام گیرد، عمداً ذکر سجده را بگوید، نمازش باطل است و چنانچه از روی فراموشی باشد باید دو باره در حال آرام بودن، ذکر را بگوید.

5- نمازگزار باید بعد از تمام شدن ذکر سجده اول بنشیند تا بدن آرام گیرد و دو باره به سجده رود.

6- اگر نمازگزار پیش از تمام شدن ذکر، عمداً سر از سجده بردارد نمازش باطل است.

7- بهتر است در نماز بر خاک قبر امام حسین (ع) سجده کنیم که یادآور جهاد و شهادت برترین انسانها، در راه مکتب اسلام است و این عمل، هر روز به ما درس ایثار وفداکاری می دهد.

8- سجده برای غیر خدا حرام است؛ چرا که سجده حالت بندگی انسان است و عبادت و بندگی تنها در پیشگاه پروردگار و به دستور او صحیح است.

شکیات نماز

شکیات بر 23 قسم است ، هشت قسم آن نماز را باطل می کند و به شش قسم آن نباید اعتنایی کرد و نه قسم آن صحیح است.

شک های باطل :

اگر یکی از این شکها را برای نمازگزار پیش آید، نمازش باطل است :

1. شک در شماره رکعتهای نمازهای دو رکعتی

2. شک در شماره رکعتهای نماز سه رکعتی

3. در شکهای نمازهای چهار رکعتی که پای یک در میان باشد.

4. اگر در نمازهای چهار رکعتی پیش از تمام شدن سجده دوم شک کند.

5. شک بین 2 و 5 یا 2 و بیشتر از 5.

6. شک بین 3 و 6 یا 3 و بیشتر از 6.

7. شک بین 4 و 6 و یا 4 و بیشتر از 6.

8. شک در رکعتهای نماز که نداند چند رکعت خوانده

شکهائی که نباید به آن ها اعتنا کرد:

1-شک در نماز

2- شک بعد از سلام نماز

3- شک بعد از گذشتن وقت نماز

4- شک کسی که زیاد در نماز شک می کند که به او کثیرالشک می گویند.

5- شک امام در شماره رکعتهای نماز در صورتی که ماءموم آن را بداند و یا شک ماءموم در رکعتهای نماز در صورتی که شماره آن را امام بداند که در صورت اول ، امام با رجوع به ماءموم رفع شک از خود می کند و در صورت دوم ، ماءموم ، با رجوع به امام ، وظیفه خود را انجام می دهد.

6- شک در نمازهای مستحبی

شک های صحیح

در نه صورت اگر نمازگزار در شماره رکعتهای نماز چهار رکعتی شک کند باید به دستورات زیر عمل نماید:

1- نمازگزار بعد از سربرداشتن از سجده دوم شک کند دو رکعت خوانده یا سه رکعت ، بنا را بر سه می گذارد و یک رکعت دیگر را می خواند و نماز را تمام می کند سپس یک رکعت نماز احتیاط ایستاده ، یا دو رکعت نشسته می خواند.

2- شک بین دو و چهار بعد از سجده دوم ، بنا را بر چهار می گذارد و نماز را تمام می کند و دو رکعت نماز احتیاط می خواند.

3- شک بین دو و سه و چهار بعد از سجده دوم بنا را بر چهار می گذارد و نماز را تمام می کند آنگاه دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و دو رکعت نشسته می خواند

4- شک بین چهار و پنج بعد از سجده دوم که بنا را بر چهار می گذارد و نماز را تمام نموده و بعد از نماز، دو سجده سهو می کند.

5- شک بین سه و چهار در هر کجای نماز که باشد بنا را بر چهار می گذارد و نماز را تمام می کند وبعد یک رکعت نماز احتیاط ایستاده می خواند.

6- شک بین چهار و پنج در حال ایستاده که باید نمازگزار بدون رکوع بنشیند و تشهد را بخواند و نماز را سلام دهد و یک رکعت نماز احتیاط ایستاده را بخواند.

7- شک بین سه و پنج در حال ایستاده که باید نماز گزار بدون رکوع بنشیند و تشهد را بخواند و سلام دهد و دو رکعت نماز احتیاط را ایستاده بخواند.

8- شک بین سه وچهار و پنج در حال ایستاده که باید نمازگزار، بنشیند و سلام دهد سپس دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و دو رکعت نشسته بخواند.

9- شک بین پنج و شش در حال ایستاده که باید نمازگزار بنشیند و تشهد بخواند و سلام دهد سپس دو سجده سهو را بجا آورد.

برخی از مستحبات نماز

1- پس از تمام شدن قرائت و قبل از رکوع، مستحب است “الله اکبر” بگوییم.

2- بعد از برخاستن از رکوع، مستحب است “الله اکبر” بگوییم و بهتر است این جمله را هم بگوییم: “سمع الله لمن حمده”.

3- قبل از سجده ها و بعد از آنها، مستحب است “الله اکبر” بگوییم.

4- بین دو سجده مستحب است بگوییم:

“استغفر الله ربی واتوب الیه”

5- در پایان هر رکعت و هنگام برخاستن برای رکعت بعد، مستحب است بگوییم: “بحول الله وقوته اقوم واقعد”.

باطل کننده های نماز

از آغاز تا پایان نماز باید از این کارها که نماز را باطل می کند بپرهیزیم:

1- خوردن و آشامیدن.

2- روی از قبله برگرداندن.

3- سخن گفتن.

4- خندیدن.

5- گریستن.

6- بهم زدن صورت نماز. مثل راه رفتن.

7- کم یا زیاد کردن اجزای اصلی نماز؛ مانند رکوع.

تعقیب نماز

تعقیب نماز، ادامه دادن حالت عبادت است بعد از نماز.

مستحب است انسان، بعد از نماز، مقداری مشغول گفتن ذکر و خواندن دعا و قرآن شود ولازم نیست دعاها را به عربی بخواند و از بهترین تعقیبها، برای همه نمازها، تسبیحات معروفی است که پیامبر اکرم (ص) به دختر گرامیش حضرت زهرا (ع) آموخت و به “تسبیحات حضرت زهرا” معروف است، و آن عبارت است از:

الله اکبر………………………….34 مرتبه

الحمد لله…………………………33 مرتبه

سبحان الله………………………33 مرتبه

و نیز مستحب است، سجده شکر بجا آوریم؛ یعنی به قصد شکر نعمتهای پروردگار، به سجده رفته وصد مرتبه یا سه مرتبه و یا یک مرتبه بگوییم: “شکراً لله”.

نماز جماعت

یکی از مراسم پرشگوه و با عظمت اسلامی، “نماز جماعت” است.

نماز جماعت تجلی وحدت مسلمانان و تشکل آنان در هر صبح و شام است. در روایات اسلامی برای شرکت در نماز جماعت، ثواب بسیاری شمرده شده است، تا جایی که اگر تعداد نمازگزاران، بیش از ده نفر باشد،

ثواب آن قابل شمارش نیست. در احکام اسلامی نیز به مسائل بسیاری بر می خوریم که حکایت از اهمیت بسیار زیاد نماز جماعت دارد و در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

1- شرکت در نماز جماعت برای همه کس مستحب است، به خصوص برای همسایه مسجد.

2- سزاوار نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.

3- شرکت نکردن در نماز جماعت، از روی بی اعتنایی جایز نیست.

4- مستحب است، انسان، صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.

5- نماز جماعت، از نماز اول وقت، که به تنهایی خوانده می شود برتر است، هرچند نماز جماعت اول وقت خوانده نشود.

6- نماز جماعتی که مختصر خوانده می شود، از نماز طولانی که به جماعت نیست، بهتر است.

7- وقتی که جماعت برپا می شود، کسی که نمازش را به تنهایی خوانده مستحب است دو باره به جماعت بخواند.

با توجه به مسائلی که بیان شد، به اهمیت نماز جماعت پی می بریم. پس بکوشیم تا از اجتماع هر روز مسلمانان جدا نمانیم و از ثواب بسیار زیاد آن محروم نشویم.

احکام نماز جماعت

1- در نماز جماعت، یک نفر با تقوا که نماز را بطور صحیح می خواند، به عنوان امام جماعت، پیشاپیش جمعیت ایستاده و قبل از دیگران نماز را شروع کرده و دیگران در نماز از او پیروی می کنند.

2- کمترین افراد برای تشکیل نماز جماعت، دو نفر می باشد که یک نفر “امام جماعت” و دیگری “مأموم” است.

3- در رکعت اول و دوم نماز، وقتی که امام جماعت حمد وسوره را می خواند. بر دیگران لازم نیست، حمد و سوره را بخوانند بلکه به قرائت امام گوش فرا می دهند ولی بقیه اعمال نماز را باید انجام دهند.

4- مأموم نباید پیش از امام، نماز را شروع کند و کارهای نماز مانند رکوع وسجده را هم نباید جلوتر از او انجام دهد.

5- مأموم نباید جلوتر از امام جماعت باشد، بلکه کمی عقب تر می ایستد.

6- فاصله بین امام و مأموم وصف ها نباید زیاد باشد.

7- اگر برای نماز جماعت، اذان و اقامه گفته باشند، بر مأموم، خواندن آنها مستحب نیست.

نماز جمعه

یکی از نمازهایی که باید به جماعت خوانده شود و به تنهایی نمی توان خواند، نماز بسیار با عظمت جمعه است.

نماز جمعه زیباترین گردهمایی هفتگی مسلمانان و عالی ترین عبادت سیاسی هر هفته خداپرستان است.

در این نماز، امام جمعه نمازگزاران را به تقوا و پاکدامنی توصیه می کند و آنها را با مسائل سیاسی و اقتصادی جهان اسلام آگاه می سازد.

حضرت امام خمینی (قدس سره) در باره اهمیت این اجتماع باشکوه، چنین نگاشته اند:

“نماز جمعه و دو خطبه آن، از مراسم بزرگ مسلمانان است؛ مانند مراسم حج. وافسوس که مسلمانان از وظایف مهم سیاسی – اسلامی خود در این مراسم غفلت کرده اند. اسلام با تمام امورش، دین سیاست است

و این مطلب برای هر کس که آگاهی کمی از احکام حکومتی، سیاسی، اجتماعی واقتصادی اسلام داشته باشد آشکار است و هرکس گمان کند که دین از سیاست جداست فردنادانی است که نه اسلام را شناخته و نه سیاست را”.

احکام نماز جمعه

1- نماز جمعه دو رکعت است (مانند نماز صبح) و دو قنوت مستحبی دارد؛ یکی در رکعت اول، قبل از رکوع و دیگری در رکعت دوم، پس از رکوع.

2- نماز جمعه، اول ظهر روز جمعه و به جای نماز ظهر خوانده می شود.

3- خواندن دو خطبه، توسط امام جمعه، قبل از نماز، واجب است.

4- وقتی که امام جمعه، خطبه های نماز جمعه را می خواند، بر شرکت کنندگان واجب است، به خطبه ها گوش دهند، و سخن گفتن به هنگام ایراد خطبه ها مکروه است، بلکه اگر به سبب سخن گفتن، نتواند به خطبه ها گوش دهد، سکوت لازم است. همچنین هنگام ایراد خطبه ها، خواندن نماز مستحبی یا کتاب و روزنامه و انجام دادن کارهایی که مانع گوش دادن به خطبه ها است، خلاف است.

5- اگر کسی به خطبه اول یا هر دو خطبه نرسد، بازهم، شرکت در نماز جمعه فضیلت دارد و جایگزین نماز ظهر می شود.

نماز مسافر

1- انسان باید در سفر، نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت (شکسته) بخواند، به شرط آنکه مسافرتش از هشت فرسخ که حدود 45 کیلومتر است کمتر نباشد.

2- اگر مسافر از جایی که نمازش تمام است، مثل وطن حد اقل، چهار فرسخ می رود و چهار فرسخ برمی گردد، نمازش در این سفر هم شکسته است.

3- اگر انسان به جایی سفر کند و بخواهد در آن جا ده روز یا بیشتر بماند باید نماز را تمام بخواند و چنانچه کمتر از ده روز می ماند نمازش در آنجا شکسته است ولی در بین راه هنگام رفتن یابرگشتن از سفر، نماز را باید شکسته بخواند.

4- در وطن باید نماز را تمام بخواند، هر چند کمتر از ده روز در آنجا بماند مثلا از مسافرتی برگشته وچند روزی در وطن می ماند و دو باره به مسافرت می رود.

5- وطن، شهر یا روستایی است که انسان برای زندگی همیشگی خود اختیار کرده است، خواه در آنجا به دنیا آمده باشد و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده است.

6- اگر انسان به جایی سفر کند ونداند در آنجا ده روز می ماند یا نه، اگر با همین حال سی روز در آنجا بماند، پس از سی روز باید نماز را تمام بخواند.

نماز آیات

نماز آیات-وقتی خورشید یا ماه بگیرد یا زلزله ای رخ دهد، بر خدا پرستان است که به خدای خود پناه آورده، دو رکعت “نماز آیات” بجا آورند. گزاردن چنین نمازی کنایه از این است که اینگونه حوادث نشانه هایی از قدرت الهی و نظم و حساب دقیق عالم طبیعی است.

خواندن این نماز، انسان را از خُرافات و خیال های بیهوده باز می دارد و متوجه آفریدگار هستی می نماید و همچنین سبب فرونشستن ترس و دلهره وآرامش دل ها می شود.

چگونگی نماز آیات

نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد و قبل از هر رکوع حمد و سوره خوانده می شود و یا سوره ای را پنج قسمت کرده و قسمت اول را قبل از رکوع اول، بعد از حمد می خوانیم وبه رکوع می رویم،

سپس از رکوع برخاسته و بدون خواندن حمد قسمت دوم آن سوره را می خوانیم و به رکوع می رویم، پس از رکوع قسمت سوم آن را می خوانیم

و باز به رکوع می رویم سپس می ایستیم و همچنین تا رکوع پنجم و سپس به سجده می رویم و رکعت دوم را هم به همین ترتیب بجا می آوریم.

اکنون به عنوان نمونه، نماز آیات را به شکل کوتاه آن با تقسیم سوره “اخلاص” بیان می کنیم:

– با گفتن “الله اکبر” نماز را شروع می کنیم.

– بعد از تکبیر، سوره حمد را می خوانیم و پس از حمد “بسم الله الرحمن الرحیم” را می گوییم.

– سپس به رکوع می رویم (در تمام رکوع ها باید ذکر رکوع گفته شود).

– از رکوع سر بر می داریم و بدون آنکه سوره حمد را بخوانیم، می گوییم: “قل هو الله احد”.

– بعد به رکوع دوم می رویم.

– پس از رکوع دوم می خوانیم: “الله الصمد”.

– باز به رکوع می رویم.

– پس از رکوع سوم می خوانیم: “لم یلد ولم یولد”.

– باز به رکوع رفته، پس از رکوع چهارم می خوانیم:

“ولم یکن له کفواً احد”.

– سپس رکوع پنجم را بجا آورده، سر از رکوع برداشته و به سجده می رویم.

– پس از سجده دوم، یک رکعت دیگر، مانند رکعت اول بجا می آوریم و با تشهد و سلام، نماز را تمام می کنیم.

قنوت نماز آیات

در نماز آیات هم خواندن قنوت مستحب است و زمان آن، در رکعت دوم، بعد از تمام شدن سوره، قبل از رکوع پنجم، است.

نماز بر میت

نماز بر میت-هرگاه مسلمانی، از دنیا برود، پس از انجام غسل و کفن، باید بر او نماز بخوانند، این نماز ممکن است توسط یک نفر خوانده شود و یا افرادی آن را به جماعت بخوانند.

چگونگی نماز میت

میت را باید روبروی نمازگزار طوری قرار دهند که وقتی برای نماز رو به قبله می ایستد، سر میت طرف راست نمازگزار باشد.

این نماز رکوع و سجده وتشهد و سلام ندارد و تنها، پنج تکبیر و چند ذکر و دعاست. بدین ترتیب که نمازگزار با نیت و گفتن “الله اکبر” نماز را شروع می کند.

سپس می گوید:

“اشهدُ ان لا اله الا اللهُ وان محمداً رسول الله”

بعد از آن، تکبیر دوم را می گوید و بعد می خواند:

“اللهم صل علی محمد وال محمد”

وبعد از تکبیر سوم باید بگوید:

“اللهم اغفر للمؤمنین والمؤمنات”

وبعد از تکبیر چهارم می گوید:

“اللهم اغفر لهذا المیت”

وبعد تکبیر پنجم را بگوید و با گفتن تکبیر پنجم، نماز هم تمام می شود.

نماز میت اگر به همین مقدار خوانده شود، کافی است، گرچه بهتر است دعاها وذکرهای مفصل آن خوانده شود.

نمازهای مستحبی

چنانکه گذشت، نمازهای مستحبی بسیار است و در این نوشته نمی گنجد، ولی از آنجا که عاشقان مایلند در اوقات فراغت، به مستحبات بپردازند، برخی از آنها را می آوریم: ناگفته نماند که به نماز مستحبی “نافله” نیز می گویند.

نافله های روزانه

نافله نماز صبح: دو رکعت پیش از نماز صبح.

نافله نماز ظهر: هشت رکعت (چهار رکعت نماز دو رکعتی) پیش از نماز ظهر.

نافله نماز عصر: هشت رکعت، پیش از نماز عصر.

نافله نماز مغرب: چهار رکعت، بعد از نماز مغرب.

نافله نماز عشا: دو رکعت بعد از عشا (نشسته خوانده می شود).

در بین این نمازها، نافله نماز صبح و نافله نماز عشا ثواب بیشتری دارد و سفارش زیادتری نسبت به آنها شده است.

نماز شب

نماز شب یازده رکعت است که از نیمه شب تا اذان صبح خوانده  می شود و ثواب بسیار دارد، طریقه خواندن نماز شب بدین ترتیب است:

هشت رکعت (چهار نماز دو رکعتی) به نیت نافله شب.

دو رکعت به نیت نماز شفع.

یک رکعت به نیت نماز وتر.

نماز غفیله

نماز غفیله،یکی دیگر از نمازهای مستحبی، نماز غفیله است که بین نماز مغرب و عشا خوانده می شود.