همه چیز درباره گسل ماهدشت

بعد از زلزله 5.2 ریشتری تهران و کرج ، و مصرف بیش از اندازه بنزین باید بیشتر درباره زلزله و گسل هایشان بدانیم. گسل ماهدشت یکی از گسل های فعالی است که امکان دوباره فعال شدن و زلزه دوباره آمدن را دارد.  هشیار باشید که گسل ماهدشت همچنان فعال اشت. در ادامه همه چیز درباره گسل ماهدشت را می خوانیم.

گسل ماهدشت فعال است؟

محمد شکرچی زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان این‌که اطلاعات دستگاه‌های شتاب‌نگار و لرزه‌نگار نشان می‌دهد گسل ماهدشت هنوز فعال است، به تسنیم گفت: شهروندان تهران و حومه حتما هوشیار باشند.

محمد شکرچی زاده اظهار کرد: با توجه به اطلاعات دستگاه‌های شتاب‌نگار و لرزه‌نگار به نظر می‌رسد هنوز گسل ماهدشت فعال است و منطقه زلزله‌زده هنوز لرزه‌خیز بوده و به ثبات نرسیده است.

وی تصریح کرد: توصیه ما به شهروندان استان‌های البرز و تهران این است که کماکان هوشیاری خود را حفظ کنند.

وی افزود: با توجه به سابقه تاریخی زلزله‌هایی که در منطقه البرز و تهران در سالیان گذشته رخ داده است برداشت کلی این است که روزهای انتظار و سپری‌کردن بحران حاصل از زلزله احتمالی ممکن است طولانی شود. به همین دلیل باید صبور باشیم و ارایه نتیجه نهایی را به برداشت‌هایی که در روزها و هفته آتی از دستگاه‌های شتاب نگار می‌گیریم، موکول کنیم.

شکرچی‌زاده تاکید کرد به طور مستمر، پایش داده‌ها و برداشت‌ها انجام می‌شوند و نتیجه حاصل از برداشت‌ها در روزهای آتی حتما به اطلاع عموم شهروندان خواهد رسید.

خطر وقوع زلزله ۷ ریشتری با فعال شدن گسل ماهدشت

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمد شکرچی‌زاده با اشاره به زلزله در تهران و البرز و بیان این‌که ” این زلزله نتیجه فعال شدن گسل ماهدشت در جنوب کرج بود” اظهار کرد:‌ گسل ماهدشت در کنار گسل‌های ایپک و اشتهارد با بزرگای 7 تا 8 ریشتر واقع شده و احتمال زیادی وجود دارد که آنها را فعال کند.

وی با یادآوری این‌که حداکثر شتابی که دریافت کردیم از ایستگاه مرز آباد کرج با شتاب 196 سانتیمتر بر مجذور ثانیه بوده که نزدیک دو دهم شتاب ثقل را دارد که شتاب نسبتا بزرگی است، تاکید کرد:   چنانچه گسل ایپک و اشتهارد بر اثر گسل ماهدشت فعال شده باشند، خطر جدی تهران و البرز را تهدید می‌کند.

کمبود تجهیزات در پیش بینی زلزله

کمبود تجهیزات برای پیش بینی ۱۰ ثانیه قبل از زلزله در پایتخت

احمد صادقی رئیس مرکز پیشگیری و بحران شهر تهران نیز در این بازدید بیان کرد: در پایان دولت اصلاحات موضوع زلزله تهران به صورت جدی در دستور کار قرار گرفت و آقای عارف ماموریت پیدا کردند که در خصوص مخاطرات لرزه خیزی تهران با موسسات موفق دنیا که مطالعاتی در این خصوص انجام داده اند، قرارداد همکای به امضاء برساند.

وی با بیان اینکه در اواخر دهه هفتاد معاون عمرانی وقت تهران با مرکز جایکا قرارداد همکاری امضاء کرد تا میزان خطرپذیری شهر تهران مشخص شود، گفت: سال ۸۱ این طرح خطرپذیری براساس مطالعات جایکا به تصویب رسید.

صادقی با بیان اینکه براساس اقدامات لرزه ای مطالعات جایکا، سه آیتم در نظر گرفته شده بود گفت: براساس این مطالعات می توانستیم در یک بازه ۱۲ ساله تلفات و خسارات را در سه مرحله تا ۹۰ درصد کاهش دهیم که اگر اجرا می شد، سال گذشته یعنی ۹۵ پایان می یافت.

رئیس مرکز پیشگیری و بحران شهر تهران با بیان اینکه مطالعات جایکا سال گذشته اعتبارش منقضی شده و باید مطالعات آن به روز رسانی شود، تصریح کرد: در سال ۹۴ مکاتبه ای با جایکا داشتیم که هم مطالعاتش را به روز رسانی کند و همچنین ارزیابی از اقدامات گذشته داشته باشد که ۲ ماه قبل بعد از سیر مسیر طولانی، تفاهمنامه با جایکا در دستور کار قرار گرفت و به نظر می رسد خروجی مطالعات اولیه در خرداد سال ۹۸ به نتیجه برسد.

وی با بیان اینکه ۵۰ پروژه مشخص شده که مطالعات براساس آنها صورت گیرد و ۵۰ پروژه اولویت دار از جمله مقاوم سازی بافت فرسوده، سیستم سریع آموزش، داشتن یک مرکز فرماندهی واحد، مدیریت جامع محور و … در دستور کار قرار گرفت، اظهار کرد: محور اصلی کاهش خطرپذیری، مقام سازی بافت فرسوده است که اصلاح آن خارج از توان یک سازمان می باشد.

نیازمند شبکه شتاب نگاری لرزه هستیم

رئیس سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران با بیان اینکه ما نیازمند شبکه شتاب نگاری لرزه هستیم، بیان کرد: براساس برنامه پنج ساله شهرداری باید ۵۰ شتاب نگار نصب شود که تنها ۱۴ دستگاه نصب شده است و همچنین باید سامانه هشدار سریع زلزله نیز نصب شود، چرا که در دنیا این سامانه ها نصب شده و می توانیم فاصله موج پی و اس را اندازه گیری کنیم که می توان ۱۰ ثانیه قبل از زلزله را متوجه شد و با نصب آژیر، ارسال پیامک و یا از طریق شبکه های ارتباطی همچون تلویزیون مردم را از وقوع زمین لرزه با خبر کرد و همچنین می توان قطع کننده های آب، گاز، برق و یا از مدار خارج کردن مترو را در دستور کار قرار دهیم.

وی با بیان اینکه سال گذشته قراردادهای مختلفی برای نصب قطع کننده های اتوماتیک گاز در مواقع بحران منعقد شد گفت: براساس برنامه ای که مدیر عامل گاز ارائه کرده است، تا پایان سال ۹۷ باید ایستگاه فشار قوی با این امکان از مدار خارج شود.

صادقی با بیان اینکه باید بر روی همه گسل های تهران ایستگاه های لرزه نگار داشته باشیم، خاطرنشان کرد: در سال ۸۴ که چارت سازمان مدیریت بحران نوشته شد، بودجه ما ۸۴ میلیارد تومان بود که با نرخ دلار آن زمان محاسبه می شود و حالا در سه چهار سال اخیر بودجه سازمان حدود ۲۳ میلیارد تومان است که فقط صرف حقوق پرسنل می شود.

رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، با بیان اینکه نقشه های جایکا که این روزها مورد توجه قرار می گیرد برای دهه هفتاد است، اذعان کرد: در آن زمان اطلاعات ناقص بود و بانک اطلاعاتی جامعی نیز نداشتیم و جمعیت تهران کم بود و باید بگویم که وضعیت دهه هفتاد قابل مقایسه با وضعیت کنونی نیست چرا که ساختمان ها مقاوم تر شده و بانک های اطلاعاتی دقیق تر شده اند و تامین اطلاعات درست نیست.

صادقی با بیان اینکه نقشه تخلیه امن اضطراری با دقت تهیه شده است، گفت: ۲۳۰۰ مکان امن شناسایی شده است که باید با ارائه آموزش های لازم به مردم یاد بدهیم که چگونه به این فضاها دست پیدا کنند و در آن مستقر شوند.

رئیس سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران با بیان اینکه تمام پازل ها در طرح دیده شده است، بیان کرد: هماهنگ کردن ۸۶ دستگاه کار سختی است، اما دقت داشته باشید اگر یک دلار هزینه کنیم، ۱۵ دلار خسارات کاهش می یابد. همه چیز درباره گسل ماهدشت

وی با بیان اینکه متاسفانه در پروژه های شهری پیوست مطالعاتی مدیریت بحران و پدافند غیر عامل دیده نشده است، گفت: تمام مطالعات انجام شده اما برای اجرای آن پول می خواهیم.

صادقی با بیان اینکه در ۱۰ سال گذشته هرچه توانسته ایم بر روی گسل ها ساخت و ساز انجام شده است، گفت: سه سال است که ضوابط ساخت و ساز بر روی گسل را به مرکز مطالعات مسکن ارائه داده ایم اما اتفاقی نیفتاده است.

رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، ادامه داد: سال هاست که این حرف ها را می زنم و اینگونه نیست که حالا جرات کرده باشم که این حرف ها را بزنم و در جلسات مختلف با مسئولین این حرف ها را زده ام و خیلی ها را هم در جلسات گفته ام .

احتمال فعال شدن همزمان سه گسل تهران بسیار پایین است

وی با بیان اینکه ۱۰۲ سوله بحران در حال حاضر در تهران موجود است که تعدادی از آنها در اختیار نهادهای دیگر است که باید باز پس گرفته شود، تصریح کرد: مشکلات ما یک شبه به وجود نیامده اند که یک شبه حل شوند، همه باید با هم کمک کنیم تا مشکلات مرتفع شود.

صادقی با تاکید بر اینکه ما به عنوان مدیر بحران همیشه خود را برای بدترین حالت آماده می کنیم ، گفت: مثلا وقتی می گوییم سه گسل تهران همزمان فعال شوند تعدادی جان خود را از دست می دهند، اما این را باید در نظر بگیریم که احتمال فعال شدن همزمان این گسل ها بسیار بسیار پایین است.

در ادامه احمد مسجدجامعی به همراه مفاخریان شهردار منطقه ۹ و کارشناس زلزله، علی اعطا و اهالی رسانه، به سازمان زمین شناسی رفته و در خصوص رفتار زمین در زلزله تهران به گفت و گو نشستند. مرتضی طالبیان رئیس سازمان زمین شناسی با بیان اینکه زلزله پدیده طبیعی است و نباید آن را به بحران تبدیل کنیم، گفت: زلزله در ایران را نباید با هیچ یک از کشورهای دنیا و همسایه مقایسه کنیم، چرا که شرایطمان متفاوت است.

وی با بیان اینکه زلزله در تهران چیز عجیبی نیست، بیان کرد: شهرهای زیادی همچون تهران، تبریز و … هستند که سال هاست زلزله ای در آنها رخ نداده و در معرض خطر هستند.

رئیس سازمان زمین شناسی با بیان اینکه گسل های اصلی تهران در سال ۵۸ شناسایی و نقشه آنها تدوین شد، اظهار کرد: البته سال ها این مطالعات در کتابخانه ماند و جدیدا از آنها استفاده می شود.

وی با بیان اینکه تاکنون تهران ۶ الی ۷ زلزله بزرگ را در سال های دور تجربه کرده، بیان کرد: از دوره صفویه تاکنون سه زلزله بزرگتر از ۷ ریشتر در تهران رخ داده که تقریبا بازه زمانی آن هر ۱۸۰ سال بوده و از آخرین زلزله تهران ۱۸۷ سال می گذرد.

طالبیان در پاسخ به این سوال که چرا زمین لرزه صدا دارد، ادامه داد: موج اولیه زلزله یعنی از زمانی که زمین از سطح به هوا می رود به صوت تبدیل می شود.

شناسایی گسل پنهان پردیسان

وی با بیان اینکه در پردیسان گسل پنهان شناسایی کردیم تصریح کرد: وقوع ۹ زمین لرزه بزرگ توسط گسل شمال تهران شناسایی شده است و نیز در گسل جنوب تهران که همان ری و کهریزک است نیز مطالعات نشان می هد که بخش شرقی گسل فعالتر است

طالبیان با بیان اینکه ما تعداد گسل ها را می دانیم اما رفتارشان مطالعه نشده است گفت: در تهران در دو سال اخیر موضوع تعیین حریم گسل ها مورد توجه قرار گرفت چرا که لازم است در شهرهای بزرگ الگوی گسیختگی و نرخ جنبش مشخص شود تا شاهد کاهش خطرات باشیم.

رئیس سازمان زمین شناسی با بیان اینکه در دوم تیر ماه سال ۹۵ توافق شد که نقشه پهنه های گسلی در محدوده شهر تهران ابلاغ شود تا در نقشه جامع تهران مدنظر قرار گیرد، عنوان کرد: در یکی از این بندها مقرر شد که سازمان زمین شناسی تهیه و تدقیق نقشه های برخی کلان شهرها همچون تهران، تبریز و … را مشخص کند که برای تامین اعتبار با هر کجا که تصور کنید مکاتبه داشتیم و آخرین تصمیم هم این شد که وزارت مسکن در متن لایحه بودجه سال آینده این موضوع را در نظر بگیرد اما هنوز دستاورد آن مشخص نیست.

اغلب برج های پایتخت در بستر گسل ایجاد شده

احمد مسجد جامعی نیز با بیان اینکه متاسفانه باید اعلام کرد که اغلب برج های پایتخت در بستر گسل ایجاد شده تاکید کرد: به گفته کارشناسان زمین شناسی، گسل ها پی مناسبی برای ساخت و ساز دارند و به همین دلیل ساختمان های زیاد بلند مرتبه بر روی آن ساخته می شوند.

وی با اشاره به اینکه به گفته همین کارشناسان پل صدر بر روی گسل نیست، اضافه کرد: در زلزله کرمان هنگامی که رفتار گسل را مطالعه کردیم دیدیدم که زمین در بستر گسل یک متر بالا آمده و حالا ببینید اگر این اتفاق در تهران رخ دهد، چه اتفاقی می افتد؟

اما در ادامه رئیس  معاون پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی در گفت‌وگو با ایلنا: ( همه چیز درباره گسل ماهدشت )

هیچکدام از گسل‌های اطراف تهران فعال نشده‌اند/فعالیت گسل ماهدشت با بزرگای ۶ ریشتر را رد می‌کنم

محمد تاتار؛ معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در رابطه با آخرین نتایج بررسی زمین لرزه 5.2 ریشتری شب گذشته که کرج، قم و تهران را لرزاند، بیان داشت: منطقه اشتهارد تقریباً دو ماهی است که فعالیت آن از حالت نرمال خارج شده است و بعد از زمین لرزه کرمانشاه شاهد فعالیت محسوس بیشتری در شمال گسل اشتهارد بوده‌ایم که تقریباً در همین منطقه‌ای است که زمین لرزه دیشب اتفاق افتاده است و این به طور کامل از طریق شبکه‌های لرزه‌نگاری مانیتور می‌شد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی کشور گفت: زمین لرزه‌ شب گذشته به لحاظ موقعیتی به دلیل اینکه پوشش شبکه‌ای در این مناطق نسبتاً خوب است، قابل شناسایی صحیح بود و با دقت قابل قبولی مکان‌یابی شده است که طبق این اطلاعات این زلزله در نزدیکی ملارد و در 14 کیلومتری جنوب کرج رخ داد و با توجه به اینکه عمق آن صبح امروز دوباره بازنگری شده است در عمق 16 کیلومتری اتفاق افتاده است و یکی از دلایلی که وسعت زیادی داشت و در تهران به وضوح احساس شده است به دلیل عمق زیاد زمین‌لرزه بوده است که وسعت حس کردن زمین لرزه را بالا می‌برد.

وی افزود: این زمین لرزه برای ما چندان عجیب نبوده است. نگرانی‌هایی در این خصوص داشته‌ایم اما نمی‌توانستیم پیش‌بینی کنیم که دقیقا‌ این اتفاق کی رخ می‌دهد و متاسفانه دیشب این زمین لرزه اتفاق افتاد. به لحاظ موقعیتی با توجه به دقت خوبی که داریم نزدیک‌ترین گسلی که الان روی نقشه هم آمده است و در رابطه با آن مطالعاتی صورت گرفته، گسل اشتهارد است که این گسل در شرایط کنونی بیشترین احتمال را دارد که بتواند گسل مسبب باشد.

وی ادامه داد: در منطقه شمالی‌تر نیز گسل طالقان را داریم که از گسل‌های شمال تهران است. قطعا زلزله دیشب به گسل طالقان مربوط نیست و احتمال اینکه مرتبط با فعالیت گسل اشتهارد باشد بالاتر است یا اینکه مرتبط با گسل دیگری در منطقه باشد که تا به امروز در نقشه مشخص نشده است.

تاتار بیان داشت: در نقشه‌های کشوری که شامل نقشه گسل‌های فعال می‌شود چه در نقشه‌ گسل‌های فعال در انتشارات پژوهشگاه و چه در نقشه لرزه زمین ساخت کشور که در سازمان زمین‌شناسی منتشر شده، مهم‌ترین گسل‌ها همین گسل‌هایی است که به آن اشاره کردم. در شرایط کنونی و با دیتاهای موجود احتمال بیشتر را به فعالیت گسل اشتهارد می‌دهیم. در حال حاضر تیمی را اعزام کرده‌ایم تا در این منطقه دستگاه‌های لرزه‌نگاری نصب کنند. موقعیت کم و بیش تحت کنترل است و اینکه چه گسلی باشد شاید در این شرایط از اهمیت زیادی برخوردار نباشد، اما اگر گسل متفاوتی باشد حتما در این خصوص اطلاع‌رسانی خواهد شد.

وی در پاسخ به این سوال که برخی سایت‌های خارجی امکان پیش‌بینی زمین‌لرزه‌های بعدی را داده‌ند، آیا می‌توان به آنها استناد کرد؟ بیان داشت: سایت‌های علمی که در آن افراد توانمند و شاخص فعالیت می‌کنند به هیچ عنوان به این حوزه وارد نمی‌شوند چون واقعاً پیش‌بینی زمین لرزه غیرممکن است یعنی اگر قرار باشد پیش‌بینی صورت بگیرد قطعاً توسط افراد حاضر در منطقه و شبکه‌های موجود در منطقه خواهد بود. نمی‌توان از راه دور و با فواصل زیاد زمین لرزه را پیش‌بینی کرد. اینکه افراد با چه نیتی اطلاعات سایت‌های خارجی را در این خصوص منتشر می‌کنند مشخص نیست.

وی افزود: این بهم ریختن جو روانی است و سایت‌های شناخته شده آمریکایی که بهترین زلزله‌شناسی دنیا را انجام می‌دهد در هیچ کجای دنیا امکان پیش‌بینی زمین لرزه را نداشتند، بنابراین این اخبار منتفی است و صحت ندارد.

تاتار گفت: اینکه گسل های تهران فعال شده‌اند یا نه باید بگویم در حال حاضر پای کامپیوتر هستم هیچ‌گونه نشانی از فعالیت گسل‌های اطراف تهران مشاهده نمی‌شود و این نکته خوبی است؛ چون مشاهدات ماست، اما اینکه بگویم این اتفاق زمین‌لرزه اصلی بوده است یا پیش‌لرزه کار دشواری است. در بسیاری از مواقع بعد از زمین لرزه نشانه‌هایی دیده می‌شود که احتمال می‌دهیم 60 تا 70 درصد یک زمین لرزه بوده است که با چند پس لرزه تخلیه می‌شود و پاسخ محیط اطراف و تنش‌های آزاد شده از زلزله اصلی را می‌توان مانیتور کرد. در حال حاضر چنین چیزی مشاهده نشده است.

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی کشور گفت: شبکه در محل وقوع زلزله جای‌گذاری می‌شود تا هم پس‌لرزه‌ها را دریافت کنیم و هم افزایش و کاهش فعالیت را مانیتور کنیم. بنابراین در این خصوص نمی توان حرف قطعی زد و گفت که این پیش‌لرزه‌ای بوده است که زلزله بزرگ در پیش دارد. غیرممکن است که بتوان این را صددرصد اعلام کرد. در این خصوص در حال مطالعه هستیم اما پیچیدگی‌های بسیار دارد اینکه فعال شدن گسل‌های بسیاری می‌تواند در پی باشد، هنوز مشخص نیست اما تاکید می‌کنم که مردم باید هوشیار باشند و آمادگی لازم را داشته باشند. نمی‌توان گفت که مردم با خیال راحت در خانه‌های خود بخوابند، اما مردم و مسئولان باید با هوشیاری کامل این مدت را سر کنند.

وی در رابطه با خبرهایی مبنی بر اینکه اگر گسل ماهدشت فعال شده باشد، خطر وقوع زلزله 7 تا 8 ریشتری وجود دارد، گفت: نه به هیچ عنوان این را قبول ندارم. حتی اگر فعال شده باشد، اصلا نمی‌توان بزرگی خاصی را به آن نسبت داد.