علائم آنفلونزای پرندگان

آنفلونزای پرندگان از جمله بیماری هاییت که دوباره شیوع پیدا کرده و این روزها خبرهای بسیاری از آن را در اخبار می شنوید. پس بهتر است با علائم آنفلونزای پرندگان آشنا بشوید.

افراد در معرض خطر آنفلونزای پرندگان

– تماس های شغلی: کارگران شاغل در مزارع و یا محلهای پرورشی پرندگان اهلی – فروشندگان پرندگان زنده

– آشپزهایی که ماکیان زنده یا اخیرا کشته شده سروکار دارند .

– فروشندگان پرندگان دست آموز

– دامپزشکان شاغل در صنعت طیور

– کارکنان مراکز بهداشتی، درمانی

– ساکنان مناطقی که مرگ ماکیان خانگی و وحشی در آنجا بیش از حد انتظار بوده است .

– کسانی که 10 روز قبل از شروع علائم بیماری به منطقه آلوده مسافرت کردند .

راههای انتقال آنفلوانزای پرندگان :

– انتقال از پرنده به پرنده: ماکیان آبزی به ویژه اردک های وحشی مخزن طبیعی ویروس بوده و بدون ابتلا به بیماری شدید قادرند ویروس را در محیط اطراف خود منتشر کنند ویروس از طریق ترشحات بدن به ویژه بزاق، ترشحات بینی و مدفوع به مقدار فراوان وجود دارد از طریق آب آشامیدنی مشترک باعث آلودگی پرندگان مثل مرغ و خروس می شود.شایع ترین راه انتقال: مدفوعی-دهانی می باشد .

– انتقال پرنده به انسان :

تماس نزدیک و طولانی مدت با پرندگان آلوده امکان انتقال برای انسان وجود دارد. این تماس شامل نگهداری، بازی با پرندگان، سربریدن آنها، کندن پر، از بین بردن بقایای اجساد پرندگان و …. می باشد راه اصلی انتقال در سطوح باز مثل چشم، بینی و دهان تثبیت شده و وارد دستگاه تنفسی انسان شود بیماری از طریق خوردن گوشت پخته پرندگان انتقال نمی یابد زیرا ویروس مولد آن در دمای 50 درجه از بین می رود .

در صورت تماس نزدیک و طولانی مدت، امکان انتقال بیماری از انسان به انسان وجود دارد.

انتقال از محیط به انسان:

با توجه به بقای طولانی مدت ویروس در محیط مرطوب و خنک تا چند هفته می تواند زنده بماند امکان انتقال ویروس از محیط به انسان در جریان نوشیدن آب آلوده یا خود تلقیحی وجود دارد.‏

عفونت آنفلوانزای پرندگان سبب بروز ضعف، بی حالی، سیخ شدن پرها، عطش فراوان، اسهال و….. می شود .

علائم آنفلوانزای پرندگان در انسان مشابه با آنفلوانزای انسانی است و شامل تب، سرفه، گلودرد، درد عضلانی التهاب ملتحمه و در موارد شدید‏، مشکلات تنفسی و پنومونی می باشد اغلب بیماران دچار تب(بیش از 38 درجه) کسالت و بی حالی، گرفتاری دستگاه تنفس تحتانی، زجر تنفسی، تاکی پنه، رال های ریوی می شوند. معمولا اکثر بیماران دچار پنومونی می گردند.

عوارض آنفلونزای پرندگان

اختلال در عملکرد کلیوی و قلبی و … پان سیتونپی و سپیس هستند .

درمان :

بیماران مبتلا را باید در بیمارستان بستری کرد که اکثر بیماران پس از 48 ساعت به دلیل نارسایی چند ارگان و افت فشار خون در نهایت به بستری شدن در ‏ICu‏ و تهویه مکانیکی پیدا  می کنند. داروهای مورد استفاده شامل ترکیبات ضد ویروسی نظیر اوسلتامیویر می باشد که خوراکی بوده و کاملا برعلیه ویروس آنفلوانزای پرندگان موثر است. اثر بخشی داروهای مذبور بستگی به تجویز سریع دارد. ولی 48 ساعت اول شروع علائم بالینی دارد. تأخیر در شروع درمان ممکن است داروی تجویز شده دیگر موثر نباشد. می توان از داروهای ضد ویروس نظیر امانتادین وریمانتادین استفاده نمود.‏

استراتژی های  پیشگیری از آنفلوانزای پرندگان و انسان :

– بیماران باید در وضعیت ایزولاسیون تنفسی و تماسی قرار گیرند .

– پرسنل بهداشتی و درمانی باید از ماسک، گان، آستین بلند محافظ صورت و عینک استفاده کنند .

– ملاقات نمودن بیماران و گردش آنها در محیط بیمارستان ممنوع است .

– رعایت بهداشت فردی و اجتماعی ضرورت دارد .

– وسایل یکبار مصرف به بیماران داده شود .

– برای پرسنلی که در تماس با ترشحات و مایعات بدن بیمار هستند بدون رعایت احتیاطات لازم بایستی ‏my‏75 روزانه اوسلتامیویر به مدت 7 تا 10 روز دریافت کنند .

– در صورت بروز تب و نشانه های تنفسی تا 10 روز پس از بازگشت از نقطه آلوده، به پزشک مراجعه شود .

خطر پاندمی آنفلوانزای پرندگان و راههای مقابله با آن :

ایزولاسیون و قرنطینه نمودن افراد روش موثری برای جلوگیری از انتشار بیماری در جامعه نیست اما آگاه نمودن مردم با شروع علائم آنفلونزای پرندگان بیماری به صورت داوطلبانه در منزل بمانند. در صورت دسترسی به واکسن آنفلوانزا تجویز آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. رعایت بهداشت دست ها و رعایت بهداشت فردی و تنفسی در کاهش ابتدا به بیماری موثر است. استفاده از ماسک به هنگام خروج از منزل توصیه می شود. ضد عفونی کردن سطوح منزل با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده در خانه ای که دارای فرد مبتلا می باشد می تواند سودمند باشد.‏

کنترل آنفلوانزای پرندگان :

مهمترین اقدام کنترلی شامل معدوم کردن سریع علیه پرندگان بیمار یا تماس یافته، دفع مناسب لاشه پرندگان و قرنطینه و ضدعفونی کردن مرغداری ها می باشد .

قابل ذکر است ویروس آنفلوانزا در عرض نیم ساعت در دمای 60 درجه سانتی گراد و نیز در تماس با مواد ضد عفونی کننده نظیر فرمالین وید از بین می رود .

جالب است که بدانیم یک گرم کود آلوده به ویروس آنفلوانزا می تواند در حدود یک میلیون مرغ را آلوده کند یکی دیگر از اقدامات کنترلی، محدود نمودن جابجایی پرندگان در داخل کشور و یا بین کشورها می باشد. به نظر می رسد با جلوگیری از تماس ماکیان اهلی با پرندگان وحشی از انتشار ویروس این بیماری پیشگیری می گردد. استفاده از ماکیان اهلی از آب آلوده به فضولات پرندگان وحشی به آسانی باعث انتقال ویروس به آنها می شود.

پیگیری موارد مشکوک انسانی:

موارد مشکوک انسانی بایستی طبق لیست خطی از شهرستان به دانشگاه و از دانشگاه به مرکز مدیریت بیماری‌ها گزارش گردند و فرم بررسی اپیدمیولوژیک تکمیل و پس از بهبودی یا فوت ارسال گردد.
موارد مشکوک بایستی تا 24 ساعت پس از قطع تب در بیمارستان تحت نظر قرار گیرند ، یا در صورتی که علت دیگری برای بیماری تشخیص داده شده زودتر مرخص گردند .
اقدامات پیشگیری از انتقال  تنفسی و بهداشت دست‌ها (شست و شوی دست ها با آب و صابون به مدت 15 تا 20 ثانیه )برای کاهش خطر انتقال ویروس بسیار با اهمیت است .

ارزیابی موارد مشکوک:

یک نمونه از مجرای تنفسی برای موارد مشکوک گرفته شود (برای مثال سواپ نازوفارنکس ) ، نمونه باید برای آنفلونزای A به روش RT-PCR بررسی شود و در صورت مثبت بودن برای H1 وH3  با همین روش بررسی شود .

دو نمونه سرم مرحله حاد (هفته اول شروع بیماری) و مرحله نقاهت (بعد از سه هفته از شروع بیماری) جهت بررسی آنتی‌بادی آنفلوانزای پرندگان تهیه شود.

اقدامات لازم در هنگام بروز آنفلوانزای پرندگان در مرغداری‌ها برای افراد در معرض خطر

پس از تایید اولین مورد آلودگی ماکیان به A/H5 در صورت بروز مورد مشکوک به آنفلونزا در مرغداری بر اساس گزارش اداره کل دامپزشکی استان ، داروی ضد ویروس Oseltamivir به میزان 75 میلیگرم روزانه و در صورت نبود این دارو داروی آمانتادین به میزان 200 میلیگرم روزانه برای کارکنان مرغداری و افراد شاغل در آن شروع می گردد تا نتایج آزمایشگاهی نشان دهد که علت بروز آنفلونزای H5 نمی باشد که پس از اعلام علل دیگر دارو قطع می گردد و در صورت تایید وجود H5 دارو حداقل برای 7 روز یا زمانی که افراد در تماس ماکیان عفونی در مرغداری مزبور و مرغداری های با شعاع یک کیلومتر یا سطوح و محیط آلوده هستند ، تجویز می گردد .
در صورت تأیید وجود H5 در اولین فرصت نسبت به واکسیناسیون این افراد و شاغلین در مرغداری های تا شعاع پنج کیلومتری بر علیه آنفلوانزای انسانی نیز اقدام می‌گردد. همچنین استفاده از وسایل ایمنی شامل: دستکش یک بار مصرف، روپوش یا  لباس مناسب آستین بلند، چکمه یا روکفشی یک بار مصرف ، عینک برای محافظت غشاء مخاطی چشم ، کلاه ، ماسک های یک بار مصرف N-100 یا N-99 یا N-95 که برای عوامل خطرناک دیگر محیطی (برای مثال ذرات معلق یا گرد و غبار) توصیه شده است .
پس از هر بار استفاده همه وسایل باید بطور مناسب معدوم گردند . شتشوی دست ها با آب و صابون برای 15 تا 20 ثانیه پس از در آوردن وسایل ایمنی یا هر گونه تماس مشکوک الزامی است . استفاده از وسایل و انجام اقدامات فوق با نظر دامپزشکی استان و واحد بهداشت محیط برای همه افرادی که در مرغداری مشکوک کار می کنند و در معدوم کردن مرغ های مشکوک مشارکت دارند الزامی است و معدوم کردن آنها لازم است .
برای ضد عفونی کردن وسایل آلوده به خون و مایعات بدن بیماران مشکوک ، هیپوکلرید سدیم 1% و برای ضدعفونی کردن سطوح فلزی صاف که مواد سفید کننده نمی توان استفاده کردبرای مثال روی میز ، از الکل 70% استفاده می شود .