عواملی که باعث ایجاد تب مالت میشود؟
معمولاً تب مالت از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، اما در موارد نادر زنان از طریق بارداری یا شیردهی می توانند بیماری را به نوزادان خود منتقل کنند.
عامل بیماری تب مالت یک نوع باکتری به نام باکتری بروسلا است که در واقع یک انگل داخل سلولی است و به طور مستقیم یا غیرمستقیم از حیوانات آلوده (گاو، بزها، گوسفند، خوک، سگ، شتر، گراز، گوزن) به انسان منتقل شده و وقوع آن ارتباط نزدیکی با شیوع آن در بین حیوانات اهلی دارد. این باکتری می تواند از سه طریق از حیوان به انسان انتقال یابد:
1- محصولات لبنی غیرپاستوریزه: باکتری بروسلا در شیر حیوانات آلوده می تواند از طریق شیر، بستنی، کره و پنیر غیرپاستوریزه به انسان منتقل شود. همچنین باکتری می تواند از طریق گوشت خام یا نیم پز شده حیوانات آلوده به انسان منتقل گردد.
2- استنشاق: باکتری بروسلا به راحتی در هوا پراکنده می شود. کشاورزان، تکنسین های آزمایشگاه و کارگران کشتارگاه ها می توانند این باکتری را استنشاق کنند.
3- تماس مستقیم: باکتری در خون، مایع منی یا جفت حیوانات آلوده می تواند از طریق زخم وارد جریان خون شود. از آنجایی که تماس معمول با حیوانات – لمس کردن، شانه کردن موی حیوانات و بازی کردن با آنها – سبب آلودگی نمی شود، به ندرت افراد از طریق حیوانات اهلی خود آلوده می شوند. همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند هم باید از تماس با حیوانات آلوده پرهیز نمایند.
معمولاً تب مالت از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، اما در موارد نادر زنان از طریق بارداری یا شیردهی می توانند بیماری را به نوزادان خود منتقل کنند. همچنین به طور نادری تب مالت از طریق تماس جنسی یا انتقال خون آلوده یا پیوند مغز استخوان انتقال می یابد.
علائم و نشانه های ابتلا به تب مالت چیست؟
این علائم می تواند شامل تب، درد مفاصل و خستگی باشد. معمولاً عفونت می تواند با آنتی بیوتیک درمان شود. ممکن است درمان چند هفته تا چند ماه به طول بیانجامد با این حال دوره های عود شایع است.
علائم تب مالت می تواند هر زمانی از چند روز تا چند ماه پس از ابتلا به عفونت بروز نماید. علائم و نشانه ها مشابه آنفلوانزا بوده و عبارتست از:
- تب
- لرز
- تعریق
- ضعف
- خستگی
- درد کمر، مفاصل و عضلات
- سردرد
علائم تب مالت می تواند پس از چند هفته تا چند ماه از بین رفته و مجدداً عود کند. در برخی افراد، تب مالت می تواند مزمن باشد و علائم تا چند سال حتی پس از درمان پایدار باقی بماند. علائم و نشانه های بلند مدت شامل خستگی، تب، آرتریت و ورم مهره های ستون فقرات است.
از زمان ورود عامل بیماری تب مالت تا بروز علایم چند مدت طول می کشد؟
فاصله زمانی ورود عامل تب مالت تا زمان ایجاد علائم میتواند ۵ تا ۶۰ روز باشد (چندین ماه نیز دیده شدهاست). تب مالت در مردان ۲۰ تا ۶۰ ساله شایعتر است.
آیا کسیکه تب مالت دارد باید از خوردن لبنیات پرهیز کند؟ در ضمن برای کاهش دردهای عضلانی چه اقداماتی لازم است انجام شود؟
استفاده مبتلایان به تب مالت از لبنیات بلامانع است ولی حتما باید از لبنیات پاستوریزه استفاده شود. برای مبارزه با عفونت باکتریایی از آنتیبیوتیکها استفاده شده و داروهای کورتونی برای کاهش التهابهای شدید استفاده میشود. برای درد عضلانی نیز از داروهای ضد درد (مُسکن) تجویز میشود. اما در مورد اینکه چه آنتی بیوتیکی و برای چه مدت باید مصرف شود، توسط پزشک معالج و بر اساس وضعیت بیمار تعیین میشود.
علائم تب مالت می تواند پس از چند هفته تا چند ماه از بین رفته و مجدداً عود کند. در برخی افراد، تب مالت می تواند مزمن باشد و علائم تا چند سال حتی پس از درمان پایدار باقی بماند. علائم و نشانه های بلند مدت شامل خستگی، تب، آرتریت و ورم مهره های ستون فقرات است.
عوارض بیماری تب مالت چیست؟
تب مالت می تواند بر هر عضوی از بدن از جمله سیستم باروری، کبد، قلب و سیستم اعصاب مرکزی اثر بگذارد. تب مالت مزمن می تواند سبب ایجاد عارضه در یک عضو یا در کل بدن شود. عارضه ممکن این بیماری عبارتست از:
– عفونت لایه درونی قلب (اندوکاردیت). این مشکل یکی از جدی ترین عوارض تب مالت است. اندوکاردیت درمان نشده می تواند به دریچه های قلب آسیب زده و یا آنها را تخریب کند که مهمترین عامل مرگ و میر مرتبط با تب مال است.
– آرتریت. عفونت مفاصل با درد، سفتی و تورم در مفاصل به ویژه در زانو، لگن، قوزک، مچ و کمر مشخص می گردد. درمان عفونت مفاصل بین مهره های کمری یا لگنی می تواند مشکل تر باشد و منجر به آسیب های دائمی گردد.
– التهاب و عفونت بیضه ها. باکتری هایی که سبب تب مالت می شوند می توانند منجر به عفونت بیضه ها شود.
– التهاب و عفونت کبد و طحال. تب مالت می تواند سبب آسیب به کبد و طحال گردد و سبب بزرگتر شدن آنها نسبت به اندازه نرمال گردد.
– عفونت سیستم اعصاب مرکزی. این مشکل شامل بیماری های تهدید کننده زندگی از جمله مننژیت (التهاب پرده اطراف مغز و نخاع) و انسفالیت (التهاب مغز) است.
جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
– از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه خودداری نمایید. اگر به کشورهای خارجی سفر کرده اید از مصرف لبنیات پرهیز نمایید.
– گوشت ها را به طور کامل طبخ نمایید. تمام گوشت ها را تا زمانی حرارت دهید تا دمای درونی آن به 74-63 درجه سانتی گراد برسد. زمانی که بیرون غذا میل می کنید گوشت هایی را سفارش دهید که بخوبی پخته شده باشد.
– دستکش بپوشید. اگر دامپزشک، کشاورز، شکارچی یا کارگر کشتارگاه هستید باید در زمان کار با حیوانات مرده یا بیمار و یا بافت حیوانات و همچنین در زمان کمک به تولد نوزاد حیوانات از دستکش های پلاستیکی استفاده نمایید.
– به نکات ایمنی در مکان های پرخطر دقت نمایید. اگر در آزمایشگاه هستید در شرایط ایمنی مناسب با نمونه ها کار کنید. تمام کارگرانی که با آلودگی مواجهه داشته اند را فوراً درمان نمایید. کشتارگاه ها نیز باید از اقدامات پیشگیرانه مثل جداسازی محل کشتار از سایر نواحی و استفاده از لباس محافظ پیروی نمایند.
– واکسیناسیون حیوانات اهلی، از آنجایی که واکسن تب مالت، باکتری زنده استفاده شده است می تواند سبب ایجاد بیماری در افراد شود. اگر شخصی به طور اتفاقی در زمان واکسیناسیون حیوانات با سوزن واکسن آلوده شود باید فوراً تحت درمان قرار گیرد.
تب مالت چگونه درمان می شود؟
درمان بیماری تب مالت با داروهای آنتی بیوتیک موجود بخوبی انجام می شود. کپسول داکسی سایکلین، قرص کوتریموکسازول، کپسول ریفامپین و آمپول جنتامایسین و استرپتومایسین داروهایی هستند که برای درمان این بیماری کاربرد دارند. معمولا از بین این داروها 2 تا انتخاب می شود و به مدت حداقل 6 هفته استفاده می شوند. البته می توان مثلا 2 هفته اول همزمان آمپول جنتامایسین و کپسول داکسی سایکلین استفاده شود و4 هفته بعد فقط داکسی سایکلین ادامه پیدا کند.
به هر حال در این دوره طولانی، مصرف دارو حتما باید تا پایان ادامه داشته باشد تا از عود بیماری که متاسفانه در موارد زیادی رخ می دهد تا حد امکان پیشگیری شود.