سبزی خرفه چیست؟

شاید شما هم سبزی خرفه یا گیاه خرفه زیاد به گوشتان خورده باشد و یا از خواصسبزی خرفه شنیده باشید.اما سبزی خرفه چیست و چرا انقدر گیاه با اهمیتی است.

سبزی خرفه مانند خیلی از گیاهان دیگر دارای خواص فوق العاده ای است که اگرخواص سبزی خرفه را بدانید حتما از طرفداران سبزی خرفه خواهید شد و خانه خود را از گیاه خرفه خالی نخواهید گذاشت.

برای آنکه با سبزی خرفه و خواص گیاه خرفه بیشار آشنا شوید ادامه مطلب را بخوانید.

گیاه خرفه:

گیاه خُرفه بیشتر در غالب یک علف هرز شناخته می‌شود. با این حال، یک سبزی بسیار مغذی و خوراکی نیز هست. در حقیقت، خُرفه حاوی همه‌ی انواع مواد مغذی، از جمله اسیدهای چرب امگا ۳ می‌باشد. این مقاله نگاهی دقیق به خُرفه و تاثیرات آن بر سلامت می‌اندازد.

خُرفه یک سبزی سبز و برگ‌دار است که می‌تواند به شکل خام یا پخته مصرف شود. در محافل علمی با نام Portulaca oleracea شناخته می‌شود، از دیگر نام‌های این گیاه hogweed کوچک، fatweed و pusley می‌باشد. ۹۳٪ این گیاه شاداب آب است. ساقه‌های آن قرمز و کوچک و برگ‌های آن سبز است. طعم خُرفه ترش و شور مشابه اسفناج یا شاهی است. می‌توان از آن در سالاد و ساندویچ به شیوه‌های مشابه اسفناج و کاهو استفاده نمود.

مکان های رشد سبزی خرفه:

خُرفه در نقاط مختلف جهان در طیف گسترده‌ای از محیط زیست رشد می‌کند. این گیاه در باغ‌ها و باغچه‌‌های پیاده‌روها رشد می‌کند. در عین حال می‌تواند خود را با شرایط خشن‌تر وفق یابد. به عنوان مثال در خشکسالی، خاک بسیار شور یا خاک خالی از مواد مغذی. خُرفه سابقه‌‌ایی طولانی در طب سنتی یا طب جایگزین دارد.

مواد مغذی موجود در گیاه خرفه:

همچنین سرشار از مواد مغذی بسیار زیادی است. هر ۱۰۰ گرم آن:

ویتامین A (از بتا کاروتین): ۲۶٪ از نیاز روزانه.
ویتامین سی: ۳۵٪ از نیاز روزانه.
منیزیم: ۱۷٪ از از نیاز روزانه.
منگنز: ۱۵٪ از نیاز روزانه.
پتاسیم: ۱۴٪ از نیاز روزانه.
آهن: ۱۱٪ از نیاز روزانه.
کلسیم: ۷٪ از نیاز بدن.
همچنین حاوی مقدار کمی از ویتامین های B۱، B۲، B۳، فولات، مس و فسفر است.

تمام این مواد مغذی را فقط با ۱۶ کالری دریافت می‌کنید! همین امر موجب می‌شود تا خُرفه یکی از مغذی‌ترین غذاهای این سیاره باشد.
خُرفه سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است.

اسیدهای چرب امگا۳ چربی‌های مهمی هستند که بدن نمی‌تواند آن‌ها را تولید کند. بنابراین باید آن‌ها را از رژیم غذایی دریافت نمائیم. گرچه خُرفه در مجموع حاوی چربی اندکی می‌باشد، اما بخش اعظم چربی‌های آن به‌شکل اسیدهای چرب امگا ۳ می‌باشند. در حقیقت، خُرفه شامل دو نوع اسیدهای چرب امگا ۳ است، ALA و EPA. ALA در گیاهان بسیاری یافت می‌شود، اما EPA به طور عمده در محصولات حیوانی (مانند ماهی‌های چرب) و جلبک یافت می‌شود. در مقایسه با سایر گیاهان، خُرفه به‌طور خارق‌العاده‌ای حاوی ALA می‌باشد، ۵ تا ۷ برابر اسفناج. جالب توجه این است که خُرفه شامل مقادیر کمی EPA است. این نوع از اسیدهای چرب در بدن از ALA فعال‌تر هستند و به طور کلی در اکثر گیاهانی که روی زمین رشد می‌کنند، پیدا نمی‌شود.

خُرفه سرشار از آنتی‌اکسیدان است.

گیاه خُرفه سرشار از آنتی اکسیدان‌های مختلف و ترکیبات گیاهی سودمند است:

ویتامین های موجود در سبزی خرفه:

ویتامین C: همچنین به عنوان اسید اسکوربیک شناخته شده است، ویتامین C یک نوع آنتی اکسیدان است که برای نگهداری از پوست، عضلات و استخوان ضروری است.

ویتامین E: خُرفه حاوی مقادیر زیادی ویتامین E به نام آلفا توکوفرول است. این ویتامین می‌تواند از غشای سلولی در برابر آسیب محافظت کند.

ویتامین A: خُرفه شامل بتا کاروتن است، آنتی اکسیدانی که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود. ویتامین A در سلامت چشم نقش شناخته شده‌ایی دارد.

گلوتاتیون: این آنتی اکسیدان مهم می‌تواند از سلول‌ها در برابر آسیب محافظت کند.

ملاتونین: خُرفه همچنین شامل ملاتونین، هورمون تنظیم خواب کمک کند. البته مزایای متعدد دیگری نیز دارد.

بتالائین‌ها: خُرفه بتالائین‌ها را سنتز می‌کند، بتالائین‌ها آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که مانع از تجمع کلسترول بد در بدن می‌شوند.

طبق مطالعات انجام شده بر روی نوجوانان چاق مشخص شد که دانه‌های خُرفه کلسترول LDL یا کلسترول بد و سطح تری‌گلیسرید را کاهش می‌دهد، که هر دو با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در ارتباطند. پژوهشگران این تاثیرات را به آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات گیاهی در دانه‌های خُرفه نسبت داده‌اند.
خُرفه سرشار از مواد معدنی مهم است.

گیاه خُرفه همچنین حاوی مواد معدنی مهم و متعددی است. منبع خوبی از پتاسیم است، ماده‌ای معدنی که به تنظیم فشار خون کمک می‌کند. مصرف بالای پتاسیم خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد و همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. خُرفه همچنین منبع عظیمی از منیزیم، یک ماده مغذی فوق العاده مهم که در بیش از ۳۰۰ واکنش آنزیمی بدن مشارکت دارد، است. منیزیم می‌تواند از بدن در برابر بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ محافظت کند. خُرفه همچنین حاوی مقداری کلسیم، فراوان‌ترین ماده معدنی در بدن، می‌باشد. کلسیم در سلامت استخوان‌ها از اهمیت ویژه‌ایی برخوردار است. مقادیر کمی فسفر و آهن نیز در خُرفه یافت می‌شود. خُرفه‌ی رسیده‌تر احتمالا حاوی مقادیر بیشتری مواد معدنی، نسبت به گیاهان جوان‌تر، است.

خرفه همچنین دارای اکسالیت(نمک جوهر ترشک) است.

از سویی دیگر، خُرفه حاوی مقادیر زیادی از اکسالیت است. این ماده برای افرادی که مستعد سنگ کلیه هستند، مسئله‌ساز می‌شود، زیرا اکسالیت‌ها می‌توانند به شکل‌گیری نمک کمک ‌کنند. اکسالیت‌ها همچنین خواص ضد مواد مغذی دارند، بدان معنا که ممکن است در جذب مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم اختلال ایجاد کنند. خُرفه‌هایی که در سایه رشد نموده‌اند، در مقایسه با آنهایی که درمعرض نور خورشید هستند، می‌توانند حاوی مقادیر بیشتری اکسالیت باشند. اگر اکسالیت موجود در خُرفه شما را نگران می‌کند آن را به ماست اضافه کنید، زیرا تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف آن با ماست میزان اکسالیت را به طرز قابل توجهی کاهش می‌دهد.

علی‌رغم اینکه خُرفه در برخی از فرهنگ‌ها به عنوان علف هرز شناخته می‌شود، اما این سبزی برگ‌‌دار سرشار از مواد مغذی است.

حاوی آنتی‌اکسیدان، مواد معدنی، اسیدهای چرب امگا ۳ و ترکیبات گیاهی سودمند است.

این گیاه یکی از مغذی ترین مواد خوراکی روی زمین است. پس سعی کنید آنرا وارد رژیم غذایی خود کنید.

گیاه خرفه در طب سنتی:

نوزاد متخصص طب سنتی، با اشاره به گیاه خرفه و توضیح آن در قرآن کریم افزود: گیاهی به نام خرفه وجود دارد که پیامبر (ص) می‌فرماید از این گیاه پر منفعت‌تر نداریم گیاهی که در پارک‌ها، باغچه‌ها و هرجایی که آب وجود دارد این گیاه را خواهید دید.

نوزاد درباره این گیاه و خاصیت آن گفت: این گیاه شبیه شنبلیله است و برگ‌های روغنی مانندی دارد، ساقه‌اش هم مایل به قرمزی است، کاملا روی زمین پهن می‌شود، جنوبی‌ها خیلی از این گیاه استفاده می‌کنند، بوعلی سینا معتقد است که خرفه حرارت و عطش صفرا را رفع می‌کند.

وی اظهار داشت: خرفه به محیطی با نور زیاد و دمای 25 درجه سانتی گراد نیاز دارد، خاک مناسب برای رشد و پرورش آن مخلوطی از خاک باغچه، رس و مقداری ماسه است. بذر خرفه را باید در فاصله ماه‌های اردیبهشت تا تیر در باغچه یا گلدان بکارید و چون این گیاه به آب فراوان نیاز دارد باید به صورت مرتب و منظم آبیاری شود.

متخصص طب سنتی بیان کرد: مصرف خرفه خشکی گرمی و حرارت را فرو می‌نشانند و باعث برطرف شدن و از بین رفتن دردهایی که ناشی از حرارت و گرمی در بدن است می‌شود، بنابراین با این گیاه در ماه مبارک رمضان می‌توان در بدن رفع تشنگی کرد.

وی در ادامه با اشاره به منابع معدنی و ویتامین‌های این گیاه علفی عنوان کرد: آنچه این گیاه را متمایز می‌کند وجود اسید چرب امگا 3 زیاد در برگ آن (قسمت رویشی) است البته دیگر گیاهان مثل کلزا یا بذر کتان نیز امگا 3 دارند ولی این ماده در بذرهای آن یافت می‌شود، حدود 70 درصد اسیدهای چرب تشکیل دهنده روغن آن غیر اشباع بوده و حدود 50 درصد آن را تنها اسید چرب امگا 3 تشکیل می‌دهد.

وی ادامه داد: علاوه بر وجود امگا 3 در قسمت رویشی آن، مواد معدنی مثل منیزیم، پتاسیم، کلسیم و همچنین ویتامین (ث) 16 میلی گرم در 100 گرم ماده‌تر به مقدار زیاد در بافت‌های آن وجود دارد، غنی بودن از اکسیدان‌ها (رنگ قرمز ساقه) از دیگر مزیت‌های این گیاه است، خرفه سرشار از بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین آ) ، B1,B2 نیز می‌باشد.

خواص تخم خرفه و تسکین دهنده تشنگی

نوزاد متخصص طب سنتی با اشاره به خواص تخم خرفه و رفع تشنگی گفت: تخم آن ضد کرم کدو است و عصاره ساقه و برگ آن برای بیماری‌های کبد و بیماریهای کمی ویتامین C بسیار مفید است. البته کمتر از شاهی، زیرا در خرفه تا حد 25 گرم در 100 گرم برگ ویتامین C دارد و به عنوان رژیم غذایی اشخاص مبتلا به اسکوروی تجویز می‌شود.

نوزاد با اشاره به تسکین تشنگی با این گیاه اذعان داشت: از خواص تخم خرفه می‌توان به تصفیه کنندگی خون، رفع التهابات گوارش، رفع سرفه و تسکین دهنده تشنگی اشاره کرد، تخم خرفه همچنین در شیرینی پزی و برای تزئین، بخصوص تزئین شیرینی‌ نان برنجی استفاده می‌شود و برای تقویت قوای عمومی بدن مورد استفاده است.

متخصص طب سنتی خاطر نشان کرد: خرفه مختص جاهای گرم است، مردم جزایر گرم اروپایی کمتر دچار سکته‌های قلبی و مغزی می‌شوند و در بررسی‌ها مشخص شده است که ساکنان جزایر گرم اروپایی از سبزی خرفه زیاد استفاده می‌کردند چرا که خرفه التهابات درون را فرو می‌نشاند و سرشار از امگا 3 است.

امروزه خرفه را می‌توان به عنوان یک گیاه کامل و پر ویتامین معرفی کرد که این گیاه باعث رفع تشنگی شده و تسکین دهنده تمام دردهایی در بدن است.

 خرفه

* جویدن برگ آن به مقدار کم، کندی دندان را رفع می‌کند (که از خوردن میوه ترش و یا علت دیگری ایجاد شده باشد) و زیاد جویدن آن کندی دندان ایجاد می‌کند.

* از عصاره آن برای التهاب‌های گرم چشم با مالیدن در محل ملتهب استفاده می‌شود.

* ضماد برگ و ساقه آن با روغن گل سرخ برای تسکین سردردهای گرم و ورم‌های گرم نافع است و با آرد جو برای جرب نافع است.

* ضماد برگ و ساقه آن به تنهایی برای تسکین حرارت اعضا و سوختگی آتش مفید است و اگر بر معده و کبد گذارند برای تسکین حرارت آن‌ها مفید است و اگر با حنا تهیه شود و بر کف دست و پا گذارده شود برای حرارت و پیسی‌های دست و پا در صورت تکرار مفید خواهد بود.

* اشتها را کاهش می‌دهد و اسراف در خوردن آن، نور چشم را نقصان می‌دهد.

* افراد سرد مزاج باید آن را با نعناع و کرفس بخورند.

خرفه از نظر احادیث

امام صادق (ع) می فرمایند: بر روی زمین سبزی خوردنی شریف‌تر از آن نیست و سبزی خوردنی حضرت فاطمه (س) است و عقل را زیاد می‌کند.

شنبلیله؛ گیاهی با مزایای چشمگیر برای سلامتی

گیاه شنبلیله مدت هاست در طب جایگزین استفاده می شود. شنبلیله یک جزء رایج در غذاهای هندی است و اغلب به عنوان مکمل مصرف می شود. این گیاه فواید بیشماری برای سلامتی دارد. به گزارش هلث لاین، این مقاله هر آنچه که باید در مورد شنبلیله بدانید از جمله مزایا، عوارض جانبی و موارد استفاده آن را توضیح می دهد.

شنبلیله چیست؟

ارتفاع گیاه شنبلیله حدود دو تا سه فوت معادل 60 تا 90 سانتی متر است. دارای برگ های سبز، گل های سفید کوچک و غلاف هایی حاوی دانه های کوچک قهوه ای طلایی رنگ است. هزاران سال است شنبلیله در طب جایگزین و چینی برای درمان بیماری های پوستی و بسیاری از بیماری های دیگر استفاده می شود.

اخیرا، شنبلیله به یک ادویه خانگی رایج تبدیل شده است، همچنین در محصولاتی مانند صابون و شامپو نیز استفاده می شود. دانه ها و پودر شنبلیله نیز در بسیاری از غذاهای هندی به دلیل ارزش غذایی و طعم کمی شیرین و آجیلی استفاده می شود.

ارزش غذایی شنبلیله

یک قاشق غذاخوری معادل 11.1 گرم دانه شنبلیله کامل حاوی 35 کالری و چندین ماده مغذی است:

فیبر: 3 گرم

پروتئین: 3 گرم

کربوهیدرات: 6 گرم

چربی: 1 گرم

آهن: 20 درصد ارزش روزانه

منگنز: 7 درصد ارزش روزانه

منیزیم: 5 درصد ارزش روزانه

تاثیر شنبلیله بر تولید شیر مادر

شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای رشد کودک محسوب می شود. با این حال، برخی از مادران ممکن است برای تولید مقادیر کافی دچار مشکل شوند. در حالی که داروهای تجویزی به طور معمول برای افزایش تولید شیر مادر استفاده می شوند، تحقیقات نشان می دهند شنبلیله یک جایگزین طبیعی و ایمن است.

یک مطالعه 14 روزه روی 77 مادر تازه زایمان کرده نشان داد نوشیدن چای گیاهی با دانه شنبلیله باعث افزایش تولید شیر مادر می شود که به افزایش وزن نوزادان کمک می کند. مطالعه دیگری 66 مادر را به سه گروه تقسیم کرد. یک گروه چای شنبلیله، دومی دارونما و سومی هیچ چیزی دریافت نکردند.

حجم شیر مادر پمپ شده در گروه مادرانی که شنبلیله دریافت کردند افزایش یافت. در این مطالعات از چای گیاهی شنبلیله به جای مکمل ها استفاده شده، اما مکمل ها به احتمال زیاد دارای اثرات مشابهی هستند. اگرچه این تحقیقات امیدوارکننده هستند، اما باید هرگونه نگرانی در مورد تولید شیر مادر را با ماما یا پزشک خود در میان بگذارید.

تاثیر شنبلیله بر سطح تستوسترون در مردان

یکی از رایج ترین دلایلی که مردان از مکمل شنبلیله استفاده می کنند افزایش سطح تستوسترون است. برخی مطالعات نشان می دهند اثرات مفیدی از جمله افزایش میل جنسی دارد. در یک مطالعه هشت هفته ای، 30 مرد در سن دانشگاهی چهار جلسه وزنه برداری را در هفته انجام دادند که نیمی از آنها روزانه 500 میلی گرم شنبلیله نیز دریافت کردند.

اگرچه گروه غیرمکمل کاهش کمی در تستوسترون خود مشاهده کردند، اما گروه شنبلیله افزایش قابل چشمگیری را تجربه کردند، همچنین این گروه دو درصد کاهش چربی بدن داشتند. در یک مطالعه 6 هفته ای به 30 مرد 600 میلی گرم عصاره شنبلیله داده شد تا تغییرات عملکرد و میل جنسی را ارزیابی کنند. اکثر شرکت کنندگان افزایش قدرت و بهبود عملکرد جنسی را گزارش کردند. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

شنبلیله به کنترل دیابت و سطح قند خون کمک می کند

شنبلیله به شرایط متابولیک بدن مانند دیابت کمک می کند. به نظر می رسد بر هر دو نوع دیابت نوع 1 و 2 تاثیر می گذارد، همراه با افزایش تحمل کلی کربوهیدرات در افرادی که این شرایط را ندارند. در یک مطالعه، افراد مبتلا به دیابت نوع 1 در وعده نهار و شام 50 گرم پودر شنبلیله مصرف کردند. پس از 10 روز شرکت کنندگان سطح قند خون بهتر و کاهش کلسترول کل و بد را تجربه کردند.

در مطالعه دیگری، افراد بدون دیابت شنبلیله مصرف کردند چهار ساعت پس از مصرف کاهش 13.4 درصدی سطح قند خون را تجربه کردند. این مزایا به دلیل نقش شنبلیله در بهبود عملکرد انسولین است. با این وجود، تاثیرات مشاهده شده در مطالعات با استفاده از پودر شنبلیله یا دانه های کامل تا حدی به دلیل محتوای فیبر بالا است.

دیگر فواید شنبلیله برای سلامتی

شنبلیله برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. با این حال، بسیاری از این کاربردها به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفته اند تا به نتایج قوی برسند. تحقیقات اولیه نشان می دهد شنبلیله به موارد زیر کمک می کند:

کنترل اشتها. تا کنون سه مطالعه کاهش مصرف چربی و اشتها را نشان می دهند. یک مطالعه 14 روزه نیز نشان داد شرکت کنندگان به طور خود به خود کل مصرف چربی را تا 17 درصد کاهش می دهند.

سطح کلسترول. برخی شواهد نشان می دهند شنبلیله می تواند سطح کلسترول و تری گلیسیرید را کاهش دهند.

سوزش سردل. یک مطالعه آزمایشی دو هفته ای روی افراد دارای سوزش سر دل مکرر نشان داد شنبلیله علائم آنها را کاهش می دهد. در واقع، اثرات آن با داروهای ضداسید مطابقت دارد.

التهاب. این گیاه اثرات ضدالتهابی را در موش ها نشان داده است. برای تایید این موضوع در فاز انسانی به تحقیقات بیشتری نیاز است. علاوه بر این، برخی از بررسی ها و گزارش ها از طب سنتی نشان می دهند شنبلیله می تواند به بهبود و درمان کولیت اولسروز، مشکلات پوستی و بسیاری از بیماری های دیگر کمک کند.

نحوه استفاده از شنبلیله

شنبلیله جزء بسیاری از مکمل ها است. از آنجا که فرمولاسیون آنها متفاوت است دوز توصیه شده مصرف به مکمل بستگی دارد. علاوه بر این، بسته به هدف مورد نظر ممکن است مقدار مصرف شنبلیله متفاوت باشد. اکثر تحقیقات مبتنی بر تستوسترون تنها از حدود 500 میلی گرم عصاره شنبلیله استفاده می کنند، در حالی که در تحقیقات دیگر حدود هزار تا دو هزار میلی گرم استفاده شده است.

در صورت استفاده از کل دانه، دوزهای حدود دو تا پنج گرم موثر به نظر می رسند، اما این نتیجه گیری هم از مطالعه ای به مطالعه دیگر متفاوت است. مکمل ها به طور معمول باید قبل یا همراه با غذا مصرف شوند.

از آنجا که این گیاه به کنترل قند خون کمک می کند بهتر است با وعده غذایی پر کربوهیدرات در روز مصرف شود. همیشه دستورالعمل های روی محصولات را به دقت بخوانید و در صورت وجود هر گونه سوالی با پزشک خود مشورت کنید.

ایمنی و عوارض جانبی مصرف شنبلیله

شنبلیله برای افراد سالم به نسبت گزینه بی خطری به نظر می رسد. با این حال، مانند اکثر مکمل ها عوارض جانبی کمتر جدی مانند اسهال و سوء هاضمه ناشی از مصرف آن گزارش شده است، همچنین ممکن است افراد دچار کاهش اشتها شوند که در صورت وجود اختلال خوردن یا تلاش برای افزایش وزن می تواند مضر باشد.

علاوه بر این، برخی از افراد بوی عجیب و کمی شیرین را هنگام مصرف مکمل گزارش می دهند، اما این مورد هنوز تایید نشده است. با توجه به تاثیر آن بر سطح قند خون، شنبلیله در صورت مصرف داروهای دیابت یا سایر مکمل های کاهنده سطح قند خون باید با احتیاط مصرف شود.

مطالعات روی حیوانات نشان می دهد مصرف دوزهای بسیار زیاد عوارض جانبی متعددی از جمله آسیب به دی ان ای، کاهش باروری، مشکلات عصبی و افزایش خطر سقط جنین را ایجاد می کند. اگرچه اکثر این عوارض جانبی در انسان تایید نشده است و دوزهای مورد استفاده به طور غیرمعمول زیاد است، برخی از دانشمندان نگران استفاده از مکمل شنبلیله هستند، بنابراین بهتر است برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی قبل از شروع هر گونه مکمل جدیدی با پزشک مشورت کنید.

در پایان

شنبلیله به عنوان یک گیاه بی نظیر مدت هاست در طب جایگزین استفاده می شود. براساس شواهد موجود شنبلیله برای کاهش سطح قند خون، افزایش سطح تستوسترون و افزایش تولید شیر در مادران شیرده گزینه مفیدی محسوب می شود.

علاوه بر این، شنبلیله ضمن کاهش سطح کلسترول و التهاب به کنترل اشتها کمک می کند، اما تحقیقات بیشتری در این موارد مورد نیاز است.

مترجم: الهه زارعی